Dagblaðið - 27.11.1976, Blaðsíða 10

ÍO
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 27. NÖVEMBER 1976.
MMBUBW
frjálst, úháð dagblað
Utgefandi DagblaðiA hf.
Framkvæmdastjori: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jonas Kristjansson.
Frettastjori: Jón Birgir Petursson. Ritstjornarfulltrui: Haukur Helgason. Aðstoöarfrettastjóri: Atli
Steinarsson. íþróttir: Hallur Símonarson. Hönnun: Jóhannes Reykdal. Handrit: Ásgrímur Palsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tomasson, Bragi Sigurðsson, Erna V. Ingolfsdottir, Gissur
Siguiðsson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Johanna Birgisdottir, Katrín Pálsdóttir, Kristín
Lýðsdóttir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson. Ljosmyndir: Árni Páll Jóhannsson, Bjarnleifur
Bjarnleifsson, Sveinn Þormóðsson.
Gjaldkeri: Þróinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Askrif targjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasolu 60 kr. eintakið.
Ritstjórn Síöumula 12, sími 83322, auglýsingar, askriftir og afgreiðsla Þverholti 2, sími 27022.
Setning og umbrot: Dagblaðið og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plctugerð: Hilmirhf., Siðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Hvar er lýðræðið statt?
Kjósendur á íslandi sitja
ekki allir viö sama borð. Vió
höfum fjarlægzt þann þátt lýð-
ræðisins, sem gerir ráð fyrir
jöfnum rétti kjósenda. Kjósandi
á Vestfjörðum eða Norðurlandi
vestra hefur rúmlega fjórfald-
an kosningarétt miðað við kjósanda á Reykja-
nesi og hátt í fjórfaldan miðað við kjósanda í
Reykjavík. Kjósandi á Austurlandi hefur nærri
því jafn margfaldan kosningarétt. Þetta er
algerlega óviðunandi.
Það lýðræði er meingallað, sem mismunar
kjósendum með þessum hætti. Reynslan sýnir
hins vegar, að enginn hægðarleikur er að
breyta kjördæmaskipun í réttlætisátt. Síðasta
kjördæmabreyting, árið 1959, olli meiriháttar
umróti í hugum manna. Flokkar riöluðust,
þegar margir risu upp til varnar því óréttlæti,
að hver kjósandi í dreifbýlinu hafði margfald-
an rétt umfram kjósanda í þéttbýlinu. Breyting
náði þó fram að ganga, en hún nægði skammt,
eins og sést af framangreindum tölum.
í umræðum um málið er því gjarnan haldið
fram, aó dreifbýlið eigi að hafa tiltölulega fleiri
þingmenn en þéttbýlið, miðað við fólksfjölda,
þar sem fólk í dreifbýlinu búi við verri aðstöðu
en þéttbýlisbúar að ýmsu öðru leyti. Tvímæla-
laust er alltof mikið gert úr þessum rökum.
Reynsla síðustu ára sýnir þvert á móti, að um
margt hafa stjórnvöld sinnt dreifbýlinu meira
en þéttbýlinu. Margt rennir stoðum undir
skoðanir þingmanna þéttbýlisins, svo sem Al-
berts Guðmundssonar, að þéttbýlisbúar hafi oft
verið settir hjá. Þótt eigi að styðja dreifbýlið,
ætti ekki að gera það með mismunun í
kosningarétti heldur efla landshlutasamtök
sveitarfélaga til miklu meiri virðingar og fá
þeim aukið sjálfræði.
Það er ánægjulegt, að fulltrúar ungs fólks í
þremur stjórnmálaflokkum urðu sammála um,
hvert stefna beri í kjördæmamálum. Það eru
einnig gleðitíðindi, að þingmenn fjögurra
flokka í Reykjavík og á Reykjanesi standa
saman aö þingsályktunartillögu um jafnan
kosningarétt. í stefnuskrá unghreyfinganna
segir, að tafarlaust verði að jafna kosningarétt
borgaranna, þannig að einn kjósandi hafi ekki
margfaldan kosningarétt á vió annan eins og
nú er. Þessir fulltrúar unga fólksins urðu
einnig á einu máli um, að auka bæri valfrelsi
kjósenda á kostnað flokksræðisins. Stefna bæri
í auknum mæli að einstaklingsbundnum
kosningum. Þótt gallar séu á tillögum ung-
hreyfinganna í einstökum atriðum, má hiklaust
taka undir þessa stefnu.
Breytt samsetning þingliðsins, sem leiða
mundi af jöfnun kosningaréttar, ætti að geta
valdið raunhæfari viðbrögðum vió vandamál-
um líðandi stundar og stuðlað að framförum í
staó kyrrstöðu.
Enn stærra verkefni yrði að hnekkja flokks-
ræðinu, sem er eitthvert versta mein íslenzks
þjóðlífs. í þvi efni verður að treysta á ungu
kynslóðina fyrst og fremst.
Eggjakast og hvers konar árásir eru daglegt brauð fyrir Mairead Corrigan og hér sést hún berjast við
einn ungan grjótkastara fyrir skömmu.
GANGAN MIKLA í
FRIÐARÁTT
— í landi þar sem 20 þúsund manns
fremja ofbeldisverk
Marga undanfarna daga hafa
mörg hundruð þúsundir
Norður-íra í flestum stórborg-
um þar í landi gengið í friðar-
göngum og svipaðar göngur eru
fyrirhugaðar í flestum minni
borgum og bæjum. Kirkju-
klukkum hefur verið hringt um
ailt landið.
„Við munum biðja alla þátt-
takendur um að rita nafn sitt
undir skjal þar sem viðkomandi
skuldbindur sig til þess að
vinna að friði og fordæmir
ofbeldi."
„Eg fordæmi notkun á
sprengjum og byssukúlum og
allt ofbeldi,“ segir meðal
annars í yfirlýsingunni að sögn
talsmanns friðarhreyfingar-
innar, Ciaran McKeown, við
fréttamann norska Dag-
blaðsins.
„IRA segir, að þið hafið
tapað miklu fylgi að undan-
förnu?“
„Það er hreinlega ósatt.
Hingað til hafa um 250 þúsund
manns tekið þátt í friðargöng-
um okkar og við búumst við um
200 þúsund manns um þessa
helgi. Við höfum fengið það á
tilfinninguna, að æ fleiri leiti
til okkar og búumst við, að áður
en yfir lýkur munum við hafa
fengið alla fulivaxna menn til
að undirrita skuldbindinguna."
„En það hefur ekkert lát
orðið á ofbeldisverkum?“
„Það mun taka sinn tíma. Þið
megið ekki gleyma því, að um
20 þúsund manns fremja ann-
aðhvort ofbeldisverk eða styðja
þá sem það gera. Þeir aka
bílum fyrir þá, veita laun-
morðingjum húsaskjól. Þetta
er tímafrekt verkefni."
„Ætlið þið þá að halda áfram
að fara friðargöngur?"
Friðarverðlaunin
„Við munum halda áfram að
fara nokkrar friðargöngur fram
til jóla, en á næsta ári munum
við reyna að grafast fyrir um
uppruna vandamálsins og
kynna málstað okkar meðal
fólksins. Hingað til hafa verið
stofnaðar 110 friðarsveitir um
allt Norður-Irland. Helzta
takmark okkar er að fá fólk af
báðum trúflokkum til að hittast
Það myndar síðan friðarsveitir
og við gefum því vísbendingu
um hvað gera þurfi í þeim
byggingum, skóium, barnaleik-
völlum, fundarsölum o.s.frv.,
sem eiga að vera opin öllum
almenningi. Slíkar beinar
aðgerðir eru nú að fara af stað.
t Strabane, þar sem atvinnu-
leysi meðal karlmanna er meira
en 35% munu friðarsveitirnar
gangast fyrir að setja á stofn
gleraugnaverksmiðju. 1 Belfast
hafa friðarsveitir tekið við
nokkrum auðum húsum, en þar
á að koma á fót heimili fyrir
konur, sem hefur verið mis-
þyrmt af mönnum sínum.
Ofbeldi innan fjölskyldunnar
er ein af hliðarverkunum sem
átökin hér á Norður-lrlandi
hafa haft í för með sér.“
„Nú hafa ykkur borizt pen-
ingagjafir víðs vegar að úr
r
Aðláta
böminbetla
Nýir siðir með nýrri kynslóð.
Nú hefur heldur betur haldið
innreið sína reisn nútíma náms-
manna kynslóðar. Sú ævaforna
en hvimleiða aðferð til fjáröfl-
unar, betl, hefur nú verið tekin
upp á íslandi, og það af þeirri
stétt fólks, sem lifað hefur og
fæðzt á mesta framfara- og vel-
megunarskeiði þjóðarinnar.
Svokallað „námsfólk* við
framhaldsnám, en sem er að
mestum hluta stærstu ómagar
þjóðfélagsins, hefur nú tekið
upp þá nýjung að etja börnum
sínum fram a sjónarsviðið,
ómálga ungabörnum með
kröfuspjöld framan á mag-
anum, segjandi frá eymd og vol-
æði foreldra sinna. Með þessari
aðferð ganga íslenzkir náms-
menn lengra en hinir aumk-
unarverðu betlarar í fátækra-
hverfum stórborga erlendis, að
hinir íslenzku betlarar „krefj-
ast“ ölmusugjafar, sem ekki
skal komizt hjá að inna af
hendi.
„Námslán fyrir pabba og
mömmu“, ,,Á námsfólk að vera
barnlaust?“, „Er Vilhjálmur
kominn úr barneign?“, ern
meðal slagorða sem þessir litlu
óvitar, börn námsmanna, ásamt
námsmönnum sjálfum, hafa
uppi þegar gengið er á fund
stjórnvalda með betlistaf í
hendi. Enginn þjóðfélagshópur
íslenzkur hefur enn lagzt eins
lágt eða gengið jafn óvægilega
fram til þess að krefja sam-
félagið um sérréttindi ofan á
þau sérréttindi, sem hann
þegar hefur, að geta stundað
nám við skóla, sér að kostnaðar-
lausu.
Fjölmiðlar hafa birt skel-
eggar greinargerðir frá náms-
mönnum um hinar ofboðslegu
kröfur, sem þeir gera sér til
handa, — um sérréttindi, ásamt
þeirri viðbótarkröfu að fá
hækkun á framfærslueyri, ef
þeir eiga börn, eða eru í hjóna-
bandi. Eins og fyrri daginn
birta fjölmiðlar fréttir hráar,
þ.e. þeir gera ekki sjálfir neina
úttekt eða rannsókn á því.
hvort yfirleitt sé nokkur sann-
girni að baki þeirra krafna sem
settar eru fram. Að dómi hins
almenna skattborgara eru
þessar kröfur jafn fáránlegar
og t.d. sú, að málarar gerðu þá
kröfu, að ríkissjóður sæi öllum
málurum í landinu fyrir
ókeypis málningu til utanhúss-
málningar!
Það mætti færa rök fyrir því,
að það væri þjóöhagslega hag-
kvæmt að þau hús sem málan-
leg eru væru ávallt nýmáluð.
En þau rök yrðu þó sennilega
meira en litið umdeilanleg, og
hætt er við. að málarar þyrftu
að fá fleiri til f.vlgis við sig en
börn sín ein, áður en kröfugerð
þeirra fengi hljómgrunn alls
þorra landsmanna.
Þjóðfélagið ne.vðir engan til
þess að ganga menntaveginn
eða leggja út i langskólanám.