Dagblaðið - 15.05.1976, Blaðsíða 2

DAÍiBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 15. MAl 1976.
ER ÞETTA STJORN?
— sagt eroð gjaldeyrisbraskarar vllji
hafa hana sem lengst
Svo herma fornar sagnir að
nokkrir norðmenn, sem ekki
gátu be.vgt sig undir stjórn
landsins, hafi farið í fýlu og
hlaðið knerri sína. Síðan héldu
þeir norðvestur á bóginn og
léttu ekki ferð f.vrr en fyrir
þejm varð ey.ja. lítt byggð ef
nokkuð. Þar slógu þeir sér til
friðar og hugðust ráða sér
sjálfir.
Þetta tókst í fáeinar aldir,
litið blað af því smáblómi sem
eilífðin er. Þá misstu þeir tökin
á sjálfsstjórninni, enda fór
verulegur tími þeirra framan
af í að höggva mann og annan,
drepa þá sem þeir felldu sig
ekki við.
Ekki tók þá betra við þvi
stjórnararnir voru að þessu
sinni ekki einu sinni i landinu
sjálfu og vissu harla fátt um
það, Síðan komst landið yfir á
aðrar hendur sem voru engu
skárri. Og þar kom að landinn
hrifsaði stjórnina i sinar
hendur aftur. Síðan hefur ailt
verið að fara á hausinn og alveg
sama hver hefur stjórnina á
hendi hverju sinni. sá aðili
gerir alltaf allt vitlaust að
dómi flestra hinna.
Svokölluð gjaldeyrismál
skipta ævinlega miklu máli í
þessari stjórnun og síðan á
dögum nýsköpunarinnar hefur
þessi nýfrjálsa þjóð alltaf verið
í vandræðum með að eiga gjald-
e.vri. Á tímabili var þessum
málum stjórnað nokkuð þannig
að ekki mátti hver sem var
flytja inn hvað sem var. Það hét
haftastefna í munni þeirra sem
ekki voru í stjórn í það sinn, og
maður hefur á tilfinningunni
að þeir hefðu hlaðið knörr sinn
og farið sinn veg hefðu þeir
einhvers staðar haft hugmynd
um þolanlegt útsker að nema.
Síðan tók vist við betri tíð
með blómum í högum og hún
hét viðreisn. Þá máttu allir
flytja allt inn, geriði svo vel. Og
rýrir gjaldeyrissjóðir rýrnuðu
enn meir. Nú er svo komið að
þeir fyllast ekki nema teknir
séu víxlar erlendis. Samt má
ekki hefta nein innkaup, nema
á kexi og kökubotnum.
„Enginn" vill fá „haftastefnu”
að nýju.
Þó eru raunar á okkur höft.
Það er séð ofsjónum yfir því að
okkur skuli langa til að sjá
önnur lönd eða bara komast í
sól og yl. Meira að segja hlut-
laus fréttastofa sjónvarpsins
tekur afstöðu á móti utanlands-
ferðum íslendinga með sérstök-
um fréttabálki sem útmálar
alla þá sóun er fer í ferðalög til
annarra landa. Nú er það talið
afleitt að ferðbúa knörr sinn.
Þó hefur komið fram að árið
1974, sem var mikið flakkár
íslendinga. fóru ekki nema 3%
— þrjár krónur af hverjum
hundrað — af gjaldeyriseyðsl-
unni í allt flakk íslendinga er-
lendis. þar með taldar bíssnis-
un flugfólaganna en mér
skildist einhvern tima að hún
væri nokkuð drjúg, sömuleiðis
eru þau einu aðilarnir sem
færa okkur heim hingað ferða-
menn frá öðrum löndum sem
eyða hér gjaldeyri sem^umpart
kemst í sjóðinn okkar tóma.
Hvaða áhrif hefði það á rekstur
flugfélaganna ef tækist að
drepa niður utanferðir
íslendinga? Hvaða áhrif hefði
lífið i venjulegri ferðalags-
lengd, hvað þá veita sér nokk-
urn munað. Þetta hlýtur að
vera gert til þess að hlúa að
þeirri atvinnugrein sem er
verzlun með gjaldeyri á hærra
gengi en þvi sem skráð er. Sá
atvinnuvegur stendur enda
með blóma og gefur seljendun-
um góðan hagnað kaupendun-
um hins vegar aðeins mögu-
leika á því að gera heldur fleira
af þvl sem þá langar til er þeir
efna sér í utanferð, kannski
hálfan mánuð á margra ára
fresti. Þetta leiðir lika til þess
að ekki kemur nærri allur sá
þegaflutningum nokkuð bæri-
legar tekjur og m.vndu senni-
lega vera verr stæð ef þeirra
nytí ekki við. Eg hef ekki við
höndina tölur um gjaldeyrisöfl-
Hitt er svo annað mál að
gjaldeyrir sá, sem ferðafólkið
fær. er svo naumt við nögl skor-
inn að ekki gerir betur en að
unnt sé að draga fram á honum
íslenska sigkrónu koma fyrir
þar sem eyririnn átti að koma
fram. Síðan er gjaldeyririnn
annaðhvort notaður til eigin
þarfa eða seldur með 25—30%
Háaloftið
SIGURÐUR
HREIÐAR
HREIÐARSSON
álagi þeim sem eru á nástrái
hvað gjaldeyri snertir. Og það
er vert að taka eftir því að
gjaldeyrisbíssnis af þessu tagi
er algerlega skattfrjáls at-
vinnuvegur og nýtur þannig
eftirsóttra forréttinda. Er þetta
stjórn?
Frá háaloftinu séð væri
miklu nær að hafa færri teg-
undir af sömu vöru um að
velja og flytja ekki inn
það sem við getum gert
fullvel hérna heima en rýma
svo ögn til á þessu sviði.
Hvaða vit er < bví að geta
til dæmis valið ur tiu tegundum
af vatnskrönum eða tuttugu af
hljómflutningstækjum þegar
allir gætu verið fullsæmdir af
að velja úr fimm? Hvaða vit er i
þvi að flytja inn yfir hundrað
mismunandi gerðir af bílum og
þurfa að liggja með varahluta-
lager í þær allar þegar vitað er
að verulegur fjöldi þessara
tegunda eru pútur sem henta
ekki íslenskum vegum og
veðráttu? Og þannig mætti
lengi telja.
En það þorir enginn að taka
af skarið. Það er talin óstjórn
að' stjórna fyrirfram. Eina
stjórnin, sem ekki veidur
óvinsældum og glatar þar með
atkvæðum, er að lappa upp á
málin eftirá og redda sér með
bráðabirgðalausnum sem
kynnu að fleyta okkur fram
yfir næstu kosningar. Því
gamli, góði, norski anarkisminn
stendur út úr nefjum okkar og
eyrum enn þann dag í dag.
Nú brosir vafalaust einhver í
kampinn og hugsar sem svo að
fyrirhuguð sé ferð háaloftsins
suður í heim, til Costa Brava,
Costa del Sol, Torremolinos,
Lignano, Portoroz eða hvað
þetta nú heitir. Því miður,
ekkert af þessu kemur til
greina að sinni. Hvert heimili
er nefnilega ríki út af fyrir sig
með sinn eigin aurasjóð og þar
er ekkert elsku mamma, þar
verður að skera niður fram-
kvæmdir eftir fjárhagsástand-
inu hvort sem vel líkar eða illa.
Við fórum eina svona sólarferð
fyrir fimm árum á dýrðlegan
stað sem heitir Slunséff Bríagg
og fáir íslendingar þekkja. Ætli
það verði ekki að minnsta kosti
önnur fimm ár, þangað til hægt
er að hugleiða slíka gjaldeyris-
sóun á ný?
Nema farið verði fljótlega að
auglýsa ferðir til Costa
Rekkert.
T veir brœður týnast
Hvað ó barnið
að heita?
Haustið 1849 hvarf maður frá
Höfða í Þingeyjarsýslu. Hann
var sendur einhverra erinda
norður í sveitir en kom ekki
fram og hefur aldrei urmull af
honum fundist. Maðurinn hét
Nikulás Jónsson.
Bróðir hans, Kristján Jóns-
son, kallaður „draugur”, var
hinn sama vetur vinnumaður i
Breiðuvík á Tjörnesi, kvæntur
maður á miðjum aldri. Um
svipað leyti og Nikulás bróðir
hans hvarf frá Höfða, reri
Kristján til fiskjar, einn á lítilli
byttu. Þá rak á aflandsvind svo
snögglega að Kristján náði með
engu móti landi í víkinni og var
þó örstutt undan. Bátinn rak
undan veórinu og í átt til
Grímseyjar. Er hann nálgaðist
eyjuna, missti Kristján aðra ár-
ina og gat eftir það litla stjórn
haft á b.vttunni sem nærri má
geta. Þrátt fyrir það bar hana
að landi i Syðri-Grenivík,
einmitt þar sem helst var lífs-
von við landtiiku. Kristján
skreiddist upp i fjiiruna, en þá
mjög lerkaður og máttfarinn
eftir volkið. Sakír særoks og
ísingar var og heldur lítil
mannsm.vnd á honum þarna í
fjörunni. Þess má líka geta að
Kristján var í verunni stór á
velli, hrikalegur og hvergi smá-
fríður.
Drenghnokki frá Syðri-
Grenivík sá til hans og hljóp í
dauðans ofboði inn í bæ, sagði
sjóskrímsli ferlegt gengiö á
land og hafa stefnu á bæinn. Lá
henum við sturlun af hræðslu.
Guðmundur hét bóndinn í
Syðri-Grenivík. Hann brá hart
við, greip til byssu sinnar sem
var hlaöin iiflugu selaskoti.—
og skundaði til móts við óvætt-
inn. Sá hann fljótlega ferlíkið í
fjörunni og gast litt á að lita,
spurði þó með byssuna i sigli.
hvort hér færi maður eða
skepna. nema annaó verra
kæmi til. Kristján gat þá svarað
þvi til, að vist mundi það maður
vera, þólt illa væri til reika og
líkari skeljaskrímsli. Guömund-
ur lél þá pístólu sina siga, gekk
til mannsins og draslaði honum
til bæjar. Hjarnaði Kristján
furðufljótt við góða hjúkrun og
atlæti. Þarna dvaldist hann
síðan í góðu yfirlæti um vetur-
inn eða til 16. mars 1850, en þá
f.vrst þótti fært að flytja hann
til heimahaganna. í þann tíma
voru ekki æfinlega tíðar ferðir
milli lands og eyjar.
Heima var Kristján löngu tal-
inn af. sem von var. Búið var að
skrifa upp allar eigur hans og
skipla þeim með kurt og pí
milli erfingja — og skrá hann
dauöan i kirkjubókina.
Sagt hefur verið að ýmsir
skvggnir inenn á Tjörnesi hafi
orðið Kristjáns varir þar um
veturinn. allan þann tima, sem
hann var týndur. Varð slæðings
hans helst vart í dinunuin
gönguni og skúmaskotum — og
jafnan lak sjór úr mussu hans.
Berdrevmið fólk og forvitrar
hafði sömu sögu að segja. En
Kristján draugur var bara enn
ekki oröinn alvörudraugur.
Seinna l'lultisl Kristján alfar-
[ KRUMMABER lí dl
RÓSBERG G. SNÆDAL r 4
\ SKRIFAR l\ . ..... Jr .
inn til Grímse.vjar og bar þar
beinin i hárri elli. Hann er
sagður hafa verið hið mesta
karlinenni og aldrei hræðst sár'
né bana í harðræðum. Hrakn-
ingar hans urðu heldur til að
herða hann í baráttu lífsins en
hið gagnstæða.
Hvað á barnið
að heita?
Við manntal á íslandi 1. des.
1910 kom í ljós að eftirskrifúð
nöfn fundust þá á lifandi fólki:
Karlmannsnöfn:
Teobaldur, Nóvember.
Alfreð Dreyfus. Björnstjerne,
Ibsen. Napóleon, Þórjón
Janúarius og Kristrúnus.
Kvenmannsnöfn:
Bjarnasigrún. Bibliana.
Frumrósa. Hallgrímina.
Mensaldrína. Nikhaldur.
Septemborg. Þollríður,
Þorstina. Þorbjörnsína.
Þorgilsína — og ótrúlegt en
satt: Karlotta- Ellen- Ingibjörg-
Viktoria-Stjarne.
Þetta er lil athugunar fyrir
þá sem ætla að láta skíra á
niorgun.