Dagblaðið Vísir - DV - 24.08.2002, Blaðsíða 12

12
-t
Erlendar fréttir vikunn
Erlent fréttaljós
LAUGARDAGUR 24. ÁGÚST 2002
nv
Helgarblað
Tugir þúsunda sækja umhverfisráðstefnu SÞ í Jóhannesarborg:
Bandarík j af orseti
kýs að sitja heima
George W. Bush Bandaríkjafor-
seti verður efalaust á allra vörum á
umhverfisráöstefnu Sameinuðu
þjóðanna í Jóhannesarborg í Suður-
Áfríku. Ekki þó fyrir vasklega fram-
göngu sína á fundarstað, heldur
vegna fjarveru sinnar. Bush ákvað
að sitja frekar heima á búgarði sín-
um í Texas en að slást í liö með tug-
um annarra þjóðarleiðtoga, mönn-
um eins og Tony Blair, Jacques
Chirac, Gerhard Schröder og Ánd-
ers Fogh Rasmussen sem ætla að
glíma í nokkra daga við brýnustu
vandamálin sem blasa við mann-
kyninu.
Danskir umhverfisverndarsinnar
segja ákvörðun Bush um að koma
ekki til Jóhannesarborgar, heldur
senda Colin Powell utanríkisráð-
herra í sinn stað, sé óvirðing við
aðrir þjóðir.
„Það er ljóst að leiðtogafundurinn
mun vekja miklu minni athygli í
Bandaríkjunum þegar forsetinn er
ekki með,“ segir John Nordbo, tals-
maður 92-hópsins, samstarfsvett-
vangs tuttugu danskra umhverfis-
samtaka.
Ákærð fyrir stúlknamorð
Breskt par, Ian Huntley og Max-
ine Carr, hefur verið ákært í tengsl-
um við hvarf skólastúlknanna Holly
Wells og Jessicu Chapman. Huntley
hefur verið ákærður fyrir að nema
stúlkumar á brott og drepa þær en
Carr hefur verið ákærð fyrir að
hindra framgang réttvísinnar.
Huntley hefur veriö vistaður á rétt-
argeðdeild en unnusta hans gistir
Holloway-kvennafangelsið þar sem
þess er vandlega gætt að hún geti
ekki svipt sig lífi. Parið var hand-
tekið um síðustu helgi, skömmu áð-
ur en lík stúlknanna fundust á fá-
fomum stað í tæplega tuttugu kíló-
metra fjarlægð frá heimabæ þeirra,
ISoham. Krufning leiddi ekki í ljós
dánarorsök stúlknanna og verður
þvi að gera fleiri prófanir sem gætu
tekið nokkrar vikur.
Bush rólegur í tíðinni
George W. Bush
Bandaríkjaforseti, sem
hefur verið í ffíi á bú-
garði sínum í Texas
undanfarnar vikur,
sagði á dögunum að
hann hefði ekki enn
tekið ákvörðun um E_
hvort og hvenær yrði ráöist á írak
til að steypa Saddam Hussein for-
seta af stóli. Það hefur verið yfirlýst
markmið Bush um nokkra hríð að
fjarlægja Saddam með valdi. Fyrir-
ætlanir hans njóta þó mismikillar
hrifningar, bæöi heima og heiman.
Margir samflokksmenn forsetans
hafa lýst efasemdum um skynsemi
slíkra aðgerða. Bush segist ætla að
ráðfæra sig við þingið og banda-
menn sína erlendis áöur en látið
verður til skarar skríða.
Abu Nidal tók eigið líf
Irösk stjómvöld staðfestu í vik-
unni að palestínski skæruliðafor-
inginn Abu Nidal hefði framið
sjálfsmorð þegar iraskir leyniþjón-
ustumenn fóru á heimili hans til að
færa hann til yfirheyrslu. Ekki eru
þó allir sem trúa þeirri frásögn og
efast jafnvel um að Abu Nidal sé yf-
ir höfuð látinn. írakar sögðu að Abu
Nidal hefði komið ólöglega inn í
landið. Gamall félagi Nidals sagði
undir helgi að hann hefði viður-
kennt að hafa grandað Pan Am þot-
unni yfir Lockerbie í Skotlandi 1988.
Schröder saxar á
Gerhard Schröder
Þýskalandskanslari
hefur saxað á forskot
íhaldsmannsins Ed-
munds Stoibers fyrir
þingkosningamar í
næsta mánuði, að
því er fram kom í
skoðanakönnun sem
birtist á fóstudag. Könnunin leiddi í
ljóst að Stoiber hefur nú aðeins eins
prósentustigs meiri stuðning en
kanslarinn. Stjórnmálaskýrendur
segja að Schröder hafi sýnt mikla
leiðtogahæfileika í flóðahamforun-
um að undanfömu og að það hafi
styrkt stöðu hans.
Al-Qaeda í írak
Breska dagblaðið Guardian hafði
það eftir kúrdískum leyniþjónustu-
mönnum á föstudag að hryðjuverka-
samtökin al-Qaeda hefðu sett á lagg-
irnar nýjar þjálfunarbúðir i norðan-
verðu írak. Þau nutu til þess stuðn-
ings vopnaðs hóps harðlínumúslíma
sem hefur tengsl við stjórnvöld
bæði í Bagdad og Teheran.
í nafni sjálfbærrar þróunar
Umhverfisráðstefnan, sem hefst í
Jóhannesarborg eftir helgi, heitir
þvi háleita nafni „Leiðtogafundur
heimsins um sjálfbæra þróun“.
Fundurinn er framhald ráðstefn-
unnar miklu í Rio de Janeiro fyrir
tíu áram þegar þjóðarleiðtogar, um-
hverfissinnar og Hollywoodleikar-
ar, svo einhverjir séu tíndir til,
komu saman til að ræða umhverfis-
og þróunarmál.
Búist er við rúmlega sextíu þús-
und fulltrúum frá 185 löndum til Jó-
hannesarborgar, auk þess sem þús-
undir blaðamanna verða þar til að
upplýsa lönd og lýð um það sem þar
fer fram. Viðfangsefni fundarins
verða fjölbreytt: vatn, hreinlæti,
orkuöflun, framleiðni í landbúnaði,
fjölbreytni lífríkisins, heilsa og
fleira og fleira. Allt verður þetta í
nafni sjálfbærrar þróunar, eða
hvemig stjóma eigi hagvextinum
án þess að ganga á umhverfið.
Vindurinn fór úr Rio
Þjóðarleiðtogamir sem sóttu ráð-
stefnuna í Rio fyrir áratug höfðu há-
leit markmiö, rétt eins og kollegar
þeirra nú. Og i hita leiksins sam-
þykktu þeir alls lags samninga um
vemdun lífríkisins og aðstoð viö fá-
tæk ríki. Þeir eru hins vegar fáir
sem halda því fram að staðið hafi
verið viö allt sem lofað var í Rio.
„Menn höfðu á tilfmningunni að
eitthvað yrði gert. En um leið og
fundinum í Rio lauk fór allur vind-
ur úr þessu,“ segir Tony Carritt,
fjölmiðlafulltrúi Umhverfisstofnun-
ar Evrópu i Kaupmannahöfn. Hann
sótti ráðstefnuna i Rio fyrir tíu ár-
um sem blaðamaður.
Flest ef ekki öll málin sem voru á
dagskrá Rio-fundarins, svo sem
mengun, eyðilegging umhverfisins
og fátækt, eru enn í fullu gildi.
Hungurvofan á stjá
Eitt helsta verkefni fundarins í
Jóhannesarborg verður að finna
leiðir til að draga úr hungri í heim-
inum um helming fyrir árið 2015.
Kannski ekki seinna vænna, enda
hungurvofan aftur farin á stjá í Afr-
íku sunnan Sahara.
REUTERSTdYND
Lelkið í kringum vatnskranann
Stjórnvöld í Suöur-Afríku hafa á undanförnum átta árum veitt sjö milljón íbúum landsins aðgang aö hreinu drykkjar-
vatni. Þaö ergreinilegt aö börnin í bæjarfélaginu Imizamo Yethu, nærri Höföaborg, kunna vel aö meta vatnskranann
sem settur hefur verið upp í bænum. Vatn veröur mikiö rætt á umhverfisráöstefnu SÞ.
Að minnsta kosti þrettán milljón-
ir manna i sunnanverðri Afríku eru
í bráöri hættu á að verða hungur-
morða, auk þess sem milljónir til
viðbótar líða hungur í Afganistan,
Norður-Kóreu, á Vesturbakkanum
og Gaza. Skiptir þá engu þótt bænd-
ur á norðurhveli, sem njóta ríflegra
niðurgreiðslna af hálfu stjómvalda,
framleiði svo mikið að afurðirnar
hrannast upp.
Betur má ef duga skal
Sameinuðu þjóðimar vilja fækka
í hópi þeirra, sem þéna minna en
eitt hundrað krónur á dag og þjást
af viðvarandi næringarskorti, um
rúmar fjögur hundruð milljónir, úr
815 milljónum manna í 400 milljón-
ir. Áætlanir ganga þó ekki eftir því
aðeins fækkar í þessum hópi um sex
milljónir á ári en ekki tuttugu og
tvær milljónir eins og þarf til að
markmiðið náist.
Það flækir svo verk þjóðaleiðtog-
anna í Jóhannesarborg aö í iðnrikj-
unum fara um þessar mundir fram
áköf og oft á tíðum hatrömm skoð-
anaskipti um erfðabreytt matvæli
og ágæti þeirra, eða skaðsemi. Sum-
ir segja að þau geti leyst hungur-
vandann sem við blasir en aðrir líta
á þau sem ógn.
Tæknin getur þaö
Þá eru þeir til sem segja að lausn-
ina sé ekki aö finna í meiri matvæl-
um, erföabreyttum eður ei, þar sem
við lifum á gnægtatímum.
Jacques Diouf, forstöðumaður
Matvæla- og landbúnaðarstofnunar
Sameinuðu þjóðanna (FAO), hefur
haldið því fram að tiltæk tækni, og
þá er erfðatæknin ekki talin með, sé
þess fyllilega megnug að mæta þörf-
um þróunarlandanna fyrir mat.
„Það er ekki þar með sagt að
þetta muni duga í framtíðinni,“ seg-
ir Diouf. Hann bendir á að mann-
kyninu muni fjölga úr sex mOljörð-
um nú í átta milljarða á árinu 2020.
„Þess vegna veröum við að gaum-
hannesarborg ætlar að leggja
áherslu á samninga við einkageir-
ann og benda á mikilvægi hagvaxt-
ar í stað bindandi sáttmála um að
beijast gegn umhverfisvandamálum
og fátækt.
Baráttan um vatniö
Bandarískir embættismenn gera
sér vonir um að tilkynningar um
fjölda samvinnuverkefna milli ríkis-
stjóma, einkafyrirtækja og annarra
hópa verði til þess að ryðja veginn
fyrir árangri í málaflokkum eins og
útvegun hreins drykkjarvatns og
eyðingu skóglendis.
Skynsamleg nýting vatnsforða
heimsins verður einmitt eitt helsta
umræðuefni fundarins í Jóhannes-
arborg. Þótt 70 prósent jarðarinnar
séu þakin höfum, er engu að síður
skortur á vatni. En ferskvatn er fá-
gætt. Það er aðeins um 2,5 prósent
af heildarvatnsmagni heimsins og
ekki er hægt að nálgast um sjö tí-
undu hluta þess þar sem það er ým-
ist í formi jökla eða svo djúpt í
jörðu að ekki er hægt að nýta það.
En drjúgur hluti nýtanlegs fersk-
vatns fer til spillis, meðal annars í
landbúnaði.
Sameinuðu þjóðimar áætla að á
árinu 2025 muni um tveir þriðju
hlutar mannkyns líða vatnsskort,
misalvarlegan þó. Sérfræðingar í
vatnsöflun verða í Jóhannesarborg
þar sem þeir munu bjóða fram þjón-
ustu sína.
Hórur og bófar
En þeir era fleiri sem munu fal-
bjóða þjónustu sina dagana sem ráð-
stefnan stendur yfir. Hundruð
vændiskvenna eru væntanlegar,
enda vita þær sem er aö viöskiptin
era aldrei líflegri en þegar fjöl-
mennar ráðstefnur eru haldnar. Þá
mega gestirnir eiga von á að glæpa-
menn af öllu tagi muni reyna að
svíkja þá og pretta á alla lund.
Byggt á efhi frá Reuters, Ritzau
The Guardian og Le Nouvel
Guölaugur
Bergmundsson
blaöamaöur
gæfa betri afbrigði."
Matvælaaðstoð Sameinuðu þjóð-
anna telur að senda þurfi 1,2 millj-
ónir tonna af matvælum i neyðarað-
stoð til sunnanverðrar Afríku
næsta árið, auk þess sem þörf verði
á 2,8 milljónum tonna sem íbúamir
geti keypt sjálfir.
Matvælin hrannast upp
í löndum Evrópusambandsins
eins er að finna fimm milljónir
tonna af niðurgreiddu komi í vöra-
skemmum og ESB er svo mjög í
mun að losa sig við rúgbirgðir sínar
að hugmyndir eru uppi um að nota
þær sem eldsneyti og brenna.
Niðurgreiðslur sem fiest iðn-
væddu löndin greiða til bænda
sinna leiða til þess að upp safnast
birgðir af matvælum sem enginn
vUl. Á sama tíma koma tollar og
álögur í veg fyrir að þróunarlöndin
geti flutt framleiðslu sína og hagn-
ast á viðskiptunum.
Bandaríska sendinefndin í Jó-
REUTERSMYND
Slappar af
George W. Bush Bandaríkjaforseti
kaus aö vera áfram í fríi í Texas
en sækja umhverfisráöstefnu SÞ.
I kapphlaupi við vatnselg
Mörg hundruð
þúsund manns vora
flutt burt frá heimil-
um sínum nærri
Dongting-vatni í
Húnanhéraði í Kína
fyrir helgi vegna yf-
irvofandi flóða. Rúm-
lega ein milljón
I manna vann við að
hlaða sandpokum til að hefta fram-
gang vatnsflaumsins. Um þrjátíu
þúsund hús hafa þegar orðið vatna-
vöxtunum að bráð og búast Kínverj-
ar við að ástandið eigi jafnvel enn
eftir að versna. Um átta milljónir
manna búa í héraðinu.