Dagblaðið Vísir - DV - 04.09.2003, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 2003 SKOÐUN 15
Loftslagsbreytingar og aðgerðaleysið
KJALLARI
Hjörleifur Guttormsson
fyrnerandi alþingismaður
Fáir taka lengur undir efa-
semdaaraddir um að loftslag
jarðar sé að breytast af manna-
völdum.
íslenskir ráðamenn, með forsæt-
isráðherra í fararbroddi, drógu
lappimar þegar Kyótóbókunin var á
undirbúningsstigi árið 1997 og eftir
að hún var frágengin beindist öll
viðleitni íslands að því að fá undan-
þágur tU að menga meira. í þeim
Hér er því efni í hruna-
dans afmannavöldum
sem ekki má loka
augum fyrir.
efnum leituðu þeir m.a. stuðnings
Bandcuíkjanna sem síðan skámst úr
leik og storka nú allri heimsbyggð-
inni með því að hundsa Kyótóbók-
unina. Hérlendis er ekkert marktækt
í gangi til að draga úr losun gróður-
húsalofttegunda, stóriðjufyrirtæki
keppast um að nýta sér „íslenska
ákvæðið" til að menga hér um langa
ffamtíð sér að kostnaðarlausu,
mengun frá samgöngum vex hrað-
fara með stækkandi bflaflota og til-
færslu flutninga frá sjó yfir á vega-
kerfið og í sjávarútvegi sækja orku-
ffekar veiðiaðferðir á f kapphlaupi
um takmarkaða veiði. Ofneyslu-
kapphlaupið er hér sem annars
staðar á Vesturlöndum driffjöður
hagkerfisins, sóknin í meiri efhisleg
gæði á kostnað umhverfis og eigin
heilsu.
Hröðun loftslagsbreytinganna
Ýmislegt bendir til að áhrifin af
losun gróðurhúsalofttegunda séu að
magnast hraðar og með óvæntum
hætti miðað við þá vitneskju og mat
sem gengið var út frá þegar Samein-
uðu þjóðimar hleyptu loftslags-
samningnum af stokkunum í Ríó
1992. Þróunin síðan hefur ekki að-
eins staðfest forsögn vísindamanna
og niðurstöðu Alþjóðahópsins um
loftslagsbreytingar (IPCC) heldur
hefur hlýnun andrúmsloftsins á liðn-
um áratug gerst mun hraðar en búist
hafði verið við. Afleiðingamar hafa
minnt rækilega á sig á þessu ári með
hálfgerðu neyðarástandi víða á norð-
urhveli, methita víða, röskun úr-
komuferla og heiftarlegri og tíðari
stormum en menn hafa átt að venj-
ast. Talað er um að öfgar í veðurfari
fari vaxandi og áhrifin á aðra um-
hverfisþættí, að lífríkinu meðtöldu,
em þegar auðsæ og geta orðið afar
afdrifarík fyrir okkur Islendinga ekki
síður en aðrar þjóðir.
SKAMMGÓÐUR VERMIR; „Ekki er óeðlilegt að margir hérlendis dásami veðurblíðu og hlý-
indi síðasta misserið langt umfram það sem við eigum að venjast. Sem liður í víðtaekari
veðurfarsbreytingum getur þetta hjns vegar reynst skammgóður vermir og kallað yfir
land og þjóð umhverfisbreytingar sem fáa hefði órað fyrir," segir greinarhöfundur.
DV-mynd Hilmar Þór
Hættumerki fyrir ísland
Það er ekki óeðlilegt að margir hér-
lendis dásami veðurblíðu og hlýindi
síðasta misserið langt umfram það
sem við eigum að venjast. Sem liður í
víðtækari veðurfarsbreytingum getur
þetta hins vegar reynst skammgóður
vermir og kallað yfir land og þjóð um-
hverfisbreytingar sem fáa hefði órað
fyrir. Hækkun meðalhita mun að vísu
ekki valda hér neyðarástandi með
dauðsföllum þúsunda eins og við
heymm um frá meginlandi Evrópu,
en vatnakerfi landsins mun raskast
og lífríki í sjó og á landi taka breyting-
um sem óvíst er að yrðu til bóta á
mannlegan mælikvarða. Hinn mögu-
leikinn sem margir vísindamenn
benda á er að í kjölfar bráðnunar haf-
íss á heimskautasvæðum breytíst
hafstraumar á Norður-Atlantshafi,
Golfstraumurinn skili sér ekki lengur
upp að ströndum Vestur-Evrópu og
það leiði óhjákvæmilega til stórfelldr-
ar kólnunar á okkar slóðum. Hér er
því efni í hrunadans af mannavöld-
um sem ekki má loka augum fyrir.
Hvað eru menn að hugsa?
Skammsýni er rflcur eðlisþáttur
meðal manna, eiginleiki, mótaður af
aðstæðum fábrotinna lífshátta um
aldir og árþúsund og kom sér eflaust
vel við að þreyja þorra og góu fyrr á
tíð. f hnattvæddu umhverfi, þar sem
mannkynið er með samanlögðum at-
höfnum sínum farið að hafa áhrif á
forsendur h'fs á jörðinni gegnir öðm
máli. Nú dregur skammsýni úr mögu-
leikum á að mannleg samfélög, þjóð-
rfld og stærri heildir, nái saman um
samstillt viðbrögð. Fjölmiðiun snýst
að mestu um augnablikið, aukaatriði
og hjóm og hjálpar h'tið til við að búa
almenning undir glímu eins og hér
um ræðir. Viðfangsefnið er sannar-
lega stórt þegar um loftslagsbreytíng-
ar af völdum mengunar er að ræða.
Tækniúrræði geta vissulega hjálpað
til en niðurskurður í losun gróður-
húsalofttegunda um allt að 70% á
næstu áratugum gerist ekki nema
með gjörbreytingu framleiðsluhátta
og neyslustigs og þar með lífshátta,
sérstaídega á Vesturlöndum. Hnatt-
vætt hagkerfi virðist illa í stakk búið til
að glíma við þennan vanda. Skerist
heimsveldi eins og Bandarfldn úr leik
til langframa er h'til von um að takast
megi að koma böndum á sjálfseyð-
andi heimsbúskap.
tja mark sitt á þingstörfin
landbúnaðarnefnd. „Þetta eru
svakalega massífar nefndir og það
má búast við að í landbúnaðar-
nefndinni verði gríðarlega mikið
að gera vegna stöðu sauðfjár-
bænda og fleiri mála. Mitt mat er
að staða sauðfjárbænda sé mjög
slæm og alveg ljóst að þar verður
að gera einhverjar breytingar.
Innan umhverfisnefndar ætla ég
að taka rjúpnamálið upp og kanna
hvort hugsanlega sé meirihluti fyr-
ir því í nefndinni að taka upp sölu-
bann í stað veiðibanns," segir Dag-
ný.
„Hámark á námskostn-
að hverrar fjölskyldu
kæmi sér velfyrir unga
foreldra sem þurfa
bæði að standa undir
þungri endurgreiðslu-
byrði af námslánum og
leikskólagjöldum," seg-
ir Katrín Júlíusdóttir.
Flokksbróðir Dagnýjar, Birkir J.
Jónsson, er aðeins 24 ára. „Ég hef
engin þingmál tilbúin sem stendur
en vafalaust verða þau einhver,"
segir Birkir. „Ég hef náttúrlega ver-
ið í félagsmálaráðuneytinu sem
aðstoðarmaður ráðherra í nokkur
ár og vitanlega hef ég áhuga á mál-
um á borð við sameiningu sveitar-
félaga, eflingu sveitarstjórnarstigs-
ins og mörgum öðrum málum,"
segir Birkir, sem situr í félagsmála-
nefnd, samgöngunefnd og fjár-
laganefnd.
Skattar og meðlag
„í fyrsta lagi mun ég pressa á að
ríkisstjórnin láti verða af því sem
allra fyrst að
standa við þau
skattalækkunar-
áform sem fram
koma f stjórnar-
sáttmálanum,
þ.e. lækkun á
tekjuskatti,
eignaskatti,
erfðafjárskatti
Sigurðúr Kári og fleira," segir
Kristjánsson. Sigurður Kári
Kristjánsson, 30
ára þingmaður Sjálfstæðisflokks-
ins. „Sömuleiðis hef ég verið að
velta fyrir mér að vera með þing-
mál sem ætti að bæta réttarstöðu
borgaranna gagnvart skattayfir-
völdum, en þar hallar mjög á ein-
staklingana."
Sigurður Kári segist auk þess
vera að velta fyrir sér ýmsum mál-
um sem varði aukið frelsi í við-
skiptum og einnig að skoða hug-
myndir að þingmáli varðandi
breytingar á samkeppnislögum,
einkum varðandi meðferð mála
hjá samkeppnisyfirvöldum.
„Ég hef lflca verið að velta fyrir
mér málum sem varða meðlags-
greiðslur til einstæðra mæðra og
hef hugsað mér að senda inn-
heimtustofnun sveitarfélaganna og
TR fyrirspum um það, hve hátt
hlutfall þeirra sem em meðlags-
skyldir greiðir ekki meðlag og hvort
það hefði í för með sér mikinn
kostnaðarauka fyrir rfldssjóð að
hækka meðlag talsvert, en mér sýn-
„í fyrsta lagi mun ég
pressa á að ríkisstjórn-
in láti verða afþví sem
allra fyrst að standa við
þau skattalækkunar-
áform sem fram koma í
stjórnarsáttmálanum,"
segir Sigurður Kári
Kristjánsson.
ist að það hafi ekki hækkað til jafns
við annað undanfarin ár. Þá hef ég
verið að skoða möguleika á afnámi
verðtryggingar, breytingar á stöðu
rfldsins á fjölmiðlamarkaði og fleiri
mál," segir Sigurður Kári, sem situr
í allsherjamefnd, menntamála-
nefnd og iðnaðarnefnd.
Göng til Eyja
Birgir Armannsson, 35 ára
flokksbróðir Sigurðar Kára, segir
fjöldamörg mál sem hann hafi
áhuga á að vinna að á þingi en á
þessari stundu sé hann ekki tilbú-
inn að segja á hverju hann muni
Blikar í borginni
Þórólfur Árnason borgar-
stjóri hefur, sem kunnugt er,
ráðið Eirfk Hjálmarsson,
dagskrárgerðarmann á Stöð
2, sem aðstoðarmann sinn.
Mörgum leikur sjálfsagt for-
vitni á að vita hvað kom til en
tengsl þeirra liggja víða og
hefur ágætur kunningsskap-
ur verið með þeim um árabil,
enda báðir af „Kópavogsaðl-
tnum sem sumir
kalla svo. Faðir Þór-
ólfs, séra Ámi Páls-
son (sem fermdi Ei-
rík), var prestur í
Kópavogi á sama
tíma og faðir Eiríks,
Hjálmar Ólafsson,
var þar bæjarstjóri.
Bæði eldri og yngri .......... .......................
systkini þeirra Þór- irl ur 1 marsson- tekið þátt í stjórn-
ólfs og Eiríks voru bekkjarfé- málastarfi um árabil en hann
lagar í bamaskóla og mæður áttí um skeið sæti í miðstjóm
þeirra útskrifuðust
raunar saman úr
Menntaskólanum í
Reykjavík. Kunn-
ingsskapnum munu
þeir einkum hafa
haldið við á vellin-
um enda báðir Blik-
ar.
Eiríkur hefur ekki
Alþýðubandalagsins. Þá sat
hann árin 1985-87 í stjóm
Stúdentaráðs HÍ fyrir Félag
vinstri manna, meðal annars
með þeim Björk Vilhelms-
dóttur borgarfulltrúa, sem
hann hittir nú fyrir aftur í
Ráðhúsinu, Karli V. Matthf-
assyni, fyrrverandi þing-
manni Samfylkingarinnar,
og öðmm sjónvarpsmanni,
Jóni Gunnari Grétarssyni
fréttamanni...
Fram „Fram-Fylkir"
Gengi Fram og Fylkis hefur
verið brokkgengt í sumar.
Framarar hafa átt feiknalega
fínan endasprett eftir næsta
hörmulega byrjun en Fylkis-
menn hafa að sama skapi
dalað hressilega eftir gott
gengi framan af móti. Svipuð
tilhneiging hefur raunar
verið hjá þessum liðum
undanfarin keppnistímabil
byrja. „Ég sit í efnahags- og við-
skiptanefnd og allsherjarnefnd og
á sviði beggja þessara nefnda eru
áhugaverð viðfangsefni. Ég tel rétt
að bera saman bækur mínar við fé-
laga mína í þingflokknum um
þetta enda ljóst að maður kemur
fáum málum í gegn einn,“ segir
Birgir.
Guðjón Hjörleifsson, 48 ára, sit-
ur í samgöngunefnd, félagsmála-
nefnd og menntamálanefhd. Hann
segir að menn séu byrjaðir að und-
irbúa ýmis mál sem hann telji
brýnt að leggja fram á komandi
þingi en að kynning á þeim bíði
betri tíma.
Aðspurður segir Guðjón þó lík-
legt að jarðgöng til Vestmannaeyja
komi til kasta Alþingis í vetur, enda
hafi málið farið hraðar af stað en
hann hafi búist við. „Miðað við
fyrstu niðurstöðu rannsókna á
svæðinu, sem benda ekki til að það
sé neitt misgengi þarna, á ég von á
að framhald málsins verði rætt á
þingi í vetur. Næsta skref eru
áframhaidandi rannsóknir til að
fullvissa menn um að þetta sé
mögulegt og þær þarf með ein-
hverjum hætti að fjármagna. Ef
niðurstaðan verður jákvæð sýnist
mér viðbúið að stofnað verði félag
um gangagerðina, svipað og Spöl-
ur var stofnaður um Hvalfjarðar-
göng. Og ég býst við að menn
kanni hvort ríkissjóður þurfi nokk-
uð að bera meiri kostnað af þessu
en hann gerir nú þegar vegna Herj-
ólfs," segir Guðjón. olafur@dv.is
og bisness-sinnaðir sportist-
ar hafa bent á að framlegðar-
áhrifin af sameiningu þeirra
séu þess vegna augljós: Gott
gengi framan af móti og frá-
bær endasprettur sé ávísun á
fslandsmeistaratitil!
Þeir bæta því við að einnig
sé viðskiptatækifæri í Árbæn-
um þvf að hvergi annars
staðar en þar sé algjör eining
um að ekkert sé betra til að
svala þorstanum en Tab.