Dagblaðið - 05.05.1978, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 5. MAl 1978.
fijálst, úháð dagblað
* Útgefandi Oagbladið hf.
1 Framkvæmdastjórí: Svoinn R. EyjóKsson. Ritstjóri: Jónas Kristjónsson.
f Fróttastjórí: Jón Birgir Pótursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Holgason. Skrífstofustjórí ritstjómar
‘ Jóhannos Roykdal. íþróttir: Hallur Simonarson. Aðstodarfróttastjóri: Atii Steinarsson. Handrít:
f Ásgrímur Pólsson.
' Blaöamonn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stofánsdóttir, Gissur Sigurðs-
' , son, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraldsson, Ólafur Geirsson, Ólafur Jónsson, Ómar
! Valdimarsson, Ragnar Lór.
Ljósmyndir: Ámi Póll Jóhannsson, Bjamlerfur Bjamloifsson, Hörður Vilhjólmsson, Ragnar Th. Sigurös-
son, Sveinn Pormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur EyjóKsson. Gjaldkori: Þráinn Þorieifsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson
* Drerfingarstjóri: Mór E. M. Halldórsson.
Ritstjóm Síðumúla 12. Afgreiðsla Þyerhohi 2. Áskríftir, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11. Aðal-
simi blaðsins 27022 (10 línur). Áskríft 2000 kr. ó mónuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf. Siðumúla 12.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skerfunni 19.
Stikk-fríríkið
Vilhjálmur Hjálmarsson menntamála-
ráðherra sagði á alþingi í síðustu viku, að
sjaldgæft væri og ógeðfellt, að samstarfs-
maður í ríkisstjórn beitti sér af hörku
fyrir skipulagsbreytingum á viðkvæmum
atriðum gegn vilja hlutaðeigandi ráð-
herra og samstarfsmanns.
Réttlát reiði Vilhjálms beindist að Matthíasi Mathie-
sen fjármálaráðherra, sem hefur lagt hart að sér við að
reyna að gera Hafnarfjörð að sérstöku fræðsluumdæmi
og spréngja þar með grunnskólakerfið. Slík breyting
mundi hafa verulegan og óþarfan kostnað í för með sér.
Auk þess er núverandi skipan fræðsluumdæma eftir
kjördæmum eitt af því fáa, sem hefur lánazt vonum
framar í grunnskólalögunum. Um það vitnar einróma
samþykkt bæjarstjórnar Kópavogs, þar sem lýst er sér-
stakri ánægju með góða þjónustu fræðsluskrifstofu
Reykjanesumdæmis, er hafi haft verulegan sparnað og
þægindi í för með sér.
Eins og aðrir umsagnaraðilar mótmælti bæjarstjórn
Kópavogs eindregið hinu umrædda frumvarpi um, að
heimilt sé að stofna sérstök fræðsluumdæmi í sveitar-
félögum, sem hafa fleiri en 10.000 íbúa. í öllu mennta-
kerfinu finnst hvergi ein einasta rödd, sem mælir bót
óskafrumvarpi Matthíasar.
Forsaga málsins er sú, að Hafnarfjörður hafði einu
sinni svonefndan fræðslustjóra eins og ýmis önnur
sveitarfélög. Verksvið hans var nokkurn veginn
nákvæmlega hið sama og verksvið skólafulltrúa er nú.
Hið eina, sem gerzt hefur, er nafnbreyting. Þeir, sem
áður hétu fræðslustjórar, heita nú skólafulltrúar, af því
að orðið fræðslustjóri er nú notað um annað embætti.
Hafnarfjörður gæti eins og önnur sveitarfélög ráðið
sér skólafulltrúa. Þar með væri tryggt, að sveitarfélagið
hefði ekki misst neitt það vald, sem það hafði áður á
sínum eigin skólamálum. Það er því óþarfi að sprengja
skólakerfið fyrir Hafnarfjörð.
Árni Grétar Finnsson, bæjarfulltrúi í Hafnarfirði,
hefur manna mest beitt sér fyrir málum, er stuðlað gætu
að þvi, að Hafnarfjörður verði eins konar stikk-fríríki í
þjóðfélaginu. Úrsögn Hafnarfjarðar úr Samtökum
sveitarfélaga í Reykjanesumdæmi er gott dæmi um þessa
viðleitni.
Stikk-fríríkismenn Hafnarfjarðár vilja ekki taka þátt í
sameiginlegum kostnaði af samstarfi sveitarfélaga í
Reykjanesumdæmi. Eðlilegt framhald slíkrar stefnu er
að vilja ekki taka þátt í sameiginlegum kostnaði af
fræðsluskrifstofu umdæmisins.
Árni Grétar er kjölfesta fjármálaráðherrans í Hafnar-
firði og hefur sem slíkur fengið ráðherrann til að keyra
frumvarpið í gegn. Matthías ráðherra hefur svo aftur á
móti fengið Ólaf G. Einarsson úr Garðabæ til að flytja
frumvarpið og hefur útvegað honum meðflutningsmenn
úr öðrum stjórnmálaflokkum.
Það skoplega gerist svo, að frumvarpið flýgur léttilega
um fyrri deild og hefur nú verið samþykkt í síðari deild.
Flug frumvarpsins er ágætt dæmi um eymd alþingis á ör-
lagaskeiði í efnahagsmálunum. Ennfremur er það ágætt
dæmi um, hvaða mark sjálfstæðismennirnir Árni
Grétar, Matthías og Ólafur og þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins yfirleitt taka á bulli ungra flokksbræðra um
„báknið burt”.
. ...
Bandaríkin:
Nýting sólar-
orkunnar vex
hröðum skrefum
meira en tíu þúsund heimili og fjöldi fyrirtækja nota
nú sólina til upphitunar og lýsingar
Þeir héldu „Sólardaginn”
hátíðlegan í fyrsta skipti í Banda-
ríkjunum síðastliðinn miðvikudag.
Tilgangurinn var að vekja athygli á
þeim möguleikum sem sólarorkan
hefur til að sjá mannkyninu fyrir
nægri og öruggri orku i náinni
framtíð. Auk þess benda samtök
áhugamanna um sólarorku á að
mengun sé engin svo með því að virkja
sólina megi slá tvær flugur í einu
höggi.
Á síðari árum og ekki sízt eftir oliu-
kreppuna hefur áhugi á mögulegri
virkjun sólarorkunnar aukizt hröðum
skrefum í Bandarikjunum.
Dagur sólarinnar er hugmynd sem
dregur dám af öðrum degi, sem vestra
var nefndur Dagur jarðarinnar. Hann
var haldinn hátíðlegur 22. april árið
1970. Talið er að um það bil tuttugu
milljónir Bandaríkjamanna hafi þá
tekið þátt í ýmsum jarðfræðirannsókn-
um, hlýtt á fyrirlestra um það efni eða
mætt á samkomum þar sem jarðfræði
eða jörðin var viðfangsefnið.
— Við vonum að 3. maí verði seinna
meir nefndur fyrsti dagur sólaraldar
sagði Peter Harnik forustumaður
hreyfingar þeirrar, sem að Sólardegin-
um stendur. Sagðist hann vonast til
að dagsins yrði minnzt um öll Banda-
rikin.
Ekki eru nema fimm ár síðan
tæplega tvö hundruð íbúðarhús í
Bandaríkjunum voru hituð upp með
iólarorku. Afstaða almennings til
málsins var svipuð og til geimferða
áður fyrr. Fæstir gerðu I alvöru ráð
Farið er að selja þetta hitunartæki f Vestur-Þýzkalandi og framleiðendur segja að ekki taki nema tiu mínútur að hita allan
venjulegan mat á því. Orkan er fengin frá sólinni og verðið 250 mörk eða jafnvirði rúmlega þrjátíu þúsund íslenzkra króna.
TRÚ0G
HUGSJÓNIR
--- --- -
„Víst eru trú og hugsjónir mönnum
mikils virði, en ekki endilega peninga-
virði, þegar á reynir.”
Vilmundur Jónsson landlæknir
í „Saga og lækningar”
Ýmsir voru farnir að hallast að því
að Alþýðuflokkurinn ætlaði að draga
sig í hlé frá harki og þjarki stjórn-
málanrta^og snúa sér að eignaumsýslu
og sjóðavorzlu. Síðar kom í Ijós að það
hafði eigi við Tök að styðjast. I stað
þess að flokkurinn sem heild tæki sér
frí frá störfum var ákveðið að gefa
múraranum fri en taka frímúrara í
staðinn. Skyldi hann koma nýju sniði
á flokksklæðin.Sagnfræðingi flokksins
var falið að gleyma fortíðinni og
tengslum við verkalýðshreyfingu og
vinnulýð en dusta rykið af
raunvöxtum ofsóttra okurlánara. I
stað kjörorðsins: „Verður er verka-
maðurinn launanna” kom nýtt heróp:
„Ávöxtum fé á vinsælan hátt.”
•
Sá flokkur er lengi hafði barizt við
„hefðbundið innanmein”, svo vitnað
sé i sagnfræðinginn er hann fjallaði
um þrálátan og illkynjaðan sjúkdóm
annars flokks felldi nú vindubrýr yfir
siki kastalans við Hverfisgötu og
geystist til bardaga á ritvelli og í
ræðustóli Krummaklúbba og Lions-
nianna. Flokkurinn, sem áður boðaði
fagnaðarerindi erfiðismanna i vinnu-
skálum, verkamannaskýlum og skips-
lúkar, klingdi nú I glösum í kristalsal.
Gleymdur var garnaslagur. Niundi
nóvembertýndur og tröllum gefinn.
Arðsemi hafin að hún. Nytsemi
kveðin norður og niður. Vaxtafætin-
um lyft. Vinnan vanmetin.
Það var tötrum klæddur vinnulýður
sem stóð í grjóthrúgu við Hverfisgötu
árið 1921 og strengdi þess heit að
vinna að bættu þjóðfélagi og
bræðralagi manna. Hriktandi hrörleg-
ar tröppur lágu að óvönduðum
kumbalda er hróflað var upp af
vanefnum. En innandyra logaði glatt
á arni háleitra hugsjóna. Glóandi
hvatningarorð hljómuðu frá hreysinu
til vaknandi vinnulýðs, að sækja með
sæmd rétt sinn og hvika hvergi í
skiptum við rangláta auðstétt.
Upptendruð ungmenni, sveinar úr
Menntaskóla, Kennaraskóla og
Háskóla gengu á hljóðið og buðu fram
krafta sina svo hugsjónir mættu ræt-
asuOg það var beðið með óþreyju eftir
litlu málgagni er bar heiti er var i senn
hógvært en kenndi sig er betur var að
gáð við sterkasta afl og undirstöðu
hvers þjóðfélags — alþýðuna.