Dagblaðið Vísir - DV - 28.05.2003, Blaðsíða 16

16
+
17
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Framkvæmdastjóri: Örn Valdimarsson
Aóalritstjórí: Óli Björn Kárason
Rltstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aóstoöarritstjóri: Jónas Haraldsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, biaóaafgreiðsla, áskrift:
Skaftahlíð 24,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5749
Rltsfjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Hafnarstræti 82, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plótugerft og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
llngir ráðherrar
Nýr og ferskur ráöherra
hefur sest í stól félagsmála-
ráöherra og fer af stað svo
eftir er tekið. Árni Magn-
ússon er vel aö embætti
sínu kominn, þaulreyndur
í stjórnmálavafstri í
heimabyggð sinni og á
landsvísu þótt enn sé aö-
eins á 38. aldursári. Þaö var eftirtektarvert aö formaður
Framsóknarflokksins skyldi velja Áma til þessarar valda-
miklu stöðu sem snýr að mörgum erfiðustu og viðkvæmustu
málaflokkum sem stjórnvöld eiga að sinna. Val formannsins
var djarft og ekki er að efa að það var úthugsað.
Ögrun Árna Magnússonar er stórkostleg. Hann komst inn
á Alþingi með svo miklum naumindum að ekki mátti
tæpara standa. Litlu síðar var hann valinn í ríkisstjórn
landsins. Hann tekur við ráðherraembætti á sama aldri og
Hermann Jónasson, ein helsta kempa Framsóknarflokksins
á síðustu öld, hóf sin pólitísku afskipti af fullum þunga. Ámi
hefur verið náinn samstarfsmaður Halldórs Ásgrímssonar
um árabil og þeir þekkja vel hvor til annars. Augljóst er að
formaðurinn ætlar Árna stórt hlutverk í flokknum.
Annar ferskur ráðherra mun setjast í ríkisstjórn íslands
á nýju ári en það er jafnaldra Árna Magnússonar, Þorgerð-
ur Katrín Gunnarsdóttir, sem taka mun við menntamála-
ráðuneytinu af Tómasi Inga Olrich um næstu áramót.
Áskorun Þorgerðar er ekki síðri en Áma enda ráðuneyti
mennta og menningar eitt það allra kröfuharðasta við stjórn
landsins. Það var hárrétt hjá formanni Sjálfstæðisflokksins
að velja Þorgerði Katrínu í þetta embætti og felur ekki í sér
síðri skilaboð en val Halldórs á Árna í ráðuneyti félagsmála.
Árni og Þorgerður Katrín eru að mörgu leyti fulltrúar
nýrra sjónarmiða við stjóm landsmála. Þau eru málsvarar
fjölskyldunnar og þess mikilvæga aldurshóps sem er að ala
upp yngstu kynslóð landsmanna. Af verkefnum rikisstjórna
síðustu tveggja kjörtímabila hefur mátt ráða að þar hafi
þessa rödd vantað. Þorgerður Katrín verður reyndar fyrsti
ráðherra í sögu landsins sem verður með barn á brjósti og
var tími til kominn að ráðamenn viðurkenndu til fulis að
ungbörn em ekki fyrirstaða í æðstu stjórnunarstöðum.
Það á ekki að vera lögmál að velja miðaldra stjórnmála-
menn með mikla þingreynslu í embætti ráðherra. Það á
heldur ekki að vera sjálfgefið að efstu menn á listum flokk-
anna í hverju kjördæmi setjist í ráðherrastóla. Það á að vera
metnaðarmál hjá formönnum stjórnmálaflokka að velja ráð-
herraefni sín af pólitísku áræði og framsýni. Hæfileikar,
áhugi og pólitískar ástríður stjórnmálamanna em misjafnar
eins og gengur og formönnum stjórnarflokka ber að lesa í
þessa eiginleika við val á ráðherrum sínum.
Valið á þessum ungu ráðherrum er í takt við breytta ald-
urssamsetningu á þingheimi. Eftir alþingiskosningarnar 10.
maí hefur meðalaldur íslenskra þingmanna lækkað um
fimm ár. Það er stórt og mikilvægt stökk. Á síðasta kjör-
tímabili var meðalaldurinn 52 ár en er núna 47. í leiðurum
blaðsins á síðasta tímabili þingsins var minnt á mikilvægi
þess að stjórnmálaflokkar landsins yngdu upp í þingliði
sínu. Alþingi og ríkisstjórn verður að spegla vilja og þarfir
fólks á öllum aldri. Einsleitnin á þingi var orðin of mikil.
Það verður áhugavert að fylgjast með störfum þessara
ungu ráðherra. Verkefni þeirra eru ærin og er þeim óskað
velfarnaðar í glímunni við erfið úrlausnarefni. Ekki er að
efa að þessir nýju ráðamenn munu minna rækilega á hugs-
un og gildi nýrrar kynslóðar í embættisverkum sínum á
næstu mánuöum. Hér eru mjög líklega á ferðinni framtíðar-
leiðtogar í flokkum sínum enda valið á þeim í ráðherraemb-
ætti engin tilviljun. Bæði Davíð og Halldór eru ekki að taka
áhættu með þessu vali sínu heldur aðeins að breyta rétt.
Sigmundur Ernir
MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ 2003_MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ 2003
Skoðun
Rafn
Kjartansson
kennarí við
Háskólann
á Akureyrí
Nú fagna landsmenn nýrri
ríkisstjórn, sem tók við
völdum eftir skamman
undirbúning. Ekki tók
nema hálfan mánuð að
setja saman stjórn þess-
ara tveggja flokka sem
ætla í sameiningu að
stjórna landinu næstu
fjögur árin.
Það er kannske ekki að undra að
vel hafi gengið að semja stjórnar-
sáttmálann. Hér er um að ræða tvo
stjórnmálaflokka, er menn vilja
kalla svo, sem lengst af hafa setið
að völdum í íslenska lýðveldinu,
ýmist annar en þó oftar í samein-
ingu.
Athyglisveröur valdaferill
Raunar hefur litlu skipt hvor
þessara flokka leiddi ríkisstjórn og
hvor hafði forystu um stjórnar-
myndun. Stjómarfarið hefur nán-
ast alltaf verið eins. Vinnubrögð
þessara flokka hafa einkennst af
íhaldssömum gildum, stuðningi við
rótgróna atvinnuvegi og vemdun
þeirra, en nýrri sjónarmið hafa átt
erfitt uppdráttar, þótt þokast hafi í
rétta átt á löngum tíma, t.d. varð-
andi viðskiptafrelsi og mannrétt-
indi.
Þar hafa menn smám saman lært
af öðrum þjóðum en flestar fram-
farir í þessum efnum eigum við þó
eflaust að þakka aðildinni að EES
sem var tiikomin undir forystu Al-
þýðuflokksins sem öðlaðist
sú náð að fá að njóta skamm-
vinnra kynna af þeim valda-
sessi sem tvíflokkurinn hef-
ur yfirleitt einokað.
Ekki síst er athyglisverð-
ur valdaferill Framsóknar-
flokksins í lýðræðisríkinu
íslandi sem kjörtímabil eftir
kjörtímabil hefur stjórnað
allt að helmingi ráðuneyta
með vel innan við 20% at-
kvæða á bak við sig. Hér er
um ræða undarlegt birting-
arform lýöræðisins, svo ekki
sé meira sagt. Hefur þetta
fyrirbæri annars vegar helg-
ast af ranglátri löggjöf sem
kveður á um misvægi at-
kvæða eftir búsetu og hins
vegar af þeim stjómmálastíl
Framsóknarflokksins að
sveigja stefnu sína ætíð í þá
áttina þar sem völdin er að
hafa.
í samræmi við þessa
grandvöru „hugsjón" hefur
kúrsinn gjaman leitað upp
að hliðinni á stóra bróður,
Sjálfstæðisflokknum, þar
sem margur vænn biti er í
búri. Flokkarnir hafa því
lengi verið samstiga og
„plottað" margt í samein-
ingu sjálfum sér til heilla og
hagsbóta.
Nafn á gömlum grunni
Nú er í tísku að sameina
fyrirtæki til hagræðingar og
bættrar stjórnunar. Hér gæti
því verið um að ræða gullið tæki-
færi fyrir þessar tvær mjög svo
keimlíku stjórnmálahreyfingar að
viðurkenna þá staðreynd að skilin
milli þeirra eru orðin svo óljós og
þokukennd að tímabært er að af-
nema þau með öllu.
Flokkarnir geta auðveldlega
runnið saman í eina heild, og
vandalaust er líka að skapa þeim
heilsteypt nafn sem byggir á göml-
um grunni en endurspeglar jafn-
Ný ríkisstjóm. - „Hér er um að rœða tvo stjómmálaflokka, er menn vilja kalla svo, sem
íslenska lýðveldinu, ýmist annar en þó oftar í sameiningu
framt helstu hugsjón og viðleitni
þessara rótgrónu stjórnmálaafla
gegnum alla þeirra valdatíð um
margra áratuga skeið. Nafnið sem
beinast liggur við er Sjálfssóknar-
flokkurinn. Önnur nafngift getur
naumast komið til greina.
Vænar fúlgur í vasa
Sjálfssóknina höfum við alls
staðar séð. Þessir tveir flokkar hafa
unnið dyggilega að því að sækja
sér og sínum auð, völd, forréttindi
og bitlinga hvar sem því hefur ver-
ið við komið í samfélaginu. Nú síð-
ast sóttu þeir í Kjaradóm væna
launahækkun sér og sínum til
handa. Kjaradómur starfar í um-
boði stjómmálamanna. Þar sitja
starfsmenn stjórnvalda og reynslan
hefur sýnt að dómamir em oftast
af því taginu sem stjómvöldum
hugnast vel.
Þegar til dæmis kennarastéttin
laut Kjaradómi á árum áður var
samræmið milli vilja stjórnvalda
og úrskurða dómsins svo traust og
varanlegt að engri tilviljun var
undirorpið. Þar birtust með skýr-
um hætti samantekin ráð um að
halda niðri launum þessa fólks
undir því yfirskini að þannig væri
hag þjóðarinnar best borgið.
Sú „skynsemisstefna" olli síðan
langvarandi ókyrrð, vinnudeilum
og truflunum í skólastarfi með svo
ið yfir þá beint af himnum
ofan...
Fullkomlega lögleg iðja
Við blasti fyrir nýliðnar
kosningar hvernig sumir
þingmenn Sjálfssóknar-
flokksins hófu gegndar-
lausan fjáraustur úr ríkis-
sjóði til að bæta persónu-
lega stöðu sína í kjördæm-
um þar sem þeir sáu sig
standa höllum fæti. Þar
var fé skattborgara nýtt
ótæpilega í skyni eigin-
hagsmuna - til að sækja
sjálfum sér atkvæði fyrir
peninga sem þeir áttu
ekki.
Þetta er fullkomlega lög-
leg iðja, enda myndi meiri-
hluti Sjálfssóknarflokksins
á alþingi aldrei samþykkja
löggjöf er hindraði siðleysi
af þessu tagi. Slík löggjöf
yrði enda þrándur i götu
þeirra sem nýta vilja fé al-
mennings i eiginhags-
munaskyni. Það væri alls
ekki í anda Sjálfssóknar-
flokksins að setja svo
óheppileg lög, hvað þá lög
um að fjárreiður stjórn-
málaflokka væru gerðar
opinberar,' svo sem gert er
í siðmenntuðum ná-
grannalöndum okkar.
lengst af hafa setlð að VÖldum l erfiðara að sækja fúlgur í
sjóði fyrirtækja og fjárafla-
manna sem þurfa að
virkja stjómmálamenn á vettvangi
þröngrar hagsmunagæslu.
alvarlegum afleiðingum að því fer
fjarri að menntakerfið hafi náð sér
eftir þær hremmingar. Það er því
hjákátlegt þegar talsmenn Sjálfs-
sóknarflokksins, sem er nýsestur
aftur að völdum, þykjast hvergi
nærri hafa komið nýlegum úr-
skurði Kjaradóms um vænar fúlg-
ur í vasa þeirra. Nú reka þessir
menn upp stór augu og segja að við
þessi ósköp verði víst ekki ráðið,
rétt eins og dómurinn sá hafi dott-
Yfirgnæfandi kostir
Þótt Sjálfssóknarflokkurinn hafi
hingað til verið tvískiptur að nafn-
inu til, fyrst og fremst til að halda
á lofti sýndarmennsku fyrir kosn-
ingar og lokka þannig fleiri til fylg-
is, má nú ljóst vera að kostir end-
anlegrar sameiningar, í formi hag-
ræðingar og einbeittari sóknar á
þau mið þar sem fé og völd er að fá,
eru svo yfirgnæfandi að fram hjá
því verður ekki litið.
Því er þess að vænta að slík sam-
eining eigi sér stað á nýhöfnu kjör-
tímabili, þótt hvergi sé að því látið
liggja í loðmullulegum málefna-
samningi tvíflokksins sem ekki er
frumlegri en svo að heilu máls-
greinamar eru fengnar að láni úr
málefnasamningi frá fyrra kjör-
tímabili, enda vantaði víst nokkuð
á að unnt væri að efna loforðalist-
ann sem þá var gefinn út.
Raunsæisskortur Samfylkingar
Skortur á raunsæi í kosninga-
baráttu Samfylkingarinnar kom
berlega í ljós í síðustu kosningum.
Þar á bæ gengu sumir með þá
grillu að kljúfa mætti tvíflokkinn
og lokka „hófsamari" hlutann til
samstarfs. Nú sést berlega hvílíkt
dómgreindarleysi þarna réð ferð-
inni, enda hlaut Samfylkingin ekki
erindi sem erfiði.
Með sameiningu tvíflokksins yrði
svo endanlega gengið milli bols og
höfuðs á þessari hreyfingu sem boð-
aði „vorið fram undan“. Gegn
Sjálfssóknarflokknum yrði Samfylk-
ingin einskis megnug. Völd hans
væru tryggð um aldur og ævi og
hæg heimatökin aö sækja öll gæði
þessa samfélags sjálfum sér til
handa og láta pólitíska andstæðinga
éta það sem úti frýs.
Að lokum skal bent á að hið
lýsandi nafn „Sjálfssóknarflokkur-
inn“ er hentugt til þýðinga á erlend
tungumál. Þannig fellur ensk þýð-
ing á nafninu einkar vel að því
apparati sem enn og aftur er sest
að völdum á íslandi. „The Self-
seeking Party“ skal hann heita,
hinn nýi flokkur gamalla gilda. Vel
hentar að koma nafninu á framfæri
í alþjóðlegum fjölmiðlum, enda
hjálpar nafngiftin útlendingum,
sem lítið botna i íslenskri pólitík,
til að öðlast innsýn í það sem
mestu máli hefur hingað til skipt í
íslenskri stjórnmálabaráttu
Sandkora
sandkorn@dv.is
Hermann Jónasson yngstur
ráðherra sem nýr þmgmaöur
Látið var að því
Magnússon, sem tók
RflPí " 'M við embætti félags-
málaráðherra 23.
stöðum, væri líklega yngsti þing-
maðurinn til að taka við ráðherra-
embætti sem nýr þingmaður. Það
er ekki rétt, þó litlu muni. Her-
mann Jónasson var kjörinn á þing
fyrir Strandamenn 1934 og 28. júlí
þ.á. var hann skipaður forsætis-
ráðherra auk þess að gegna starfi
dóms- og kirkjumálaráðherra.
Hermann var því 37 ára og 7 mán-
Ummæli
Ekkiræða
„Þetta var ekki-ræða eins og
fréttimar eftir klukkan fimm á
daginn."
Steingrímur J. Sigfússon, formaOur
Vg, um stefnuræbu forsætisráOherra
Kosið um kuótakerti!
„Og svo koma þingmenn Frjáls-
lynda flokksins og hrópa aö „þjóö-
in“ hafi hafnað kvótakerfinu. ’
Hvemig er það, hversu frjálslyndir
geta menn verið í mati sínu á því
hvað sé rétt og hvað rangt? Af
hverju velta þessir áköfu baráttu-
menn því aldrei fyrir sér hvort
mögulegt sé - sé það á annað borð
rétt hjá þeim að það hafi verið
„kosið um kvótakerfið" - að kvóta-
kerfið hafi einfaldlega unnið? Nóg
aða er hann varð ráðherra en
Ámi 37 ára og liðlega 11 mánaða.
Eysteinn Jónsson var kjörinn á
þing fyrir Suður-Múlasýslu 1933
en varð fjármálaráðherra ári síð-
ar, eða 1934, og því ekki nýr þing-
maður er hann tók við ráðherra-
dómi. Af núverandi þingmönnum
er Siv Friðleifsdóttir umhverfis-
ráðherra 37 ára gömul, en hún
hafði þá setið á þingi í 4 ár og
Ámi M. Mathiesen var sjávarút-
vegsráðherra 40 ára gamall, en
hann hafði þá setið á þingi í 8 ár.
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir
verður menntamálaráðherra um
næstu áramót, þá liðlega 38 ára
gömul, og hefur þá setið á þingi í
liðlega 4 ár.
var nú talað um sjávarútvegsmál í
kosningabaráttunni. Er þingmönn-
um Frjálslynda flokksins ómögu-
legt að draga nokkrar ályktanir af
þeirri staðreynd að rúmlega 92 %
kjósenda greiddu þeim ekki at-
kvæði sitt?“
VefþjóOviljinn
Hressara þing
H„Kl. 13:30 var
þingsetning. Nú setj-
ast 18 nýir þingmenn
á Alþingi. Margir
þeirra eru ungir. Ég
spái því að þingið
verði hressara og
skemmtilegra meó þessari ágœtu
endurnýjun. “
Siv Friöleifsdóttir umhverfis-
ráöherra á Siv.is.
Popptíví kannar öryggisvörslu á Bessastöðum
„Er þetta ekki heilbrigðisvottorð fyrir íslenskt þjóð-
félag? Vilja menn búa til úr því fólki sem gegnir fyrr-
greindum embættum eitthvert dulúðugt fjarlœgt
vald, umlukið öryggisgœslu?“
Fyrirsögnin hér aö ofan
vísar í fyrirsögn á frétta-
frásögn í DV sl. laugar-
dag. Þar segir frá tveimur
ungum mönnum sem vildu
kanna hvernig öryggis-
vörslu væri háttaö á
Bessastöðum, hversu ná-
lægt þeir kæmust æðstu
ráðamönnum þjóðarinnar.
Þeir töldu sig komast
býsna langt.
Ungu mennimir lögðu leið sína
til Bessastaða þegar ríkisráðsfund-
ur var haldinn þar á bæ. Ungu
mennimir frá Popptíví komu í
stórri límúsínu, stigu út úr henni
og gengu „ákveðnum skrefum að
aðaldyrimum þar sem tveir lög-
reglumenn stóðu heiðursvörð,
opnuðu dymar og gengu inn, óá-
reittir. Leið þeirra innanhúss
hefði verið greið alla leið inn á
ríkisráðsfundinn, en þeir létu það
eiga sig.“
Ekkert breyst síðan 11. sept.
Síðan heldur frásögnin áfram og
er vitnað í ungu mennina, þá Auð-
un Blöndal og Sigmar Vilhjálms-
son:„Við ætluðum að athuga
hversu erfitt væri að komast aö
ríkisstjórn íslands og hefðum get-
að farið alla leið til ráðherranna
og forsetans. Öryggisverðir skoð-
uðu ekkert hvort við værum með
vopn svo við hefðum getað framið
þarna mikil spellvirki. Tilgangur-
inn var sá að athuga hvort það
heföi eitthvað breyst síðan 11.
september 2001 og niðurstaðan er
sú að það er alls ekkert.“
Þetta er í sjálfu sér saklaust
uppátæki og greinilegt á frekari
tflvitnunum í þá félaga að ekki var
djúpt á húmomum. Hins vegar
þykir mér þetta gefa tilefni til að
staldra viö og hugleiða það sem
hér var sagt því það er vissulega
umhugsunarvert. Ég fyrir mitt
leyti fagnaði því innra með mér að
„alls ekkert“ hefði breyst í örygg-
isvörslunni síðan 11. september
2001. Víða um lönd hafa hryðju-
verkin sem þá voru framin í
Bandaríkjunum verið notuð sem
skálkaskjól fyrir fasisk öfl sem
vilja koma á eftirlits- og lögreglu-
ríki. Heimsóknin á Bessastaði seg-
ir okkur að við erum ekki komin
lengra í þá átt en raun ber vitni.
Eftir sem áður hafa verið ýmsir
tilburðir hér á landi til að herða á
margvíslegri eftirlitslöggjöf.
Jöfnuður á rauðu Ijósi
Og þótt það sé ekki beinlínis
tengt eftirlitsþjóðfélaginu þá er
þaö engu að síður af sama meiði
hve langt er oft gengið í tilstandi
og sýndarmennsku þegar erlendir
gestir koma til landsins. Lögreglu-
menn eru látnir taka umferðarljós
úr sambandi svo öruggt sé að gest-
irnir þurfi aldrei að stoppa og síð-
an endalaust verið að gera honnör
og sýna þeim tákn valdsins. Það
getur vissulega átt við í stöku til-
fefli að gera honnör. En eiga ís-
lendingar ekki að leggja minna
upp úr því að sýnast hernaðarstór-
veldi en þeim mun meira upp úr
því að við erum friðsöm þjóð þar
sem jöfnuður ríkir, líka á umferð-
arljósum?
En aftur að örygginu. Hvað er
athugavert við það að ungir og
geðslegir menn geti gengið „alla
leið til ráðherranna og forsetans“?
Er þetta ekki heilbrigðisvottorð
fyrir íslenskt þjóðfélag? Vilja
menn búa til úr því fólki sem
gegnir fyrrgreindum embættum
eitthvert dulúðugt tjarlægt vald
umlukið öryggisgæslu? Fyrir mitt
leyti hafna ég því algerlega.
Frakkaklæddur forseti
Ég minnist ummæla Georges
Browns, fyrrverandi utanríkisráð-
herra Bretlands, þegar hann kom
hingað til lands tfl að flytja fyrir-
lestur í Norræna húsinu, senni-
lega í kringum 1970. Hann sagði
frá því að á leiðinni á Hótel Sögu
hefði frakkaklæddur maður, einn
á ferð, skotist yfir götuna. Honum
hefði verið sagt að þetta væri for-
seti íslands. „Þá vissi ég að ég var
staddur í lýðræðisríki," varð Ge-
orge Brown þá að orði.
Aðra litla dæmisögu vil ég
nefna. Þegar ég var fréttamaður
Sjónvarps á Norðurlöndum sótti
ég einhvern tímann fréttamanna-
fund í Kaupmannahöfn þar sem
allir forsætisráðherrar Norður-
landa voru samankomnir. Allir
sem þess óskuðu komust inn á
þennan fund óáreittir. Einhver
hafði á orði að ekki væri viturlegt
að hafa enga öryggisgæslu. Aðrir
bentu á að einmitt það viðhorf að
ætla mönnum aldrei neitt illt væri
líklegasta leiðin til að varðveita
friðsamlegt samfélag. Hið gagn-
stæða framkallaði hins vegar
spennuþrungið andrúmsloft og
ýfði árásarhvötina.
Röksemdir lögreglumanna
Einmitt þetta eru rökin sem oft
hafa heyrst frá Landssambandi lög-
reglumanna þegar íslenskir lög-
reglumenn hafa varað við því að ís-
lenskir lögreglumenn bæru vopn
aö staðaldri. Ég er þeim innilega
sammála.
Niðurstaða mín er sú að heim-
sókn þeirra Popptívímanna á ríkis-
ráðsfundinn á Bessastöðum hafi
sýnt fram á að okkur er ekki alls
varnað. Við ætlum fólki heiðar-
leika og viljum foröast að sjá jafn-
an í hverjum manni allt hið versta.
*
+