Dagblaðið - 11.10.1976, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 11. OKTOBER 1976.
frjálst, óhátf dagblað
Útgefandi Daíiblaðió hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
'Fróttastjóri: Jón Bir«ir Pétursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Aðstoðarfrétta-
stjóri: Atli Steinarsson. tþróttir: Hallur Símonarson. Hönnun: Jóhannes Reykdal. Handrit
Asgrímur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason. Ásgeir Tómasson, Berglind Asgeirsdóttir, Bragi Sigurðsson,
F>na V. Ingólfsdóttir, Gissur Sigurðsson, Hallur Hallsson, Helgi Pétursson, Jóhanna Birgis-
dóttir, Katrín Pálsdóttir, Kristín Lýðsdóttir, Ölafur Jónsson, Ómar Valdimarsson. Ljósmyndir:
Arni Páll Jóhannsson. Bjarnleifur Bjarnlmfssön, Sveinn Þormóðsson.
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Askriftargjald 1100 kr. á mánuði innanlands. 1 lausasölu 60 krfeintakið.
Ritstjórn Síðumúla 12. sími 83322, auglýsingar. áskriftir og afgreiðsla Þverhoíti 2. sími 27022.
Setning og umbrot: Dagblaðiðhf. og Steindórsprent hf.. Armúla 5.
M.vnda-og plötugerð: Hilmirhf., Síðumúla 12. Prentun: Árvakurhf.. Skeifunni 19.
SPÆNSKA LÖGREGLAN
HEFUR HANDTEKIÐ -
MEIRA EN 100 MANNS
Vinnum hratt og
horfum langt
Það leynir sér ekki, að mikill og
vaxandi hraði er á orkuvæðingu
íslands. Hluti árlegrar fjár-
festingar í orkuverum af heildar-
fjárfestingu í landinu hefur nærri
tvöfaldazt á stuttum tíma. Árin
1970—1974 var fjárfesting í orku-
málum að meðaltali 9% af heildar-
fjárfestingu í landinu, en árin
1975—1976 var hún orðin 16%.
Þetta kostar miklar erlendar
fyrra voru erlendar lántökur til orkumála um
átta milljarðar af tuttugu milljarða heildarlán-
tökum ársins. Meira en helmingurinn fór til
Sigöldu eöa 4,4 milljarðar og næstmest til Hita-
veitu Reykjavíkur eða 1,6 milljarðar. Samtals
fóru sex af átta milljörðum til þessara tveggja
mikilvægu verkefna.
Flestum má vera ljóst, að undanfarin tvö ár
hafa erlendar lántökur íslendinga verið of
miklar. Þær binda okkur of mikla bagga í
framtíðinni. Hins vegar er það líka rétt, að
lántökur til orkuframkvæmda leiða til verð-
mætaaukningar, sem er umfram vexti og
endurgreiðslur lána. Lántökur til orkumála eru
hættuminni en flestar aðrar lántökur.
Enn er mikið starf óunnið í orkuvæðingu
landsins. Innflutt olía nemur enn um 62% af
orkunotkuninni. Vatnsaflið sér um 20% orku-
notkunarinnar og jarðvarminn um 18% orku-
notkunarinnar. Hlutfall hinna tveggja inn-
lendu orkugjafa þarf enn að efla á kostnað
innfluttu olíunnar.
Við verðum áreiðanlega lengi enn að notast
við olíu sem orkugjafa í skipum, flugvélum og
bílum. En á flestum öðrum sviðum eigum við að
reyna að láta vatnsaflið og jarðvarmann leysa
olíuna af hólmi.
Um 55% þjóðarinnar nýtur nú jarðvarma til
húshitúnar. Við lok þeirra virkjana, sem nú eru
í undirbúningi, kemst þetta hlutfalí upp í 67%.
Síðan er unnt að stefna að því, að 80% þjóðar-
innar njóti jarðvarma til húshitunar og þau
20%, sem eftir eru, fái rafhitun í staðinn.
Um leið og við látum innlenda orkugjafa
leysa erlenda af hólmi í almennri orkunotkun,
þurfum við að vinna að frekari eflingu orku-
freks iðnaðar, eins og til dæmis byggingu
álvers í Eyjafirði. Ef athuganir leiða í ljós, að
menn óttist slíkan iðnað vegna mengunar eða
af pólitískum ástæðum, kemur sterklega til
greina að stefna að útflutningi umframork-
unnar um gervihnetti, eins og töluvert hefur
verið rætt um í sumar.
Jafnframt þurfum við að vera framsýnir á
fleiri sviðum. Við þurfum að fylgjast vel með,
hvernig gengur að nýta rafmagn til að knýja
samgöngutæki, fyrst og fremst bíla. Þegar þær
hugleiðingar verða raunhæfar, getum við enn
höggvið á hlut innfluttra orkugjafa í orku-
notkun þjóðarinnar.
Enginn vafi er á, að orkan er ein mikilvæg-
asta auðlind heimsins. Jafnljóst er, að uppbygg-
ing innlends orkukerfis er eitt mikilvægasta
hagsmunamál íslendinga um þessar mundir og
um ókomna áratugi. Á því sviði verðum við að
vinna hratt, um leið og við verðum að horfa
langt fram í tímann.
lántökur. í
— eftir morðin þar sl. mónudag
Meira en 100 manns hafa nú
verið handteknir á Spáni í sam-
bandi við leit lögreglunnar að
morðingjum háttsetts stjórn-
málamanns frá Baskahéruðun-
um og fjórum öðrum mönnum
sem þar voru nærstaddir.
Að sögn heimildarmanna
fréttamanna hófust handtökur
skömmu eftir morðið á Juan
Maria Aracluce Villar, for-
manni héraðsráðsins í Gui-
puzocahéraði og meðlim í
þjóðarráðinu, æðstu ráðgefandi
nefnd landsins, sem meðal ann-
ars er ráðgefandi fyrir Juan
Carlos Spánarkonung um það
hver eigi að verða forsætisráð-
herra. Var morðið framið sl.
mánudag er Villar kom til
heimilis síns eftir hádegis-
verðarboð. Bílstjóri hans og líf-
verðir létust einnig í skothríð
sem að þeim var gerð úr bifreið
sem ekið var fram hjá.
Öfgafylking innan þjóð-
frelsishreyfingar Baska, ETA,
hefur lýst ábyrgð á morðunum
á hendur sér.
Lög gegn
hermdarverkum
Rodolfa Martin Villa innan-
ríkisráðherra sagði eftir
skyndifund sl. þriðjudag að
«
Fórnarlömbin í skothríðinni í
San Sebastian voru jarðsett í
fyrri viku. Konan sem feliur
fram á líkkistuna er móðir hins
látna.
Illllllllllllllllllllllllllllllillllllllllll
Er iýðrœðið
íhœttu?
IIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
—
Vartverðurkomist hjá því, að
þessi spurning leiti á huga
manns, ef tekið er tillit til at-
burðanna, er daglega berast
fréttir af hérlendis og erlendis.
Lýðræðið byggist fyrst og
fremst á því, að grundvallar-
reglur þess séu i heiðri hafðar,
en með upplýsingum sérstak-
lega síðastliðin tvö ár, þá virðist
augljóst, að stjórnvöld flestra
lýðræðisríkja séu sek um mútu-
þægni, spillingu og misbeitingu
valds. Tiltrú fólks á lýðræðinu
er í hættu eða með öðrum
orðum sagt, að maðurinn eða
konan virðast ekki standast
þær freistingar, sem völdin
færa þeim i hendur. Að vísu er
það staðreynd, að aldrei hafa
fjölmiðlar haft betri aðstöðu til
þess að fylgjast með gangi mála
og af þeim sökum eru einstaka
athafnir augljósari en áður fyrr
og þjóðfélagið opnara. í öllu
þessu róti, virðist stöðugt bera
meir á því að sá grundvöllur,
sem allt lýðræðið byggist á, að
við öll séum jöfn gagnvart
lögum, allir séu bornir frjálsir
og öllum frjálst að tjá sig, séu
slagorð, sem í raun ekkert mark
er takandi á, þar sem fjöl-
margar staðreyndir sýni það
gagnstæða. Tiltrú almennings á
lýðræðinu er dvínandi, al-
mennar leikreglur stjórnmála-
manna brjótast stöðugt oftar
gegn inngrónum réttlætis- og
siðgæðishugmyndum fólksins
og slævir þannig matið á rétt-
um og riingum leikreglum og
veikir tiltrúna á stjórnarfarinu
og réttarfarinu í landinu.
Alvarlegast er þó, aó einmitt
við slíkar aðstæður er landið
sjálft í hættu, þ.e. sjálfstæði
þess og frelsi. Engin þjóð ætti
betur að skilja, hvað hér er í
húfi, en við íslendingar, sem
glötuðum okkar sjálfstæði um
miðja 13. öld, en áður hafði um
nokkurt skeið algjör upplausn
verið að skapast í landinu, lög
og réttur fyrir borð borin og til
þess að ná rétti sínum þurfti að
leita til fárra ættarhöfðingja.
Völdin færðust í hendur fárra
aðila, ætta og hópa, sem um
síðir háðu stöðugar orustur
um völdin, svo að slíkt ástand
leiddi til stjórnleysis og giöt-
unar sjálfstæðis þjóðarinnar.
Hvað er til
úrbóta?
Það er grundvallar skoðun
mín. að ekkert stjórn-
skipunarform er betra en lýð-
ræði og þingræði, og gefur
þegnunum jafn mikla mögu.
leika. En það er einnig háð því.
að leikreglur lýðræðisins séu í
heiðri hafðar og þeim fram-
f.vlgt. Sagan hefur og oft sýní
það, að einmitt lýðræðisrfkin
eru oft sterkust þegar mest á
reynir, eins og síðari heims-
styrjöldin sýndi svo glögglega,
fjölmörg önnur svipuð dæmi
mætti nefna.
Sérhverju stjórnvaldi i
lýðræðisríki verður að vera
ljós sú staðreynd, að völdin
eru hjá fólkinu í landinu.en
ekki hjá einhverjum flokkum,
stéttum eða hagsmunahópum,
en þvi miður virðast jafn
einföld sannindi gleymast eða
vera vart mark á takandi. Hér
er komið að einum kjarna
lýðræðisins, en það er sú stað-
reynd, hvort fólkið í hveriu