Dagblaðið - 12.05.1979, Qupperneq 10

10.
Iijálst,aháð dagblnð
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Fromkvæmdastjóri: Sveinn R. EyjóHsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Ritstjómarfulitrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri rítstjómar Jóhannes Reykdal. Fréttastjóri: Ómar
Valdimarsson.
íþróttir Hallur Simonarson. Menning: Aðalsteinn Ingólfsson. Aðstoðarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Atii Steinarsson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdótt-
ir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Helgi Pétursson, Ólafur Geirsson, Sigurður Sverrisson.
Hönnun: Guðjón H. Pálsson.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Svoinn Pormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorieifss )n. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Droifing-
arstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Síðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þvorholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 Ifnur). Áskrift 3000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 150 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf., Siðumúla 12. Mynda- og ptötugorð: Hilmir hf. Síöumúla 12. Prentun:
Arvakur hf. Skeifunni 10.
,,Við erum í glímu við góðærið,”
sagði Svavar Gestsson viðskiptaráð-
herra á ársfundi Seðlabankans eftir að
hafa hlýtt á góðviljað yfirlit Jóhannesar
Nordal seðlabankastjóra yfir stöðu
efnahagsmála. Viðskiptaráðherra átti
þar helzt við góð aflabrögð. Að öðru
leyti geta honum ekki dulizt öll þau voveiflegu hættu-
merki, sem varða veginn í efnahagsmálum okkar.
Erlendar skuldir þjóðarbúsins til langs tima héldu
áfram að vaxa á síðasta ári og námu i árslok 230 millj-
örðum króna miðað við það gengi, sem þá var í gildi.
Þetta er um ein milljón á hvert mannsbarn í landinu.
Þessi gífurlega skuldabyrði hefur lítið breytzt síðustu
fjögur ár og verið 35 af hundraði af allri árlegri fram-
leiðslu þjóðarinnar.
Árlegar greiðslur á vöxtum og afborgunum af
þessari skuldasúpu hafa einnig lítið breytzt og verið
13—14 af hundraði af gjaldeyristekjum þjóðarbúsins
undanfarin ár.
Gjaldeyrisstaða bankanna batnaði á síðasta ári, en
undirstaða batans voru að miklu erlendar lántökur.
,,Þrátt fyrir þennan mikilsverða bata vantar þó enn
mikið á, að unnizt hafi upp sú mikla rýrnun gjaldeyris-
stöðunnar, sem átti sér stað á árunum 1974 og 1975,”
sagði Jóhannes Nordal um þetta atriði.
Þá gat bankastjórinn þess, að viðskiptajöfnuður við
útlönd hefði verið hagstæður um 1,5 prósent af fram-
leiðslu þjóðarinnar á síðasta ári. Einnig það dugir
skammt til að fylla í götin. Hallinn árið áður var 2,6 af
hundraði af framleiðslunni. Birgðalækkun skýrir tvo
þriðju hluta af þeim bata, sem varð í fyrra, sagði
Jóhannes Nordal auk þess.
Þjóðarframleiðslan óx um 4,1 af hundraði í fyrra en
4,8 af hundraði árið áður. „Framleiðsluaukningu
síðasta árs má að mjög stórum hluta rekja til hag-
stæðra framleiðsluskilyrða í sjávarútvegi,” sagði
seðlabankastjórinn. Hann gat þess einnig, að árið
hefði verið óvenju hagstætt til búskapar, en þar hefðu
birgðir hlaðizt upp. Þetta er gervigóðæri. Skammt
verður byggt á framleiðsluaukningu sjávarafurða
vegna ástands fiskstofna. Þjóðin nýtur ekki góðs af
framleiðsluaukningu í landbúnaði, sem safnast í
„fjöll” og er sullað á erlendan markað á reikning inn-
lendra skattgreiðenda.
Framleiðsla síðasta árs sýnir þvert á móti stóralvar-
legá hættu. „í almennum iðnaði virðist framleiðsla
aðeins hafa aukizt um tvö prósent á síðastliðnu ári,
sem er mun minni vöxtur en á undanförnum árum,”
sagði Jóhannes Nordal. ,,Virðist hin öra hækkun
framleiðslukostnaðar hafa komið allhart niður á af-
komu iðnaðarins og hann því staðið verr að vígi í
harðnandi samkeppni við innfluttar iðnaðarvörur.”
Þetta eru afleiðingar rangrar atvinnustefnu stjórn-
valda, sem núverandi ríkisstjórn viðheldur. Gagnslaust
er að fjölyrða um eitthvað skárri útkomu úr út-
reikningum á gjaldeyrisstöðu og viðskiptajöfnuði,
meðan undirstaðan er rotin.
Seðlabankastjóri taldi framangreindar stærðir
benda til „kyrrláts árs” en öðru gegndi, þegar litið
væri á geigvænlega verðbólguþróun, þar sem verðbólg-
an komst upp í 52 af hundraði í ágústmánuði.
Verðbólgan er stærsta viðfangsefnið, en hún er bæði
afleiðing og orsök rangrar stefnu á víðtæku sviði.
Viðskiptaráðherra má vera ljóst af tölu seðlabanka-
stjóra, að svokallað „góðæri” hans er gervigóðæri.
Súdan:
Gamall refur
í úlfakreppu
Það er ekki lítið þrekvirki að takast
að standa af sér meira en tug upp-
reisnartilrauna á tíu árum, en það
tryggir ekki að maður geti lifað af
næstu tilraun og næsta ár. 25. maí
nk. getur Jaafar Nimeiri hershöfð-
ingi í Súdan að öllum likindum
haldið upp á tíu ára byltingarafmæli
sitt og hann bældi auðveldlega niður
tilraun trúarofstækismanna til þess
að ná völdum núna í aprílmánuði.
En hann hefur aldrei verið i meiri
hættu.
Mikill
bragðarefur
Á tíu ára valdatíma sínum, tíma
mikilla bellibragða, hefur Nimeiri
tekizt að bægja frá sér höggum
kommúnista, ihaldssamra trúarleið-
toga, aðskilnaðarsinna I suðri, upp-
reisnargjarnra liðsforingja í hernum
og málaliða frá Lýbíu. Ferðalag hans
um frumskóga stjórnmálanna hefur
fært Súdan allt frá sósíalisma
Nasserstímabils í Egyptalandi til sam-
leiðar og bræðralags með hinum
íhaldssamari öflum í heimi araba. En
trúlega hefur Nimeiri verið króaður
af íþetta skipti.
Falli Nimeiri úr valdastóli má bú-
ast við miklu handapati og ganga-
hlaupum í Kairó og Washington,
vegna þess að Súdan er eina meiri-
háttar arabaríkið sem styður sam-
skipti Egypta við Bandaríkjamenn og
friðarsamninginn við ísrael. Satt að
segja er það þetta samband sem
komið hefur stjórninni í Khartoum í
svona mikinn bobba.
Ríkjasambandið við Egyptaland,
sem á með tíð og tíma að þýða algjör-
an samruna þessara tveggja ríkja,
hefur orðið tilefni harðvítugrar
valdabaráttu i Súdan. Eina von
Nimeiris um að halda völdum er nú
talin sú að hann slíti sambandi sínu
við Egypta, en það kynni um leið að
verða ríkisstjóm hans að falli.
Fátækt land
Súdan er stærsta land í Afríku og
þjóðin, 19 milljónir að tölu, er næst á
eftir Egyptum í röðinni. Rétt er að
geta þess að Súdan er lika fátækasta
arabaþjóðin og þar eru skilin hvað
skörpust milli fjölda kynþátta, trúar-
bragða, þjóðflokka og tungumála.
Fjórðungur Súdana í suðurhluta
landsins er alls ekki múhameðstrúar-
menn, sem tala arabísku, heldur
þvert á móti svartir Afríkumenn, sem
eru kristinnar trúar. Þessir sömu
menn háðu grimmilega borgarastyrj-
öld skömmu eftir að landið hlaut
sjálfstæði og kostuðu þau átök hálfa
milljónmannalífiðá 17árum.
Eitt af meiriháttar afrekum
Nimeiri var að binda enda á þau átök
árið 1972 með því að veita sunnan-
mönnum töluverða sjálfsstjórn, en
nú er það mál enn í hættu.
Fyrrum sósíalisti
Þegar Nimeiri hrifsaði til sín völdin
árið 1969 var hann dyggur fylgis-
maður Nassers Egyptalandsforseta
og verulega tengdur kommúnista-
flokki Súdan. „Við munum,” lýsti
hann yfir þá, „stofna hér í Súdan
sama gósenland sósíalisma og Castro
hefurgertá Kúbu.”
Hann kom á nánu sambandi við
Sovétmenn, sökkti sér í samarabísk
stjórnmál og barði niður mótþróa
íhaldssamra trúmanna af Ansar-
þjóðflokknum með hervaldi. En
hann ofsótti kommúnista ákaft eftir
byltingartilraun þeirra árið 1971 og
eftir að hafa gert friðarsamningana
við sunnanmenn, sem ekki eru
múhameðstrúar, árið 1972, eins og
áður sagði, hætti hann afskiptum af
samarabískum stjórnmálum.
Óvinir á
báðar hendur
Þessi afstaða hans varð til þess að
bæði Sovétmenn og samarabasinn-