Dagblaðið - 03.04.1981, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 3. APRÍL 1981..
Walas við háskólann í Bergen í
greinargerð sem þau hafa sent
biskupum landsins. Trúarbragða-
fræðingarnir fyrrgreindu segjast vita
um milli 170 og 180 tilfelli þar sem
um hefur verið að ræða „brottrekst-
,ur illra anda” á allra síðustu árum.
í ýtarlegri greinargerð sem send
verður biskupafundinum í Utstein
klaustri við Stavanger sem haldinn
verður nú í byrjun mánaðarins er að
finna miklar upplýsingar sem þre-
menningarnir fyrrnefndu hafa safnað
varðandi framkvæmd „brottrekst-
ursins”.
„Illir andar og brottrekstur
þeirra” var meginefnið á þriggja
daga seminari háskólans í Bergen í
síðustu viku. Troðfullt hús var
jafnan á fyrirlestrum þeim sem
fluttir voru á seminarinu.
Að sögn trúarbragðafræðinganna
hefur það einkum verið félagsskapur-
inn „Ungdom í Oppdrag” (Ungt fólk
með hlutverk), kristilegt skólafélag
og ýmsir fríkirkjuhópar sem stundað
hafa þessa iðju svo og hreyfingar sem
kenna sig við náðargáfur, svokallað-
ar karismatískar hreyfingar.
Við athöfnina notar presturinn
Jesúnafnið mjög mikið ásamt með
hrópum og köllum. Játningar þess
sem álitinn er haldinn illum aiida eru
taldar mikilvægur liður í athöfninni.
Þannig er algengt að hann beri fram
játningu í sífellu meðan á brottrekstr-
inum stendur, til dæmis: „Já, ég er
haldinn illum anda. Frelsaðu mig
Jesú,” o.s.frv.
í einstaka tilfellum fara fram
ákveðnar athafnir í sambandi við
brottreksturinn sem eiga að greiða
fyrir honum.
Auðvitað treysti ég þeim álíka var-
lega og Haukur sínum — sum eru
bandarísk, önnur bresk, enn önnur
sænsk, fáein kínversk og nokkur frá
t.d. ELFP í Eritreu. Yfirlit mitt er því
heimabökuð grýlukaka — en Haukur
segir einmitt að mat vondra manna á
hernaðarmætti og ætlunum Sovét-
manna sé uppspuni, enda eins víst að
a-þýskir andófsmenn, afganskir
skæruliðar, þreyttir Eritreumenn og
kínverskir generálar séu á mála hjá
Pentagon.
Dálítill fyrirvari
Ég vil benda mönnum á að hafa
einkum tvennt í huga þegar rætt er
um hernaðarmátt: staðsetningu
heraflans og gæði hans. Og beiting
herafla ræðst mest af efnahagslegum
og pólitískum þáttum, því má ekki
gleyma.
í grein sinni sýnir Haukur hvernig
Bandaríkin / NATO / Kína um-
kringja Sovétríkin og austurblokk-
ina. Hann ber saman mannafla og
hann segir hertækni Sovétmanna,
litla. Listinn hér meðfylgjandi á að
sýna staðsetningu og samþjöppun
Varsjárbandalagsherja. Einkennin
eru heist tvö. Heraflinn myndar
fáeina yfirburðafleyga og hann er
staðsettur við alla hernaðarlega
mikilvægustu staðina á norður-
hvelinu.
Baráttuhæfni Varsjárherjanna er í
raun meiri en Haukur gefur í skyn.
Tölvutækni þeirra hefur stórbatnað,
m.a. með aðstoð vestrænna auð-
hringa. Ný herskip Sovétmanna, s.s.
kjarnorkuskipið Kiroff, flugvéla-
móðurskip á borð við Kíef, 40 þús.
tonna djúpkafbátur og Kresta-eld-
flaugaskipin eru öflugri vopn en til
eru „hinum megin”. Þá má nefna að
Varsjárliðið er að stórum hluta til-
búið, toppþjálfað og staðbundið lið
en NATO-liðið (álíka mannmargt,
skv. Hauki) er að minnihluta þannig.
Kinverja er ekki hægt að telja með
samtímis vegna þess að þeirra lið er
að mestu fátæklegt en mannmargt
heimavarnalið og hinn eiginlegi her
Þar getur til dæmis verið um að
ræða hreinsunarsiði og ýmiss konar
helgisiðaform eða að kveikja á tylgis-
kertum.
Handayfirlagning er snar þáttur I
athöfninni, heitstrengingar koma
þrásinnis við sögu og stöku sinnum
kynferðislegar athafnir og valdbeit-
ingar sem stöku sinnum hafa leitt til
líkamlegra áverka að sögn trúar-
bragðafræðinganna þriggja sem
rannsakað hafa þessa hluti.
Þremenningarnir segja það einnig
athyglisvert að í fiestum tilfellum eru
það nær eingöngu karlmenn sem
framkvæma „brottreksturinn” og að
það séu oftast konur á aldrinum 16—
25 ára sem séu haldnar hinum illa
anda.
Trúarbragðafræðingarnir vekja
einnig athygli á að oft verði mjög
náið samband á milli þess sem rekur
andann út og þess sem hefur verið
haldinn honum.
Jafnframt benda þeir á að athöfnin
hafi oft í för með sér mikla andlega
erfiðleika þess sem sagður er hafa
verið haldinn illum anda. Þannig hafi
„brottreksturinn” og hreinsunarsið-
irnir þrásinnis leitt til þess að við-
komandi hafi hafnað á geðsjúkrahúsi
til langrar dvalar.
Trúarbragðafræðingarnir þrír,
sem sýnilega eru ekki yfir sig hrifnir
af því sem þeir hafa komizt að í sam-
bandi við þessa iðju ýmissa trúar-
hópa í Noregi, segjast gjarnan vilja
koma á fund biskupanna og greina
þeim munnlega og ýtarlega frá því
sem þeir hafa kynnzt.
Sumir biskupanna hafa látið í ljós
efasemdir um að brottrekstur illra
anda sé jafn algengt fyrirbæri í
norsku trúarlifi og fjölmiðlar þar í
landi hafa haldið fram að undan-
förnu.
Norskir fjölmiðlar skýrðu nýverið
frá alvarlegum afleiðingum sem urðu
af tilraun nokkurra manna til að reka
út illan anda. Það atvik átti sér
raunar stað í Bandaríkjunum. Þar
tók andinn sér bústað í einum þeirra
er tók þátt í athöfninni með þeim af-
leiðingum að hann myrti vin sinn.
Verjandi morðingjans heldur því blá-
kalt fram að skjólstæðingur hans
hafi verið á valdi djöfulsins er hann
framdi morðið og beri að skrifa það á
reikning hans. Frá því máli var greint
í erlendri grein í Dagblaðinu síðast-
liðinn miðvikudag.
allt að 20 árum á eftir tímanum —
hvað sem hugsanlegri samvinnu milli
Kína og NATO kann að líða. Þá vil
ég minna á að nýjustu (og mörgu)
MiG-orrustuvélar og Tu-árásarvélar
Sovétmanna standa NATO-vélum
fyllilega á sporði og nýrri skriðdreka-
tegundir og FROG/SS-eldfláugar
þeirra ekki síður. Loks má ekki
gleyma því að Varsjárbandalagið á
sér afar eindregna bandamenn „í
hring óvinarins” — t.d. aðalherveldi
SA-Asíu, Víetnam, auk Kúbu, Lýbíu
og Sýrlands.
Ályktanir?
Ekki veit ég hvaða ályktanir les-
endur Þjóðviljans draga af saman-
burði greina okkar Hauks. Ég vil
gera mikið úr herstyrk Sovétríkjanna
og ógnun þeirra við heimsfriðinn —
jafnvel þótt það kosti svo voðalegan
prís að verða 30% sammála íhaldinu
— sem er jú bannað i pólitik eins og
allir vita. Þessi afstaða mín og and-
staða við NATO ráða svo stefnu-
mótun minni í íslenskum öryggis-
málum.
Ari T. Guömundsson.
Kjallarinn
AriT. Guðmundsson
Trúarbragðafræðingarnir Elisabeth Walas, Daniel Apollon og Eva Lundgren leggja fram skýrslu um 170—180 tilfelli
þar sem brottrekstur illra anda hefur átt sér stað í Noregi á siðastliðnum 5—6 árum.
Drög að yfirliti yfir hernaðarumsvif og hernaðartengsl Sovétríkjanna
1. A-Þýskaland, Pólland.Tékkóslóv-
akía, Ungverjaland og Búlgaría
með yfir 300 þús. sovéskum her-
mönnum, skriðdrekum stórskota-
liöi, flugvélum og „taktískum”
kjarnasprengjum.
2. Murmansk-Kolasvæöið: þar eru
m.a. 50 kjarnorkuvopnaðir kaf-
bátar, um 60 beitiskip, tundur-
spillar og freigátur, um lOOvenju-
legir kafbátar, 16 landgönguskip,
1 flugmóðurskip, 2—300 árásar-
vélar, 20—30 eldflaugastöðvar,
m.a. meö skammdrægum kjarna-
vopnum, 3 viðbúin herfylki og um
400 skriðdrekar (1979).
3. 3. stórir flotar eru bundnir við
Eystrasalt, Svárta- og Miðjarðar-
haf og Vladivostok / Petropavl-
ovsk — 20—30 skip í hverjum.
4. Sovétmenn hafa öflugar
herstöðvar í Mongóliu, utan eigin
landamæra.
5. Nýlegar herstöðvar á Kúrileyjum,
norðan Japans, flug- og flotastöð
með um 15.000 manns.
6. Flotastöðvar í Víetnam, stöðugt
kafbátabelti í Malakka- og
Sundasundi. Indlandshafsflotinn
er 20—30skipa.
7. í hinu hernumda Afganistan eru
80—100 þús. menn og öflugar
herstöðvar.
8. Náin hernaðarsamvinna er við
Víetnam, sem hefur hernumið
Kampútseu og hersitur Laos með
yfir 50 þús. manna liði.
9. Nýjar flotastöðvar i S-Jemen
(Aden), á Socotra-eyju, á Dalahk-
eyjum undan Eritreu og á Perim-
eyju mitt I Bab-el-Mandeb sundi,
sem er innsiglingin í Rauðahaf og
að Suez-skurði.
10. Bein hernaðarátök, herstöðvar,
ráðgjafar eða hermenn í: Eþíopíu
/ Eritreu, Lýbíu og Chad,
Angóla, Mósambík í Afríku.
11. Fregnir um herstöðvar á Scychell
eyjum austan Afríku.
12. Nýr og mjög mikilvægur hern-
aðarsamningut við Sýrland (i
stað Egvptalands).
13. Bein afskipti og not af Kúbuher,
sem er mjög öflugur.
Listinn er ekki tæmandi. Af
honum má ráða að samþjöppun liðs
beinist að: Siglingaleið milli Ind-
lands- og Kyrrahafs, Persaflóa og
siglingaleiðum um Rauðahaf og
Súez-skurð, botni Miðjarðarhafs og
austurlandamærum Evrópuríkja,
Eystrasalti / Noröursjó og loks að
GIUK-hliöinu milli Grænlands og
Bretlands.
Tafla sem sýnir áætlaðan herstyrk risaveldanna
1979 /1980
Bandarikin Bandar. og NATO* Sovétríkin Sovétr. og Varsjárb.
Heildarfjöldi kjarnaspr. 9200 9582 6000 6000
Langdrægar ICBM-flaugar 1056 1056 1398 1398
Meðaldr. IRBM/MRBM 18 18 600 600
Kafbátaflaugar SLBM 660 1020 1015 1015
Heildarmannafli 2050.000 6700.000 4400.000 7100.000
Tilbúin herfylki (misstór) 95 159
Varalið með stuttum
fyrirvara (herfylki) 8 73
Skriðdrekar um 15 þús. 27000 40000 65000
Þungar sprengjuvélar 349 5-600 156 156
Ýmsar árásarvélar 3800 8760 — 8700
Flugmóðurskip 13 30 4 4
Beitiskip 30 37
Tundursp./freigátur — 164 — 76
Kjarnorkuvopnaðir kafb. 41 50 87 87
Aðrir kafbátar 39 — 140 —
Stórskotaliðsvopn — 22400 — 34000
Aðalheimild: IISS og Center for Defence Information
Washington / London. (m.a. i Newsweek okt. 1980)
* Frakkland meðtalið