Dagblaðið - 17.02.1979, Qupperneq 11

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 1979.
vera að einangrast sifellt meira. Jafn-
vel í þeim litla hópi Afghanista sem
menntaðir mega kallast og meðal liðs-
foringja en þessir hópar mynda yfir-
og ráðastétt landsins. Reyndar er talið
að níu tíundu Afghanista séu ólæsir og
óskrifandi. Er nú svo komið að engar
sveitir hersins eru taldar fullkomlega
trúar rikisstjórn landsins nema flug-
herinn, sem hlotið hefur þjálfun sína i
Sovétrikjunum eða af sovézkum hern-
aðarráðunautum.
Til að halda aftur af hinum strang-
trúuðu múhameðstrúarmönnum
meðal almennra Afghanista hefur
Tarakki forseti tekið það til bragðs að
bregða sér við hátíðleg tækifæri í
mosku — bænahús múhameðstrúar-
manna — og þakka Allah fyrir að hafa
blessað byltinguna. Hann hefur þó
ekki komizt hjá að lýsa yfir fullum
fjandskap og hernaðarástandi gegn
Bræðralagi múhameðstrúarmanna —
háifleynilegri hreyfingu meðal hátt-
settra trúarleiðtoga meðal Afghanísk-
múllanna.
Vel gæti svo farið að hugmyndir
afghanískra kommúnista um nútíma-
ríki byggt á kennisetningum marxista
lenti í sömu erfiðleikum og keisara-
stjórnin í Iran. í þessum heimshluta er
múhameðstrúin gífurlega sterk og
andúð á erlendum áhrifum mjög
mikil. Hinir sovézku stuðningsmenn
Tarakkis hafa, síðan byltingin var gerð
í apríl síðastliðnum, gert á milli
fjörutíu og fimmtíu viðskipta- og
tæknisamninga við Afghanistan. Þess
sér þó glögg merki að þeir eru efins
um að ríkið geti í einu stökki farið
aftur úr grárri forneskju á flestum
stigum yfir i nútímaríki byggt á
sovézkum sósíalisma.
Þrátt fyrir að pólitískir eftirlits-
menn — kommisarar — hafi verið
settir til eftirlits í hernum er ríkis-
stjórnin engan veginn viss um tök sín á
hernum. Vinstri sinnaðir yfirmenn
geta meira að segja verið blendnir í
trúnni þar sem margir þeirra styðja
róttækari arm kommúnistaflokksins,
sem nú er úti í kuldanum frá þvl
ráðherrar hans voru reknir i
september síðastliðnum. Mullarnir
breiða út áróður, andstæðan
stjórninni, meðal bændanna og
byltingarhugmyndir eru orðnar mjög
útbreiddar meðal ættflokka í austur-
hluta landsins.
Ef sameinaður herafli ættflokkanna
og þess hluta hersins sem andstæður
er stjórninni yrði henni um megn gæti
nokkur þúsund manna sovézkt herlið
verið komið á vettvang innan nokk-
urra klukkustunda eftir nýlögðum
vegi sem liggur frá Mið-Asíuhéruðum
Sovétríkjanna. Reyndar eru fyrir i
landinu fjögur til fimm þúsund
sovézkir ráðunautar af ýmsu tagi. Víst
er þó að Sovétstjórnin mundi hika við
að leggja í slíka herför. Afghanistar
eru þekktir fyrir að berjast grimmilega
gegn öllum erlendum innrásarherjum
og mundu ekki sætta sig fúslega við
heimsókn sovézks herliðs.
Ef málin þróast þannig í Afghanist-
an að andstaða gegn stjórn Tarakkis
forseta eykst stöðugt, virðist sem
Sovétmenn verði að gera upp hug sinn
og ákveða hvort hann sé þess virði að
styðja hann gegn andstæðum öflum
innanlands.
11
Hver býður 5 þús. kr. I þennan líka
glæsilega tanngarð? Heyri ég nokkurs
staðar 4 þús., 3 þús., 2 þús.?
Nei, lítið þið bara betur á gripinn.
Þið sjáið þó öll að hann er meira virði.
Já, þarna sé ég að einn býður 2 þús. og
fimm, já 2 þús. og 7 hundruð. 1., 2. og
3. högg. Þú gerðir svei mér góð kaup.
Heill tanngarður fyrir svo lítinn pen-
ing.
Eitthvað á þessa leið getur maður
ímyndað sér að tanngarður væri
seldur á uppboði lögreglunnar. En, svo
sem allir vita, koma í lögreglunnar
vörzlu hinir óliklegustu hlutir (fyrir
utan tanngarða). Venjulegir hlutir eru
alls konar reiðhjól, úr og peningaveski.
Ef menn vitja ekki eigna sinna
renna peningarnir og andvirði þess
sem inn kemur á uppboðum lögregl-
unnar (haldin einu sinni á ári) að
mestu í menningarsjóð hennar. Það er
auðvitað góðra gjalda vert, þvi alls
staðar „skal” menningin ryðja sér til
rúms, en hvers vegna spyr fólk ekki
hvort þetta eða hitt hafi fundizt?
Því datt mér i hug að ræða hér um
tanngarða að fyrir nokkru töluðu þeir
Páll Heiðar og félagi Sigmar, hinir
kunnu útvarpsmenn Morgunpóstsins,
við rétta aðila svona til að upplý^a
okkur um hvað helzt væri að finna í
vörzlu lögreglunnar, sem óskilamunir.
Ég má til með að nota tækifærið að
lýsa því yfir hversu mér finnast þessir
þættir alveg með ágætum (þótt ég í
Kjallarinn
Erna V. Ingólfsdóttir
aðra röndina sakni þeirra Jóns Múla
og Péturs með léttu lögin og rabbið sitt
á morgnana). Það gerir mér meira að
segja léttara að vakna i and ...
skammdeginu. Bezt þykir mér að fá
glefsur úr dagblöðunum, sem ég alla
vega hef ekki tækifæri til að rýna í
áðuren égferí vinnu.
Svo verð ég auðvitað að finna að.
Það er siður hins sanna íslendings.
Mér finnst ég ekki fá nóg af glefsum,
eða réttara sagt, mig vantar svolítið
áframhald af fyrirsögnunum o.s.frv.
Ég verð vist samt að sætta mig við
þetta, því að í mörg horn er að líta hjá
þeim í Morgunpóstinum.
Mataruppskriftir vikunnar gleypi ég í
mig með ógurlegri áfergju. Verst að ég
finn aldrei blað né blýant svona árla
dags. Ég legg þvi til að gefinn verði út
bæklingur fyrir fólk sem álíka er ástatt
fyrir og mér.
Áfram með tanngarðana. Ég sting
indregið upp á því að fólk fari á upp-
X)ðin hjá lögreglunni og fái sér svo
em einn. Allir vita að tannlæknar,
lestir, eru óhemju dýrir á slíkar vörur.
Engar mannverur er ég eins hrædd
viö og tannlækna. Svo eru þeir líka
hinir lævísustu. Þeir láta mann gapa.
Troða munninn fullan af bómull.
Setja svo upp í mann sogapparat i
þokkabót og komast þá fyrst í essið
sitt; tala og tala um landsins gagn og
nauðsynjar og alll þess á milli. Vissir
um að hafa einir orðið, því það eina
sem maður getur sagt er aha, oho og
uhu. Tannlæknirinn segir j)á: Varstu
eitthvað að segja? Og glottir. Ég er nú
einu sinni með þvi marki brennd að ég
á ákaflega bágt með að þegja. Tala
ekki um þegar mér finnst að á mig sé
yrt. Ég færist þvi öll í aukana og liggur
við að ég spýti bómull og öllu saman á
minn fróma tannlækni.
Hins vegar geri ég auðvitað ekkert.
Titra bara með mína bómull I stólnum
og held áfram með uhu og oho. Já,
geri aðrir betur en tannlæknar, við að
Iáta fólk þegja.
Svona í lokin ætla ég aðeins að
endurtaka eitt sem ég sagði fyrr.
Af hverju i veröldinni athugið þið
ekki hvort hjólin krakkanna ykkar,
úrin, peningaveski, svo ekki sé talað
um tanngarða, séu ekki í vörzlu lög-
reglunnar? Með einu símtali gætuð
þið sparað ykkur stórfé.
Erna V. Ingólfsdóttir
V
„Ég sting eindregið upp á því að fólk fari á
uppboðin hjá lögreglunni og fái sér svo sem
einn tanngarð...."
Tanngarðurinn á uppboði!
Kjallarinn
Eðvarð T. Jónsson
Þessi sannleikur er svo einfaldur og þó
svo stórbrotinn og mikilfenglegur, að
þótt allir bestu vitsmunir mannanna
hafi verið lagðir saman til þess að af-
hjúpa hann, hefur það ætið mistekist,
uns andlegur þroski kynstofnsins þoldi
hann, sbr. orð Krists við lærisveina
sina: „Enn hef eg margt að segja yður,
en þér fáiðekki borið það að sinni.”
Það sem við getum staðhæft í Ijósi
orða og kenninga Bahá’u’lláh er i
stuttu máli þetta:
Frá öndverðu hefur Guð sent
mönnunum spámenn sína, menn, sem
yfirleitt voru rúnir allri veraldlegri
þekkingu og margir þeirra jafnvel ekki
læsir, og þeir hafa flutt mannkyninu
boðskap, sem sniðinn var að þörfum
þess og skilningsgetu á hverjum tíma.
Þessir spámenn eru hinir sönnu leið-
togar mannkynsins. Þeir hafa komið
fram á sjónarsviðið einn af öðrum og
fyrir tilstilli þeirra hefur mannkynið
þroskast og tekið framförum. Mark-
mið þeirra allra er hið sama: Guðsríki
á jörðu, þ.e. ríki þar sem allir menn
lifa í sátt og einingu í trú á einn og
sama Guð. Þannig má líkja mannkyn-
inu við einstakling, sem gengur í skóla.
Þegar þessi einstaklingur hefur skóla-
göngu sína, er honum miðluð þekking
i samræmi við skilningsgetu hans,
aldur og aðstæður. Þegar hann vex og
skilningur hans og meðvitund þrosk-
ast, fær hann aukna fræðslu með
nýjum kennurum. Þessi fræðsla miðar
að því að gera hann hæfan til að
takast á við lífið, þegar hann er full-
þroska, og gera honum kleift að þróa
með sér alla þá jákvæðu möguleika,
sem í honum búa. Þessi fræðsla ög
þessi undirbúningur undir fullorðins-
árin er því mesta gjöfin og æðsta
handleiðslan, sem hægt er að veita
barninu. Meiri og betri forsjón þvi til
handa er óhugsandi. Á sama hátt
hefur Guð séð fyrir sínu barni, sem er
mannkynsheildin, allir einstakling-
arnir, sem á jarðkringlunni búa.
Spyrja má sem svo: Ef áform Guðs
með sköpun sinni er eining allra
manna, hversvegna gat Hann ekki
verið búinn að koma henni á? Hvers-
vegna gat t.a.m. Kristur ekki komið
henni á fyrir tvö þúsund árum? Hvers-
vegna þurfti Hann að senda
Bahá’u’lláh til þess að stofna Guðsríki
á jörð?
Svarið er einfaldlega það, að á
dögum Krists og á dögum Múham-
eðs og annarra boðbera Guðs hafði
mannkynið ekki öðlast þann skilning
og þroska, sem nauðsyniegur er til
þess að það geti lifað saman i einingu.
aðeins litill hluti heimsins var þekktur
á dögum Krists og Múhameðs. Lítiö
sem ekkert var vitað um Asíu og
Afríku. Ameríka var ófundin, Ástralía
sömuleiðis. Undir slíkum kringum-
stæðum er þýðingarlaust að tala um
einingu mannkynsins. Hlutverk Krists
og Múhameðs og annarra boðbera
Guðs var ekki að stofnsetja slíka ein-
ingu heldur að búa mannkynið undir
hana með þvi að gróðursetja í hjörtum
mannanna ást og samúð og kenna
þeim að lifa saman í bróðerni i einu
samfélagi eða þjóðfélagi og einnig með
því að kunngera komu þess, sem við
lok tímanna mundi frelsa mannkymð
frá ógæfu styrjalda og kúgunar og
gera alla menn að einni þjóð, allan
heiminn aðeinni fósturjörð.
Þegar Bahá’u’lláh kom fram á
síðustu öld var allur heimurinn
þekktur. Sá annmarki var enn á varan-
legri einingu þjóðanna, að samgöngur
milli þeirra voru mjög torveldar og
samskipti þeirra lítil. Gleggsti vitnis-
burðurinn um spámannlegt gildi
þeirrar kenningar Bahá’u’lláh, sem
lýtur að einingu allra jarðarbúa, er sá,
að á örfáum áratugum komu fram öll
þau tæki, sem nauðsynleg eru henni til
framdráttar. Öll samgöngutæki og
samskiptatækni, sem menn eiga yfir
að ráða, stuðla með einum eða öðrum
hætti að einingu mannkyns. Þannig
blasir það kraftaverk nú við, að á
tæpri einni öld hefur mannkynið sam-
einast hiö ytra og sú sameining er al-
gjör og fullkomin hvað tæknina og
möguleika hennar snertir. Sameining-'
in hiö innra, þ.e. sættir og kærleikur
manna í milli, er undir þeim sjálfum
komin.
Og þá er komið að einu mikilvæg-
asta atriði Bahá’í trúarinnar.
Mönnunum er það í sjálfsvald sett
hvort þeir tengjast þessum böndum
einingar meö ást og bróðurþeli, með
þvi að lúta vilja Guös fyrir okkar tíma
og vinna að framkvæmd fegurstu og
mannúðlegustu hugsjónar allra tima.
Eða hvort þeir hafna þessu mikla og
volduga áformi Guðs og eining heims-
ins verði fyrst að veruleika eftir alls-
herjarátök þjóðanna, þegar svo verður
málum komið, að mannkynið horfist í
augu við tvo möguleika: einingu eða
eyðingu. Þvi að eining mannkynsins
er skilyrðislaust áform Guðs, óhagg-
andi veruleiki en ekki draumsýn, og
mennirnir geta með verkum sinum
aðeins tafið hana skamma stund en
aldrei komið í veg fyrir hana, ekki
fremur en þeir geta stöðvað framrás
sólarinnar á festingunni.
Eðvarð T. Jónsson
„Ef áform Guðs með sköpun sinni er eining allra manna, hvers vegna gat
Hann ekki verið búinn að koma henni á?"...