Dagblaðið - 27.12.1976, Blaðsíða 10

10
EMEBIABW
Framkvæmdastjori: SvoiriTTR. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjónsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Holgason. Afistoflarfróttastjóri: Atli
Stoinarsson. iþróttir: Hallur Simonarson. Hönnun: Jóhannos Reykdal. Handrit: Ásgrimur Pólsson.
Blafiamenn: Anna Bjarnason, Ásgoir Tomasson, Bragi Sigurfisson. Erna V. Incjolfsdottir, Gissur
Sigurfisson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jóhanna Birgisdóttir, Katrín Pálsdóttir, Kristín
Lyðsdottir, Ólafur Jónsson. Ómar Valdimarsson. gósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson. Bjarnleifur
Bjamleifsson, Sveinn Þormófisson.
Gjaldkori: Þráinn Þorleifsson. Droifingarstjori: Már E.M. Halldorsson.
Áskriftargjald 1100 kr. á mánufii innanlands. í lausasölu 600kr. eintakiA.
Ritstjórn SiAumula 12, simi 83322, auglýsingar, áskriftir og afgroiAsla Þverholti 2, sími 27022.
Setning og umbrot: DagblaAiA og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugerA: Hilmir hf., SíAumúla 12. Prentun: Árvakurhf., Skeifunni 19.
Hættur í skattamálum
Fólk er illu vant í skatta-
málum. Löngum hafa loforð ráða-
manna um umbætur snúizt upp í
aukna skattpíningu. Margir eru
nú uggandi vegna skattafrum-
varpsins nýja. Þótt sumir hafi
lofsungið það, felast í því
mjög hættuleg atriði, en sumt annað horfir til
bóta.
Dagblaðið hefur áður gagnrýnt hneykslanleg
vinnubrögð stjórnarinnar, sem lofaði skjótum
úrbótum en kom síðan ekki frá sér frumvarpi,
fyrr en orðið var of seint til afgreiðslu fyrir
jólaleyfi þingmanna. Þá var gefizt upp við að
framkvæma úrbætur að marki nú í vetur.
Þegar menn hafa nú loks fengið að sjá frum-
varpið, reyndist það koma hart niður, þar sem
sízt skyldi í mörgum atriðum.
Þar má fyrst nefna meðferðina á útivinnandi
eiginkonum. Hingað til hefur helmingur af
tekjum þeirra verið frádráttarbær frá tekjum
fyrir álagningu tekjuskatts. INú segir í frum-
varpinu, að heimilisafslátt að fjárhæð 60
þúsund krónur hjá hjónum sameiginlega skuli
veita, enda hafi þau bæði tekjur af störfum,
öðrum en heimilisstörfum á eigin heimili og
samanlagt vinnuframlag þeirra nemi 24
vinnumánuðum á tekjuárinu. Þarna kemur
hlálega lítill afsláttur frá skatti í stað mikils
frádráttar. Augljóst er, að hér er á ferðinni
geysileg kjaraskerðing fyrir stóran hluta
landsmanna. Mörg heimilin hafa bjargazt í
verðbólgukapphlaupinu, með því að bæði
hjónin hafa unnið ,,úti“.
Lítið stoðar að reyna að fela þessa kjara-
skerðingu með fögrum orðum um, að nú verði
kynskipting afnumin í skattinum. Frádrátt úti-
vinnandi eiginkonu mætti því aðeins skerða
verulega, að jafnframt yrði geysimikil breyting
á skattstiga eða mjög verulegur afsláttur
veittur. Breyting af því tagi, sem skattafrum-
varpið stefnir að, er stórhættuleg.
Þá er vegið að húsbyggjendum með því, að í
stað þess að vaxtagjöld séu að fullu frádráttar-
bær frá tekjum til skatts, eigi nú aðeins
fjórðungur af vöxtum og afföllum að koma til
frádráttar skatti. Menn höfðu haldið, að í
frumvarpinu yrði sett hámark til að hindra, að
skuldakóngar kæmust undan skatti, sumir með
prettum, en ekki, að frumvarpinu yrði beint
gegn almenningi, sem greiðir kannski nokkur
hundruð þúsunda í vexti á ári.
Ennfremur skal viðhald íbúða ekki lengur
frádráttarbærtheldur kemur smáögní viðhalds-
vinnuafslátt, 5 þúsund fyrir einstaklinga og 10
þúsund fyrir hjón í þess stað. Þarna er vegið að
þeim, sem sízt skyldi, svo sem fólkii í gömlum
íbúðum, sem þarf að kosta rniklu til viðhalds
þeirra.
Margir spurðu, hvort brandari væri á ferð-
inni, þegar þeir lásu grein frumvarpsins, sem
kvað á um, að hagnaður af sölu íbúðarhúsnæðis
skyldi skattskyldur, nema menn ættu þrjár
íbúðir eða færri, og hefði átt hina seldu íbúð í
fimm ár eða meira.Þetta ákvæðiermuneinkenni
legra í ljósi þess, að nú skal hagnaður af sölu
annarra fasteigna að fullu skattskyldur. Sjá
menn einhverja glóru í þeirri stefnu að setja
það sem takmark, að menn festi fé sitt, eigi þeir
verulegt fjármagn.i allt aö þremur íbúðum í
stað til dæmis iðnaðarhúsnæðis, sem sagt í
annars konar grjóti en áður?
Hér hafa aðeins verið nefnd nokkur atriði af
mörgum, sem geta mætti. Þess er að vænta, að
þingmenn samþykki þau ekki blindandi heldur
skeri agnúana af frumvarpinu.
DACiBl.AÐIÐ MANUDACUR 27. DESEMBER 1976.
60 milljarðarnir:
Hvemig eru
þeir fundnir?
Bréf II. Svar vid xrc'in Ólafs A.
Kristjánssonar í Dafjhlaðinu.
Kæri Olafur.
í svari til þín nýlesa bauðst
éfí til að fíera nrein fyrir í Króf-
um dráttum, hvernÍK sú tala
væri fundin, að þ.jóðarbúið
skaðaðist um tu;>i milljarða á
þeirri teftund stjórnunar,
(óstjórnar), sem rikt hefur Of*
ríkir að mestu enn í fiskveiði-
málum okkar ok iðnaðarmálum.
Hámarks arðgœfni er
krafan
Éft sting upp á að smáfiska-
drápi verði hætt á uppeldis-
svæðum botnfisksins, þess
botnlæga, þ.e. fyrst og fremst
þorsks, en einnig ýsu, löngu,
ufsa og fleiri tegunda.
Nú skal það játað strax, að
stjórnendur fiskveiðanna hafa
þegar ákveðið talsverðar
friðunarráðstafanir. Þær munu
vafalaust koma að nokkru
gagni — cn að mjög
tukmörkuðu gagni. Eg gæti vel
trúað því að þær friðunarráð-
stafanir, sem þegar hafa verið
ákveðnar með ýmsum hætti,
m.a. aukinni möskvastærð —
muni valda því að veiðarnar
aukist, án aukinnar áhættu, úr
svo sem 250 þús. lestum af fyrr-
greindum tegundum i svo sem
350 þúsund lestir.
En þetta er ekki nóg. Það er
engin ástæða til annars en
krefjast þess að veiðunum
verði hagað þannig, að líkur
séu á að ná hámarks arðgæfni.
Aðal gagnið af þeim friðun-
arráðstöfunum, sem þegar hafa
verið gerðar er það, að líklegt
má telja að verulega dragi úr
drápi á fiski sem er á 1. og 2.
ári. Þetta er því að þakka að
togveiðar nærri landi hafa ver-
ið bannaðar og viss svæði al-
friðuð öllum togveiðum. En
nokkur afgerandi atriði eru
enn í því horfi að þau útiloka að
mesta arðgæfni náist.
Ég tel nú þessi atriði upp.
Meðan mikilvirkum veiði-
flota er haldið úti á uppeldis-
svæðum. m.a. botnvörpu-,
dragnóta- og línuveiðum, á
sjálfum uppeldissvæðunum,
sem einkum eru fyrir norðan
og austan, þá er útilokað að
koma í veg fyrir að mikið af
fiski verði veitt þar, áður en
hann hefur náð hagkvæmustu
stærð, þ.e. 70—80 cm að lengd
(helst 75—81 cm.)
Sá fiskur, sem veiddur er
langt undir þessum stærðar-
flokki, er þjóðhagslegt tap að
veiða. Þetta staðhæfi ég alveg
hiklaust, og er þá búinn að taka
inn í reikningsdæmið að ein-
hver hluti þessa fisks deyr svo
^^neöidun^^æðlilegun^dauða"
meðan hann er að vaxa frá því
að vera innan við 1 kg uppí að
verða 3.5 til 4.5 kg.
Hugsaðu þér Ölafur, að ef
þeirri tilhögun, sem ég sting
uppá yrði breitt, að það yrði til
þecs að svo sem 100 milljón
fiskar fengju að vaxa úr 1.5 kg
í 4 kg. Þá gera það 250 milljón
kg. Frá því þarf þó að draga
talsvert vegna „eðlilegra dauðs-
falla“ á uppvaxtartímanum.
Verum varkárir og gerum ráð
fyrir að munurinn í reynd verði
aðeins 200 milljón kg við það
að hætta smáfiskadrápi alveg.
og drápi á miðlungsvænum
fiski — og einnig seiðadrápi
eftir þvi sem við yrði komið.
En 200 milljón kg af fiski
uppúr sjó gera fullunnin í-
útflutningsverðmæti um 30
milljarða.
Þjóðhagslegt margfeldi
En þessir 30 milljarðar taka á
sig þjóðhagslegt margfeldi í
þjóðarbúskapnum, því margvis-
legur efnahagsávinningur staf-
ar beint og óbeint frá öllum
útflutningi. Því útflutnings-
tekjurnar standa undir svo
margháttaðri annarri tekju-
myndun í þjóðfélaginu.
Deila má um það með hvaða
tölu á að margfalda. Varla er þó
ágreiningur um að þetta marg-
feldi liggur einhversstaðar á
milli tvöföldunar og ferföldun-
ar. Ég nota hér töluna 2,7 og
styðst þar við vissar hagfræði-
legar athuganir. Ef við marg-
földum 30 milljarða með 2.7
koma út um 81 milljarður, sem
þá væri hinn þjóðhagslegi skaði
af því að lofa ekki þessum 80 til
100 milljón fiskum að komast i
hagkvæma slátrunarstærð.
1975 voru t.d. drepnir hér við
landið 60 milljón fiskar 3ja og
4ra ára, 1.5 kg að þyngd til
jafnaðar. Oft hefur þessi tala
verið hærri — og ótalið er hve
miklu er kastað dauðu fyrir
borð af smáfiski.
Skuldasöfnun erlendis
vegna kaupa á of stórum
fiskiflota
En þetta er aðeins fyrsti
skerfurinn til myndunar
nefndra 60 milljarða. (Þó þegar
sé komið upp í 81).
Eg staðhæfi alveg hiklaust,
að fiskimiðin við tsland (þ.e.
þar sem um er að ræða veiðar á
hinum botnlægu tegundum) þá
sé nægilegt að nota til þess svo
sem 45 þús. lesta flota. Við er-
um með 100 þúsund lesta flota
núna, og enn er verið að bæta
við hann.
Nú höfum við orðið aðnjót-
andi þess mikla happs, að
loðnuveiðar virðast muni verða
arðbærar og einhver síldveiði
verður vafalaust á næstunni.
Og fleira kemur til greina, svo
ekki er fráleitt að áætla að
beina megi nokkrum hluta flota
okkar í þessar veiðar. Ég tel þó
fráleitt að áætla verkefni í þess-
um greinum fyrir nema svo
sem 25 þúsund lesta flota.
Þá höfum við um 30 þúsund
lesta umframflota. Hvað held-
ur þú, Ölafur, að það kosti ár-
lega að gera út þennan
umframflota. Eg er ekkert
hræddur við að néfna tölur —
því þó að ég viti vel að tölur
þær, sem ég nefni eru ekki
nákvæmar, þá gefa þær þó þær
stærðargráður, í grófum drátt-
um, sem um er að tefla.
Fjárfestingu í þessum um-
framflota má áætla svo sem 30
milljarða. Þar er kominn veru-
legur hluti af þeim 100
milljörðum, sem við nú skuld-
um erlendis. Einmitt sá hluti
erlendu skuldanna, sem ástæða
er til að hafa áhyggjur af, því
okkur er alveg óhætt að skulda
talsvert. Erlendu skuldirnar
yrðu vel viðráðanlegar, ef þær
lækkuðu um svo sem 20
milljarða. (Nokkur skip mætti
selja úr landi og leiðrétta þann-
ig hluta af skekkjunni).
Rekstrarkostnaður
umframflotans
Og hvað heldur þú nú, Ólaf-
ur að það muni kosta á ári að
gera út 30 þúsund lesta flota
umfram það sem þarf til að
nýta miðin skynsamlega?
Ég áætla að til jafnaðar kosti
það um 300 þúsund kr. á ári á
veiðilest, eða samtals um 9
milljarða. Sú tala bætist þá við
þann 81 milljarð, sem ég taldi
fram áðan, og höfum við þá 90
milljarða.
Hafaber þaðer
sannara reynist
Gagnrýni á „fréttir” frá Albaníu
í Dagblaðinu, þann 10. þ.m.,
mátti lesa grein um Albaníu
sem Helgi Pétursson tók að sér
að sjóða upp úr erlendriborgara
pressu. Virtist þar meiru ráða
um fréttaflutning óskhyggja
um gang mála heldur en löngun
til að fræða islenzka lesendur
um þetta smáríki, sem árum
saman hefir varðveitt pólitískt,
efnahagslegt, hernaðarlegt og
menningarlegt sjálfstæði sitt,
umkringt óvinum í austri og
vestri. Er þó sú saga næsta
athyglisverð okkur íslending-
um.
I greininni er því haldið
fram, að því sem næst ógerlegt
sé að fá fréttir frá Albaníu, þar
sem landið sé einangrað á al-
þjóðavettvangi og menn fái
ekki að koma þangað. Þetta er
algerlega rangt. í fyrsta lagi
hefir Albanía stjórnmálasam-
band við 74 ríki. þar á meðal
ísland, en sameiginlegt sendi-
ráð fyrir öll Norðurlönd er í
Stokkhólmi. I öðru lagi eru í
ótal löndum starfrækt vináttu-
félög og á vegum þeirra eru
skipulagðar ferðir til Albaníu.
Hér á landi hefir árum saman
verið til slíkt félag, sem heitir
Menningartengsl íslands og
Albaníu — MAt. Þar geta allir
gerst félagar og í gegnum það
tekið þátt í samnorrænum hóp-
ferðum.
Enn fremur eru hér pólitísk
samtök, Einingarsamtök
kommúnista (marx-lenínista)
— EIK (m-1) — og hafa þau
flokkssamskipti við Flokk
vinnunnar i Albaníu. Eins og
kunnugt er af fréttum hélt sá
merki flokkur sitt 7. flokksþing
nýlega og fagnaði um leið 35
ára afmæli. Eg undirrituð sótti
'þing þetta fyrir hönd EIK (-1)
^^0gMuinsM>vM>æöMkylM>^'éU
að skýra frá því, að hlutirnir
eru nokkuð öðruvísi í Albaníu
en Helgi Pétursson og aðrir
leigupennar borgarastéttarinn-
ar halda fram.
t fyrsta, Helgi, er símasam-
band Tirana við umheiminn í
ágætu lagi. Reyndar þurfti ég
aldrei að hringja heim sjálf. En
norðmaður einn, sem ég sat til
borðs með á lúxushóteli inni í
miðri Tirana, skrapp frá matn-
um í tíu mínútur og rabbaði við
konuna sína í Osló — og var
ekki nema allt gott að frétta
þaðan! Lygasögur af þessu tagi
eiga sennilega að sanna
„einangrun" Albaníu, en sanna
einungis heimsku og illvilja
þess sem flytur. Sömuleiðis sög-
ur um að lögreglumenn elti
feröamenn á götum úti og reki
þá heim á hótel. (E.t.v. hefur
maðurinn verið drukkinn. en
Albanir líta á það sem hina
mestu svívirðu að drekka sig
fullan, einkum ef slikt gerist á
almannafæri).
„Einagrun" Albaniu er
borgarastétt allra landa þungt
áh.vggjuefni. Sú „einangrun"
felst í því, að Albanir hafa
b.vggt upp efnahag sinn með
það stöðugt f.vrir augum að
standa á eigin fótum, framleiða
sem mest af nauðþurftum sjálf-
ir — til þess að þurfa ekki að
vera háðir heimsvaldasinnuð-
um ríkjum, hvort sem þau kalla
sig kapítalísk eða „sósíalísk"
svo sem herrarnir í Kreml kalla
ríki sitt. Þessum aðilum til sárr-
ar gremju hafa Albanir á 30
árum breytt landi sínu úr frum-
stæðu bændaþjóðfélagi í iðn-
vætt land með sí-aukinni vél-
væðingu í landbúnaði. Já.
Albanía er lokuð — fyrir inn-
flutningi erlends auðmagns,
fyrir hvers kyn6 ásælni, fyrir
erlendri hnignunarmenningu
og afurð hennar: hassi,
popptónlist, klámi o.s.frv. I
þessu tilliti er Albania vissu-
lega „einangruð" og ætlar sér
að halda áfram að vera það. Það
er rétt að kerfi þeirra. þ.e.'hin
sósíalíska uppbygging m.vndi
ekki þola það að gáttir landsins
yrðu opnaðar fvrir slikum hlut-
um. J stuttu máli: Albanir opna
land sitt fyrir öllu því, sem
verða niá hinum vinnandi
fjölda að gagni. en loka landinu
fyrir bvers kyns ása'lni og öllu
þvi sem grefur undan sigrum
fólksins.
1 Ijósi þessa er fráleitt að