Dagblaðið Vísir - DV - 02.10.2003, Blaðsíða 12

12 MENNING FIMMTUDAGUR 2. OKTÓBER 2003
Menning
Leikhús • Bókmenntir • Myndlist ■ Tónlist ■ Dans
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir
Netfang: silja@dv.is
Sími: 550 5807
Eru huliðsheimar raunverulegir?
Sara Kane
LEIKUST: ( kvöld kl. 22.15 verð-
ur fluttur fléttuþáttur um Söru
Kane sem hefur verið talin í
fremstu röð breskra leikskálda
fyrir verk á borð við Blasted,
Cleansed og Crave.
I þættinum er skyggnst inn í líf
og skáldskap Söru sem var að-
eins 28 ára gömul þegar hún
féll fyrir eigin hendi, fyrir fjór-
um árum.
KVIKMYNDIR: ítilefni af frum-
sýningu heimildamyndarinnar
Rannsókn á huliðsheimum eft-
ir Jean Michel Roux í Háskóla-
bíói skipuleggur Alliance
Fran^aise umræðufund um
efni hennar með leikstjóranum
sjálfum og nokkrum þátttak-
endum myndarinnar, meðal
annarra miðlum og vísinda-
mönnum - Erlu Stefánsdóttur,
Þórunni Kristínu Emilsdóttur,
Brynjólfi Snorrasyni, Guðjóni
Sigmundssyni, LárusiThorla-
cius, Ragnari Stefánssyni o.fl. -
í kvöld kl. 20 í nýjum húsa-
kynnum félagsins,Tryggva-
götu 8,2. hæð. Umræður fara
fram á íslensku og ensku og
þeim stýrir Gérard Lemarquis.
Aðgangur er ókeypis og allir
eru velkomnir.
Ráðaleysi
LEIKLIST: Ráðalausir menn
hafa horfið af fjölunum um
hríð vegna anna aðstandenda
erlendis en sýningar verða
laugardagskvöldið 4. okt. kl. 20
íTjarnarbíói og svo aftur föstu-
dagskvöldið 10. okt á sama
tíma. Þetta er hnitmiðað og
skemmtilegt svar karlmanna
við Sellófani og Beyglum með
öllu...
segir Erling Blöndal Bengtsson, sellóleikarinn heimsþekkti sem leikur með Sinfóníuhljómsveit íslands í kvöld.
Hinn heimskunni sellóleikari, Erling Blöndal
Bengtsson, hefur komið til íslands oftar en hann
fær tölu á komið - enda er hann íslenskur í móð-
urætt, og þó að hann sé fæddur í föðurlandi sínu,
Danmörku, lítur hann á ísland sem sitt annað
heimaland. hað þriðja eru svo Bandaríkin því að
þar hefur hann búið í þrettán ár, síðan hann varð
prófessor við Háskólann í Michigan íAnn Arbor.
Margir kannast við styttuna af sellóleikaran-
um eftir Ólöfu Pálsdóttur myndhöggvara sem
stendur á Hagatorgi, gegnt Háskólabíói, en
færri vita kannski að það var Erling Blöndal
Bengtsson sem sat fyrir hjá henni - og lék fyrir
hana atlan tímann. Ólöf hefur sagt að ekkert
verk hafi hún notið eins mikið að vinna, svo
ljúft hafi verið að hlusta á tónlistina.
f kvöld leikur Erling Blöndal einleik með Sin-
fóníuhljómsveit Islands í Háskólabíói undir
stjóm Damian Iorio. Tónleikamir hefjast á
Rúmenskri rapsódíu eftir George Enesco, síðan
Þar á ofan hefur verkið þá sér-
stöðu í mínu iífi að árið 1949
frumflutti ég það á Norður-
löndum. Þetta verk erþví
gamall og góður vinurl
kemur Konsert í e-moll fyrir selló og hljómsveit
eftir Aram Khatsjatúrjan þar sem Erling Blön-
dal leikur einleik. Eftir hlé verður flutt Sinfónía
nr. 3 eftir johannes Brahms.
„Einkakonsert" Erlings
Við Erling Blöndal hittumst á Hótel Sögu þar
sem hann segist hafa gist alveg síðan það var
reist. Áður gisti hann á Hótel Borg þegar hann
kom til landsins og fannst það líka prýðilegt en
Saga er óneitanlega þægilegri þegar unnið er
úti í Háskólabíói. Blaðamaður spyr hann fyrst
út í einleiksverkið - valdi hann
sjálfur þennan sellókonsert
eftir Khatsjatúrjan?
„Já, eiginlega get ég sagt
það,“ svarar hann, „og tilefnin
em tvö: Khatsjatúrjan á aldar-
afmæli í ár, hann fæddist
1903, og svo hefur selló-
konsertinn hans aldrei áður
verið leikinn á fslandi. Þar á
ofan hefur verkið þá sérstöðu í
mínu lífi að árið 1949 ffum-
flutti ég það á Norðurlöndum.
Þetta verk er því gamall og
góður vinur! Ég hef leikið það
oft síðan ‘49 og nýt þess í hvert
skipti. Þetta er litríkt verk og
ber þess merki að tónskáldið
var armenskt að uppmna; það
hefur austræn einkenni og er
afar tjáningarríkt."
- Er það létt eða þungt?
„Áheymar, áttu við? Eg held
að það sé létt verk og mjög
áheyrilegt."
- En ekki létt að leika það?
„Nei, það er ekki til neitt
verk sem er létt að leika,“ seg-
ir meistarinn, brosir elskulega
og bætir við: „Khatsjatúrjan
var geysilega gott tónskáld og
skrifaði ákaflega vel.“
Tengdadóttirin
mótleikari
Á sunnudagskvöldið kl. 20
verða allt annars konar tón-
leikar í Salnum þar sem Erling
Blöndal Bengtsson leikur
ásamt tengdadóttur sinni,
hinum glæsilega píanóleikara Ninu Kavtar-
adze. Á þeirri efhisskrá er klassísk tónlist við
allra smekk, Sónata í A-dúr op. 69 eftir Beet-
hoven, Sónata í g-moll op. 65 eftir Chopin, El-
egía op. 24 eftir Fauré og Sónata í d-moll op. 40
eftir Shostakovítsj, „besti sellókonsert 20. ald-
Erling Blöndal Bengtsson nýtur þess að koma til Islands.
DV-mynd ÞÖK
ar“, að sögn einleikarans.
„Við Nina höfum ferðast saman og haldið
tónleika síðan 1986," segir Erling Blöndal, „og
reyndar komum við hingað snemma á þeim
ferli og lékum með Sinfóníuhljómsveitinni, mig
minnir að það hafi verið 1988. Hún er Rússi en
hefur búið í Danmörku ámm saman. Hún er
afar góður píanóleikari og í næsta mánuði eig-
um við að leika saman bæði í The National
Gallery í Washington og háskólanum mínum í
Michigan. Ekki má gleyma því að á þriðjudag-
inn eigum við að leika saman á ísafirði, í fæð-
ingarbæ móður minnar."
Hér er svo mikill áhugi og
góður skilningur á tónlist og
þar að auki kann fólk að hríf-
ast, það er stór kostur.
- Móðir þín á væntanlega sinn þátt í því hvað
þú kemur oft til íslands.
„Já, vissulega," segir hann, „hingað hef ég
komið reglulega síðan 1964, í nærri fjörutíu ár.
Okkur hjónunum líður afskaplega vel á íslandi.
Ég held hreinlega að leitun sé að fólki sem er
Jirifnara af landinu en við.“
íslendingar kunna að hrífast
- Hvemig er að spila fyrir fslendinga?
„Það er það besta sem til er," segir hann ein-
læglega. „Hér er svo mikill áhugi og góður
skilningur á tónlist og þar að auki kann fólk að
hrífast, það er stór kostur."
- Miidð má vera ef þú átt ekki sjálfur þátt í
þeim áhuga og skilningi, segir blaðamaður, því
að þú hefur verið með í að byggja upp íslenskt
tónlistarh'f á undanfömum áratugum.
Já, ég vona það. Ragnar Jónsson í Smára var
aldavinur minn og lífið og sálin í Tónhstarfé-
laginu sem var svo stór hluti af tónlistarlífinu
hér fyrr á ámm.
Erling Blöndal Bengtsson er einn reyndasti
núlifandi einleikari í heimi. Hann var aðeins
fjögurra ára gamail þegar hann hélt sína fýrstu
tónleika og tíu ára kom hann í fyrsta sinn fram
sem einleikari með hljómsveit. Það var í Tívoh í
Kaupmannahöfn. Hann varð sjötugur í fyrra og
er enn á faraldsfæti um víða veröld, eftirsóttur
hvarvema. Tryggð hans við móðurlandið er
milcil gæfa fyrir þessa þjóð.
SELLÓLEIKARINN:
G!ímt við arfinn
LOKI KUPPIR LOKKA SIFJAH Myndskreyting Sigrúnar Eldjárn við sögu Kristínar R.Thorla-
dus í Auga Óðins.
OBÓKMENNTAGAGNRÝNI
Katrín Jakobsdóttir
Sjö sögur ur norrænni goðafræði
Auga Óðins er gott dæmi um tilraunastarf-
semi hjá Máli og menningu og IBBY á íslandi.
Sjö góðkunnir barnabókahöfundar fá það
verkefni að velja sér textabrot úr Snorra Eddu
eða eddukvæðum og semja svo smásögu upp
úr því.
Það er áhugavert þegar maður les bókina í
heild sinni hve Loki virðist heilla höfunda
enda fáar persónur goðaffæðinnar jafn
margræðar og þar af leiðandi jafn spennandi
og torræðar og Loki. Hann gegnir aðalhlut-
verki í tveimur sögum af sjö og er að auki lyk-
ilmaður í þeirri þriðju. Annars leita höfund-
arnir víða fanga í efniviðnum.
Gunnhildur Hrólfsdóttir fer þá leið að
tengja samtímann við goðheima með flakki
milli heima; samtímastúlkan Nótt kynnist
nöfnu sinni, gyðjunni, sem hefur lent í
jötnahöndum. Gunnhildur tengir efniviðinn
líka umræðu um veðrabreytingar og gróður-
húsaáhrif þannig að sagan öðlast líf í sam-
tímanum. Kristín R. Thorlacius vinnur úr
Lokasennu en lætur söguna gerast í afmælis-
boði í samtímanum. Hún notar nútímahug-
tök á borð við einelti til að skýra hegðun goð-
anna, sem eru í þessu tilfelli böm sem heita
nöfnum goðanna. Sagan er skemmtileg, ekki
síst vegna sammna nútímahugtaka og gam-
alla goða.
Það er áhugavert hve Loki
virðist heilla höfunda enda
fáar persónur goðafræðinnar
jafn margræðar og þar afleið-
andi jafn spennandi og tor-
ræðar og hann.
Iðunn Steinsdóttir kýs að segja söguna af
því þegar Fenrisúlfur var bundinn á nútíma-
máli án þess að færa söguna til í tíma eða
rúmi og er það læsileg og skemmtileg frá-
sögn. Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson skrifar
flæðiskennda sögu út frá heimsókn Óðins til
Gunnlaðar og skáldskaparmiðinum og lætur
hana gerast í nútímanum. Stemningin í
henni er dulræn og dökk en líka heillandi.
Jón Hjartarson þiggur innblástur sinn úr
sögunni af því þegar Freyr varð ástfanginn af
Gerði Gymisdóttur og færir hana í nútíma-
búning. Sagan er skemmtileg, einkum vegna
persónu Bjarts,
sem eríhlutverki
Skírnis (nöfnin
merkja hið
sama) en hann
er skemmtileg
týpa sem lfldega
myndihljótavið-
umefnið „redd-
ari“.
Kristín Steins-
dóttir skrifar sál-
fræðilega sögu
um Loka og Sig-
yn sem lýsir
samskiptum
þeirra, „með-
virkni" Sigynjar
og sjálfsréttlæt-
ingu Loka. Þetta
er áhugavert efni
og gæti vel átt
heima í lengra
verki fyrir full-
orðna. Ragnarök
eftir Öddu Steinu
Björnsdóttur er svo síðasta sagan í bókinni.
Þar em ragnarök látin endurspeglast í hvers-
dagslegum harmleik úr samtímalífinu og
tenging sköpuð með hjálp tölvutækni.
Aftast í bókinni er hugtakasafn, tekið sam-
an af Sigþrúði Gunnarsdóttur, þar sem fróð-
leikur um norræna goðfræði er settur fram á
mjög aðgengilegan hátt. Á heildina litið er
Auga Óðins prýðileg glíma við fornan arf sem
nútímabörn ættu að hafa gaman af.