Dagblaðið - 14.01.1977, Blaðsíða 8

8
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 14. JANÚAR 1977.
~( Kristján Pétursson deildarstjóri: ]
Þrátt fyrir langan afbrotaferil Guðbjarts Pálssonar:
Stöðugt samband við
ýmsa banka og stofnanir
Vojína stöðugra blaðaskrifa
varðandi mál Guðbjarts Páls-
sonar o.fl. aðila tel ég rétt
vegna afskipta minna af
greindu rnáli að skýra frá eftir-
farandi:
Athuganir okkar Hauks Guð-
mundssonar rannsóknarlög-
reglumanns á undanförnum
mánuðum beindust m.a. að þvi
að kanna óeðlileg bankavið-
skipti Guðbjarts Pálssonar og
annarra aðila við nokkra banka
og sparisjóði, svo og viðskipti
milli ýmissa einstaklinga sem
tengjast þessum bankaviðskipt-
um. Þar sem hér er um að ræða
mjög háar peningaupphæðir
(hundruð millj.) sem virðast
ekki hafa verið almennt notað-
ar vegna arðvænna fyrirtækja
eða þjónustu tel-jum við rétt að
viðkomandi bankar vrðu beðnir
um skýringar og ástæður fyrir
svo umfangsmikilli lánafyrir-
greiðslu og jal'nframt yrðu lán-
takendur látnir gera grein fyrir
ineðferð og notkun hinna háu
fjárupphæða. Þá var ennfrem-
ur fyrirhugað af okkar hálfu að
láta skattrannsóknarstjóra í té
allar upplýsingar varðandi
meint skattlagabrot viðkom-
andi aðila. Þá yrði ennfremur
athugað sérstaklega hvaóa or-
sakir lægju til grundvallar
hinni óeðlilegu fyrirgreiðslu
bankastjóra til ákveðinna
manna og jafnframt hvort
bankaráðum viðkomandi banka
hafi verið fullkunnugt um gerð-
ir þeirra. Þá vorum við einnig
ineð til athugunar viðskipti
Guðbjarts Pálssonar o.fl. aðila
við embættismenn fleiri stofn-
ana. Athuganir okkar náðu
einnig til meintra tolllagabrota
í þessu sambandi og hvaða til-
gangi þau áttu að þjóna í þessu
sambandi. Það er eindregið álit
okkar að rannsaka þurfi suma
fjármálaþætti þessara mála
a.m.k. yfir 20 ára tímabil svo að
hægt sé að glöggva sig á eðli
þeirra og umfangi. Augljóst er
aó hér er um að ræða mjög
umíangsmikla sakamálarann-
sókn sem krefst mikillar vinnu
og fjölmenns starfsliðs. Allar
frekari tafir og óþarfa seina-
gangur varðandi rannsóknir
þessara inála hljóta mjög að
skerða og torvelda framgang
rannsóknarinnar og því verða
allir ábyrgir aðilar að sameinst
um að afstýra frekara tjóni en
orðið er. Ekki verður hjá því
komist að beina þessum tilmæl-
um einnig til alþingismanna og
ríkisstjórnar.
Rétt er að vekja athygli á þvi
að mál Guðbjarts Pálssonar
komst í sviðsljósið vegna hand-
töku hans en ekki vegna fyrri
athugana okkar á starfsemi
hans o.fl. Sú þróun sem orðið
hefur síðan á framkvæmd rann-
sóknarinnar knýr mig til að
ræða nokkra efnisþætti máls-
Eins og kunnugt er frábað
bæjarfógetinn í Keflavík að
halda rannsókn málsins áfram,
án þess þó að kynna sér megin-
málsgögn og fá umsögn rann-
sóknarmanna á gangi rann-
sóknarinnar. Hins vegar hefur
rannsókn á handtöku Guðbjarts
Pálssonar og bifreiðarstj. hans
virst vera aðalvettvangur máls-
ins hingað til, a.m.k. hefur
ríkissaksóknari fyrirskipað
vararíkissaksóknara að vera
viðstaddur og fylgjast rækilega
með yfirheyrslum þessa máls,
en ekki er vitað til að hans
starfsmenn hafi verið viðstadd-
ir yfirheyrslur og fylgst dag-
lega með framkvæmd rann-
sóknarinnar hjá Sakadómi
Reykjavíkur í máli Guðbjarts
Pálsonar. Einhver kann að
spyrja: Er aðalmálið aukaatriði
j augum ríkissaksóknara en
meginmarkmið hans að gera
störf okkar Hauks Guðmunds-
sonar tortryggileg? Enn aðrir
kunna að spyrja hvort tilgang-
urinn sé að draga gluggatjöldin
fyrir á ný svo að „velsæmis-
sveinar" hagsældarkerfisins
geti óáreittir notið ávaxta iðju
sinnar í faðmi landsfeðranna.
Það sem kann að vekja hvað
mesta athygli í þessum málum
er hversu auðvelt og almennt
Guóbjarti Pálssyni hefur tekist
um áratuga skeið að ná um-
fangsmiklum viðskiptum við
ýmsar opinberar stofnanir og
þekkta einstaklinga á grund-
velli vafasamra viðskipta.
Ennþá athyglisverðara er að
þær stofnanir, sem lögum sam-
kvæmt eiga að hafa eftirlit með
slíkum viðskiptum, skuli hafa
um áratuga skeið getað stöðugt
siglt fram hjá án þess að vísir
réttvísinnar benti á réttan vett-
vang. Nú er það staðreynd að
Guðbjartur Pálsson hefur ekki
farið leynt með sína umfangs-
miklu starfsemi og hún nánast
verið á vörum almennings um
árabil, en þrátt fyrir það hefur
honum tekist að sigla fleyi sín-
um þannig að vindur réttvis-
innar hefur ekki dregið úr ferð
hans og ágjafir verið litlar.
Hvað veldur athafnaleysi
dómsyfirvalda i þessum efn-
um? Af hverju hafa skattayfir-
völd ekki rannsakað fjármála-
viðskipti og tekjur þessara
aðila, sérstaklega þó Guðbjarts
Pálssonar sem ekki virðist hafa
„Sprengjan” við rússneska sendiráðið reyndist
ekki hlaðin sprengiefni:
Þetta leit mjög líklega út
og því ekki á neitt hættandi
— sagði Ólafur Guðmundsson sem aftengdi „sprengjuna”
skilað skattaframtali á annan
áratug? Hvaða aðstöðu eða skil-
yrði þurfa menn að uppfylla í
þjóðfélaginu til að vera undan
þegnir almennum réttarfars
iögum?
Ekki verður hjá því komist
að rannsaka þessa þætti sér-
staklega ef takast á að grund-
valla og skilgreina orsakir
hinnar háskalegu þróunar á
sviði fjármálaspillingar og al-
mennra lögbrota.
Ymsir aðilar hafa á undan-
förnum áratugum kært Guð-
bjart Pálsson fyrir margs konar
afbrot á sviði fjársvikamála en
þau mál hafa ýmist verið rekin
sem einka- eða opinber mál.
Þrátt fyrir langan afbrotaferil
Guðbjarts í fjársvikamálum
hefur honum samt tekist með
ótrúlegum hætti að viðhalda
áframhaldandi sterkum við-
skiptasamböndum við banka og
fleiri opinberar stofnanir. Ekki
má þó skilja orð mín svo að
Guðbjartureigi hér einn sök á.
margir aðrir koma þar við sögu
með lítt betri feril að baki, enda
hefði starfsemi Guðbjarts að
sjálfsögðu aldrei getað orðið
jafn-umfangsmikil og langvinn
hefði hann ekki haft jafn-
áhrifamikla meðreiðarsveina
og raun ber vitni.
Athuganir okkar Hauks Guð-
mundsonar höfðu því m.a.
beinst að hvaða orsakir og
ástæður lægju til grundvallar
þeim umfangsmiklu peninga-
fyrirgreiðslum sem þessi marg-
Þetta leit mjög líklega út og því
hættum við ekki á neitt, sagði
Ólafur Guðmundsson, lögreglu-
þjónninn sem aftengdi „sprengj-
una“ fyrir utan rússneska sendi-
ráðið við Túngötu í gær. Eg gerði
mér grein fyrir að þe'tta gæti ver-
ið hættulegt en hugsaði ekki frek-
ar út í þaó fyrr en ég var búinn að
aftengja, hélt hann áfram, en
annars býst maður alltaf við ein-
hvers konar gabbi hér og hugsan-
lega hefur mér ekki verið eins.illa
við þetta þess vegna.
í stuttu máli leit svo út sem
nokkrar dínamíttúpur væru
þarna vafðar inn í plast. Utan á
var fest rafhlaða og lágu vírar úr
henni í hylki sem einna helzt gat
verið timastillir. Þaðan lágu svo
tengingar í túpurnar, eða semsagt
nákvæmlega eins og i raunveru-
leikanum.
Eftir að Ölafur hafði aftengt
lokaði Davið Guðbjartsson fyrir
umferð um götuna, auk þess sem
hann bað Rússana að fara út úr
húsinu. a.m.k. þeim megin sem
sprengjan var, og komu þá nokkr-
ir Rússar út.
Um hádegisbilið í gær hafði
sprengjusérfræðingur lögregl-
unnar athugað „sprengjuna“ og
komizt að raun um að ekki var
sprengiefni í túpunum eða hólk-
unum. Síðasta sprengjugabb, sem
Ólafur inundi eftir, er þegar til-
kynnt var um sprengjo á rit-
stjórnarskrifstofum Morgun-
blaðsins fyrir eitthvað um tveiru
árum. Þar fannst ekkert við leit.
-G.S.

Ölafur Guðmundsson: Maður á
alltaf von á einhverju plati hér
og því er manni ekki eins illa
við þetta. DB mynd Sv. Þorm.
;ærði maður hefur fengið hjá
ipinberum lánastofnunum og
jðrum aðilum. Við teljum því
njög brýna nauðsyn bera til,
sæði frá lagalegu — og þjóð-
hagslegu sjónarmiði, að ná-
kvæm og víðtæk rannsókn fari
fram á eftirtöldum atriðum:
1. Rannsakað verði hvort bein-
ar peningagreiðslur eða
greiðslur í öðru formi frá
Guðbjarti Pálssyni o.fl. til
lánastofnana og einstaklinga
hafi stuðlað að eða haft óeðli-
leg áhrif á viðskipti hans við
téða aðila.
2. Rannsakað verði til hvaða
nota þessum fjármunum var
varið og hvort skattaframtöl
samræmist þcim niðurstöð-
um.
3. Rannsökuð verði þátttaka og
aðild Guðbjarts Pálssonar
o.fl. að meintum meirigáttar
gjaldþrotamálum um* ára-
tuga skeið. m.a. Vátrygginga-
félagsins h.f. á sinum tíma.
4. Rannsökuð verði meint pen-
ingamisferli Guðbjarts Páls-
sonar varðandi víxla-, tékka-
og ávísanaviðskipti, svo og
veðbréfa um a.m.k. 20 ára
skeið.
5. Rannsökuð verði kaup og
sala Guðbjarts Pálssonar o.fl.
á veðskuldabréfum og hvern-
ig viðskiptum hans í þeim
efnum var háttað við hans
viðskiptabanka og fleiri
aðila. 1 því sambandi verði
sérstaklega kannað hvort slík
veðskuldabréfaviðskipti hafi
verið notuð til skuldajöfnun-
ar v/bankaviðskipta hans og
hverjir hafi heimilað eða
haft milligöngu um þær
ákvörðunartökur.
Eg hef talið bæði rétt og
skylt að skýra frá að hverju
athuganir okkar Hauks Guð-
mundssonar beindust en frá
einstökum atriðum þessara
mála mun ég ekki skýra að
svo komnu máli, enda fer nú
fram rannsókn í máli þessu
hjá Sakadómi Reykjavíkur.
Hins vegar skora ég á alla
aðila, sem hafa upplýsingar
eða gögn undir höndum i
þessum málum, að koma
þeim til Sakadóms Reykja-
vlkur hiðallra fyrsta og veita
dómsstólnum og rannsóknar-
lögreglunni alla hugsanlega
aðstoð.
Kristján Pétursson
Blinda fólkið og peningaseðlarnir:
EINS 0G AÐ BERJA
HÖFÐINU VIÐ STEIN AÐ
TALA VIÐ SEÐLABANKANN
— segir Arnþór Helgason um óskir um
breytingar á stærð peningaseðlanna
Blindrafélagið hefur skorað
á stjórnvöld að „þrjózkast nú
ekki lengur við“ að láta hanna
peningaseðla þannig að blindir
menn og sjónskertir geti áttað
sig með því að þreifa stærð seðl-
anna hvert verðgildi þeirra
hafa.
Fjórar gerðir af seðlum eru I
notkun svo sem kunnugt er.
Seðlarnir eru af tveim stærð-
um, 100 og 500 króna seðlarnir
eru jafnstórir, og 1000 og 5000
króna seðlarnir eru samstærða.
í fréttabréfi Blindrafélagsins
segir Arnþór Helgason að félag-
ið hafi hvað eftir annað vakið
athygli Seðlabankans á því
hversu óhagkvæmt þetta fyrir-
komulag er blindu fólki. „En
það hefur jafnan verið líkt og
að berja höfðinu við stein,“ seg-
ir Arnþór. „Forráðamenn
Seðlabankans hafa hreykt sér
af því að tölustafir á seðlunum
séu mjög auðfinnanlegir og
þess vegna þurfi ekki að prenta
seðlana i mismunandi stærðum.
Þeir athuga hins vegar ekki
að seðlarnir lýjast ákaflega
fljótt við notkun og hinar svo-
kölluðu upphleyptu tölur verða
gjörsamlega ófinnanlegar.“
-JBP-