Dagblaðið - 15.05.1976, Side 11

'IÐ. liAlHIAKDACiUK 15. MAÍ 197K.
11
s
Híinn l'ór frain á tvefisja
mill.jarrta fjárveitinfiú til skipa-
smida til handa flotanum, m.a.
til smíði nýs flufimóðurskips
sem á að vera kjarnorkuknúið,
ofi lilkynnti. að hann ætlaði að
láta hefja framleiðslu á B-1
sprenfijuflufivélunum. án þess
að híða eftir niðurstöðum til-
raunaflufiferða.
Hann lét strika ..detente” út
úr opinberri hugtakanotkun þó
að hann héldi uppi vörnum
fyrir áframhaldandi samvinnu
við Sovétrikin og kveikti á ný
bálið milli Kúbu og Bandaríkj-
anna með því að kalla Castro
alþjóðlegan útlaga.
Allt varð þetta að veruleika
hjá honum vegna þrýstings frá
mótframbjóðanda hans, en þó
varð það honum til lítils gagns í
forkosningum í Suður- og Mið-
vesturríkjum Bandaríkjanna.
Ihaldssamari kjósendur
Repúblikanaflokksins, auk
íhaldsafla innan Demókrata-
flokksins. sem skorið hafa á
flokkslínur eftir að Wallace
missti móðinn. hafa hópazt
undir merki Reagans að undan-
förnu.
Enda þött nokkrar þýðingar-
miklar forkosningar séu eftir 8.
júni nk., sem orðið gætu til þess
að gæfuhjól Fords færi að
snúast á ný, er Reagan greini-
lega öruggur á því, að með því
að halda fast við gagnrýni sína
á varnar- og utanríkismál geti
hann haldið forskoti sínu.
Hefur hann sett samningana
við stjórn Panama um yfirráðin
yfir Panamaskurðinum veru-
lega á oddinn og segir, að samn-
ingar Bandarikjastjórnar geti
aðeins leitt til þess, að þeir
Jú hefur forsetinn ákveðið að eyða ekki tímanum í að svara ásökunum
teagans.
missi yfirráðin yfir þessari þýð-
ingarmiklu samfiönguæð.
Reagan heldur því fram að
skurðurinn sé jafnmikill hluti
af Bandarikjunum eins og
Alaska or vill, að hervaldi verði
beitt. ef þörf krefur til þess að
tryggja áframhaldandi yfirráð
yfir skurðinum.
Svar Fords við þessu, sem
ekki hefur sannfært marga úr
röðum íhaldsafla flokksins, er
að samkvæmt samningi frá ár-
inu 1903 eigi Bandaríkjamenn
tilkall til skurðarins, en ekki
algjörra yfirráða.
Á ferðalagi um Nebraska og
Missouri um síðustu helgi
ákvað Ford, að hann yrði að
hafa yfir sér meiri svip forseta
en ekki stjórnmálamanns, ef
hann ætti að geta slegið Reagan
út og hlotið útnefningu sem for-
setaefni á flokksþinginu, sem
haldið verður I Kansas City í
ágúst.
Hann einbeitti sér því að því
að útskýra eigin hugmyndir og
fyrirætlanir og veitti Reagan og
stuðningsmönnum hans ekki
tækifæri til að bera hann þeim
sökum að hann væri fylgjandi
þeirri stefnu að gera Bandarík-
in að annars flokks stórveldi.
Við hátíðarathöfn nærri gröf
demókratiska forsetans Harry
heitins Trumans, sem Ford dá-
ist oftsinnis að í ræðum sínum,
likti hann sér enn einu sinni
við Truman, sem kom öllum
heiminum á óvart með þvi að
vinna sigur i forsetakosningun-
um árið 1948.
Hann minntist ekki einu orði
á Reagan. En það var ekki
nokkur vafi á við hvern var átt
þegar hann sagði að sem þing-
maður og þrátt fyrir stjórn-
málalegan ágreining, hefði
hann stutt Truman forseta ,,í
þýðingarmiklum málum, sem
snertu frið og öryggi, sem
aldrei ættu að verða fyrir
áhrifum fyrir framgirni
einstakra manna.”
Truman sagði hann hefði
alltaf krafizt þess að „stefna
Bandaríkjanna ætti ekki að
Kvikmvndaleikarinn og fyrrum ríkisstjóri Kaliforníu, hefur reynt
að lvfta sér á kreik með ákafri gagnrýni á stefnu forsetans i varnar-
og utanríkismálum.
bíða tjón eða verða leiksoppur „Ég var honum sammála þá.
illra tungna vegna kosninga- Og nú veit ég hversu mikið
baráttu”. hann hafði rétt fyrir sér.”
okkar las upp úr ársskýrslu og
gerði grein fyrir helztu þáttum
í þjóðarbúskapnum og fram-
tiðarhorfum. 1 sjónvarpi sama
kvöld var þáttur um landhelgis-
og sjávarútvegsmál. þar sem
einn helzti sérfræðingur okkar
kom fram og ræddi sín sjónar-
mið, sem eru flestum lands-
mönnum kunn, var hann þar
ásamt með ráðherra. sem fer
með sjávarútvegsmál og kom
hann auðvitað fram með sitt
álit, og sem einnig er þekkt.
Ekki skal farið út i þá sálma
hér að leggja mat á, hvort álit
eða spár þeirra sérfræðinga,
sem hér eru teknir sem dæmi,
eru þær sem landsmenn eru
dæmdir til að hlíta í fram-
tíðinni, en hitt ætti fáum einum
að blandast hugur um, að ef við
getum ekki stuðzt við álit og
spár sérfræðinga okkar, þeirra
sem hafa lagt æfi sína að veði
fyrir það að reyna að afla sér
sem mestrar þekkingar og
reynslu á einu ákveðnu sér-
hæfðu sviði þjóðarbúskapar,
svo margslunginn sem hann er
orðinn í menningar- og vel-
ferðarriki, þá getum við enn
síður treyst ákvörðunum
misviturra stjórnmálamanna,
hverra æfistarf byggist á því,
hvernig kaupingerast á eyrinni
um atkvæðamagn á óarðbærum
stöðum einhvers staðar úti á
landsb.vggðinni.
í fréttamynd sjónvarpsins
frá aðalfundi Seðlabankans var
athyfilisvert að fylgjast með
svipbrigðum ráðamanna
þjóðarinnar og annarra þeirra
stjórnmálamanna. sem fundinn
sátu. moðan sérfræðingurinn
flutti mál sitt. Myndavélin
brunaði frá einu andlitinu til
annars. Andlitssvipur kemur
einkar vel út í sjónvarps-
m.vndum. Þarna voru allir
þungbúnir á svip, sátu sem
dæmdir menn. Hvað voru
þessir menn að hugsa — svona
þungtv Var það um árs-
skýrsluna. eða var það mynda-
vélin. sem enn gerir suma jafn-
stifa i framan og í eina tíð,
þegar þeim var sagt að vera
„eðlilegir” þegar þeir fóru sem
litlir drengir til ljós-
mvndaransV
Vortt þessir þungbúnu menn
ef til v11! aó hiigsa um eftirfar-
andi setningar úr ræðu sér-
fræðingsins: „Alþingi og ríkis-
stjórn hafa ekki markað
ákveðna stefnu varðandi
hugsanlegar veiðitak-
markanir...” eða „Engin ástæða
er til að ætla, að aukinn
sjávarafli létti róðurinn í efna-
hagsmálum á næstu árum."
„Breyta verður stefnunni í fjár-
festingar- og atvinnumálum og
beina hinu takmarkaða fjár-
magni sem er til ráðstöfunar til
Kjallarinn
Geir R. Andersen
þeirra greina. sem bezt skilyrði
hafa til arðbærrar framleiðslu-
aukningar og útflutnings."
Eða voru þessir þungbúnu
menn. ef til vill að hugsa um
það. hvort ekki væri nú kominn
lími til að bre.vta myntkerfinu i
landinu með þvi að skera núllin
niður og gera hverja mynt-
einingu verðmeiri. jafnvel með
því að skipta algerlega um
m.vnt, svo að fólkið fai trú á
gjaldmiðlinum og Iækna þar
með stóran hluta þess efna-
hagsvanda, sem að öðrum kosti
sér ekki fvrir endann á? — Eða
voru þessir þungbúnú menn að
hugsa um að fara að ráðum
sérfræöinga smna, svona til til-
breytingar?
Ef traust er borið til sér-
fræðinga þeirra, sem ráðnireru
til þess að meðhöndla við-
kviemustu mál þjóðarinnar,
hvers vegna þá að sitja eins og
dæmdir inenn?
ENDURÁLAGNING
OPINBERRA GJ ALDA
í desember 1971 gerði
rannsóknardeild ríkisskatt-
stjóra athugun á bókhaldi og
framtölum sælgætisgerðar
nokkurrar í Reykjavík og
beindist athugunin að árunum
1965-’67.
Niðurstaða rannsóknar-
deildarinnar var sú, að
bókhald sælgætisgerðarinnar
sem skattframtöl umræddra
ára voru byggð á, hefði verið
miklum annmörkum háð og
ekki fært jafnóðum og
viðskiptin fóru fram. Engin
sjóðbók var færð eða gerð
önnur regluleg skráning á
fjármagnshreyfingum fyrir-
tækisins.
A grundvelli þessara
annmarka, sem sælgætisgerðin
gat ekki bætt úr með full-
nægjandi upplýsingum, var
endurlagt á fyrirtækið vegna
áranna ’66-’68 og ákvað
rannsóknardeildin skatt-
stofninn samtals fyrir öll árin
1.200.000 krónur, en hann var
áður 445.000 krónur.
Sælgætisgerðin kærði þessa
niðurstöðu til rikisskatta-
nefndar 3. júní 1972. Taldi
hún úrskurð ríkisskattanefndar
óréttlætanlegan og órök-
studdan.
Taldi sælgætisgerðin, að i
skýrslu rannsóknardeildar
kæmi ekki fram neitt það
atriði, sem sannaði óréttmæti
ársuppgjöra. Tekjuhækkunin
var talin úr lausu lofti gripin.
Þar að auki töldu forsvarsmenn
Sælgætisgerðarinnar aðal-
áslæðu fijaldstofnahækkana.
vera viintun á færslu sjóðbókar.
en bentu á að fyrir 1968 hefðu
gilt önnur Iagáakvæði um
bókhald og ekki gerðar eins
strangar kröfur um færslu
sjóðbókar og skv. lögum
51/1968, um bókhald.
Þann 14. apríl 1972 kvað
ríkisskattanefnd upp úrskurð
um, að tekjuskattur fyrir nefnd
ár hækkaði um kr. 174.974., en
tekjuútsvar um kr. 229.246, eða
samtals 404.220 krónur.
Stjórnsýsla/
dómssýsla
Þann 12. c^sember 1972 kvað
fógetaréttur Reykjavikur upp
úrskurð vegna kröfu Gjald-
heimtunnar i Reykjavík um að
fram færi lögtaksgerð sem
tr.vggði hinu opinbera greiðslur
gjaldanna. Taldi rétturinn, að
skattyfirvöld hefðu gætt réttra
aðferða við meðferð málsins.
Segír, að sjálf tekjuskatts-
áætlunin hafi verið innan
starfsmarka skattyfirvaldanna
og virðst ekki svo óhóflegt að
fært þ.vki að s.vnja lögtaks af
þeirri ástæðu.
Urskurðurinn var kærður lil
Hæstaréttar og í dómi
uppkveðnum 10. desember
1975 taldi meirihluti dómenda,
að bókhald sælgætis-
gerðarinnar hefði ekki
fullnægt lagareglum og ekki
hefðu verið gefnar viðhlítandi
skýringar á þeim. Taldi
meirihlutinn, að ríkisskatta-
nefnd hefði verið rétt að taka
gjöldin til endurákvörðunar á
framangreindu árabili að frum-
kvæði ríkisskattstjóra.
Þá taldi meirihlutinn að gætt
hefði verið réttra aðferða við
endurákvörðun gjaldanna og
ekki sýnt fram á efnislega
ágalla á áætlun ríkisskatta-
nefndar á tekjum sælgætis-
-gerðarinnar þau ár, er endur-
álagning náði til og áætlunin
eigi úr hófi.
Féllst Hæstiréttur á lögtak
fyrii fejöldunum að öðru leyti
en því, að frestur til endur-
álagningar gjalda vegna skatt-
ársins 1965 var talin útrunninn
er ríkisskattanefnd kvað upp
úrskurð sinn 14. apríl 1972 og
s.vnjaði rétturinn fyrir lögtak
vegna gjalda þess árs.
Þá ályktun má af niðurstöðu
máls þessa draga. að finni skatt-
yfirvöld veilu í gögnum skatt-
borgara og takist honum ekki
að veita fullnægjandi upp-
lýsingar vegna annmarkanna.
en skatt.vfirvöld meta hvað telst
fullnægjandi í þessu efni. þá
verði skattborgarinn að sæta
því. að tekjur lians til skatts
verði áætlaðar hærri en framtal
segir til um.
Skattyfirvöld virðast ekki
þurfa að gera ýtarle,\a grein
fyrir viðmiðunarþáttum þeim.
sem byggt er á við endurá-
lagninguna.
Björn Baldursson.
J V