Dagblaðið - 13.05.1981, Blaðsíða 10

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 13. MAÍ1981.
MUBBUBW
fijálst, úhái dagblað
Útgofandi: Dagblaöið hf.
Framkvœmdastjóri: Svoinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Aöstoðarritstjóri: Haukur Holgason. Fréttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Haljur Símonarson. Menning: Aöalstoinn Ingólfsson. Aðstoöarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrlmur Pálsson. Hönnun: Hílmar Karlsson.
BlaÖamenn: Anna Bjarnason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Stoinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig-
urösson, Dóra Stefánsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gfsli Svan íinarsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga
Huld Hákonardóttir, Kristján Már Unnarsson, Siguröur Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurösson, Siguröur Þorri Sigurðsson
og Sveinn Þormóösson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Halldórs-
son. Dreifingarstjóri: Valgeröur H. Sveinsdóttir.
Ritstjórn: Siðumúla 12. Afgreiösla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur: Þverholti 11.
Aöalsfmi bloösins er 27022 (10 Ifnur).
- - - ' '
Afganistan-dómstóllinn í Stokkhólmi:
hmrás Sovétmarma
er þjóöréttarbmt
Orkustefnu frestað
Stefnumörkun hins nýja frumvarps
um orkuver er í rýrasta lagi, svo sem
Hjörleifs Guttormssonar orkuráðherra
var von og vísa. Þar fara 157 síður í að
komast hjá að taka af skarið um næsta
skref í beizlun vatnsorkunnar.
Orkuráðherra vill fá tækifæri til að
tvístíga áfram til hausts. Þá hyggst hann leggja fyrir al-
þingi nýtt frumvarp með hinum erfiðu ákvörðunum
um, hvar virkja skuli og hver virkja skuli. Á báðum
sviðum stendur hnífurinn enn í kúnni.
Frumvarpið felur fyrst og fremst í sér heimild til
ríkisstjórnarinnar að halda áfram undirbúningi nokk-
urra virkjunarkosta, svo að frestun ákvarðana leiði
ekki til tafa við undirbúning þess kosts, sem fyrst
verður valinn.
Án nokkurrar sérstakrar röðunar er í frumvarpinu
getið Blönduvirkjunar, Fljótsdalsvirkjunar, Villinga-
nesvirkjunar, Sultartangavirkjunar, stækkunar
Hrauneyjafossvirkjunar og ýmissa ótilgreindra jarð-
varmavirkjana.
í greinargerð má lesa milli lína, að Blönduvirkjun sé
hugsanlega 20% hagkvæmari en Fljótsdalsvirkjun. En
þá er miðað við ódýrasta kost, en ekki það, sem um
kann að verða samið í hinni endalausu þrætu um uppi-
stöðulón Blönduvirkjunar.
Ofan á óvissuna um samkomulag í Blöndudeilu og
um röðun orkuveranna bætist svo, að frumvarpið segir
ekki einu sinni, hver eigi að sjá um framkvæmdir.
Landsvirkjun er nefnd sem fyrsti kostur, en Rafmagns-
veitur ríkisins til vara.
Athyglisverðastar eru kannski hugleiðingar frum-
varpsins um stóriðju og orkufrekan iðnað á íslandi.
Orkuspá þess gerir ráð fyrir tiltölulega hægfara upp-
byggingu miðlungsstórra fyrirtækja á því sviði og
undir íslenzku forræði.
í greinargerðinni segir, að fram til aldamóta þurfi að
búa til atvinnutækifæri í iðnaði fyrir 6000 manns og
þar af í mesta lagi 1500 manns í orkufrekum iðnaði eða
sem svarar tveimur álverum af Straumsvíkurstærð.
Gert er ráð fyrir, að orkuverin, sem frumvarpið
fjallar um, verði reist á tímabilinu fram til 1995 og leiði
til 2.400 gígavattstunda orkuaukningar á ári umfram
þarfir almenns markaðar og núverandi orkufreks
iðnaðar.
í framhjáhlaupi er nefnt, að framleiðsla innlends
eldsneytis í stað innflutts bensíns mundi krefjast 1.600
gígavattstunda á ári og að hliðstæð framleiðsla
ammoníaks sem eldsneytis fyrir fiskiskipastólinn 2.200
gígavattstunda á ári.
Heimildir frumvarpsins munu því duga skammt, ef
hækkun erlends eldsneytisverðs leiðir til þess, að inn-
lend framleiðsla eldsneytis verði talin hagkvæm. Þetta
mál er stærra en svo, að hægt sé að afgreiða það í
framhjáhlaupi.
Við stöndum því andspænis virkjunaráformum, sem
gefa lítið svigrúm til stóriðju og ekkert til eldsneytis-
framleiðslu. Sú stefna er íhaldssamari en svo, að við
verði unað, því að undirbúningur nýrra orkuvera tekur
langan tíma.
Djarflegra og hyggilegra væri að stefna að 10 ára
framkvæmdatíma í stað 15 á þeim virkjunum, sem
taldar eru upp í frumvarpinu, og hefja jafnframt nú
þegar undirbúning ann'arra orkuvera, sem tekið gætu
til starfa á síðasta tug aldarinnar.
157 síðna bókin heggur hvorki hnúta líðandi stundar
né horfir af nægri festu til framtíðarinnar. Hún er gott
dæmi um það megineinkenni íslenzks skrifræðis, að
fjallið tekur jóðsótt og fæðir af sér mús.
Innrás Sovétríkjanna í Afganistan
er þjóöréttarbrot og árás á sjálfstæði
ibúanna í Afganistan. Þær ástæöur
sera settar hafa verið fram, aö stjórn
Afganistan hafi beðið um aðstoð
Sovétríkjanna vegna fyrirhugaðrar
byltingar í landinu, hefur ekki tekizt
að sanna.
Þannig hljóðar „dómur” sem
kviðdómur 14 manna 1 hinum svo-
kallaðá Afganistan-dómstól kvað
upp í Stokkhólmi fyrir skömmu.
Dómstóllinn tók afstöðu til tveggja
meginspuminga. í fyrsta lagi hvort
innrásin í Afganistan væri brot á
þjóðarrétti og í öðru lagi hvort
sovézkir hermenn væra sekir um
Sovézldr hermenn í Kabúl.
stríðsglæpi og þá sérstaklega gagn-
vart óbreyttum borgurum landsins.
Gagnvart síðari spurningunni vildi
dómstóllinn ekki taka afdráttarlausa
afstöðu og svara spurningunni ját-
andi þrátt fyrir að mörg vitni hefðu
verið leidd fram sem vitnuðu um
margs konar skemmdarverk og mis-
þyrmingar sem íbúar landsins verða
fyrir.
Dómstóllinn taldi sig ekki hafa
nægilegar sannanir til að geta sakfellt
varðandi þessa spumingu. Hins vegar
var ákveðið að setja á laggirnar rann-
sóknarnefnd með læknum, lög-
Afgönsku skærullðarnir eru ekki allir
háir f loftinu.
fræðingum og sérfræðingum innan
hermála sem eiga að fara til Afganist-
an og rannsaka þetta.
r
ÍSLAND Ein
KJÖRDÆMI
— minni áhrif þrýstihópa
—þjóðarheildin gengur fyrir
í umræðunni um kjördæmaskipan
og kosningar, er fram fer um þessar
mundir, er alloft tæpt á ótölulegum
fjölda misflókinna kosningakerfa er
henta þykja þegar breytt veröur um
kosningafyrirkomulag og kjördæma-
skipan breytt frá þvi sem nú er.
Veldur þetta því að allur almenningur
á bágt með að átta sig á umræðunni
eða setja sig inn 1 hana að nokkru
gagni. Væri það verðugt verkefni
fyrir dagblöðin að vinna að saman-
tekt framkominna hugmynda um
breytta kjördæmaskipan og kosn-
ingafyrirkomulag svo lesendur gætu
gert sér sæmílega grein fyrir um hvað
umræðan snýst þegar loks verður af-
ráðið að taka þessi mál föstum tök-
um.
Til að auka enn á fjölda hugmynda
um breytt kosningafyrirkomulag
ætla ég að geta hér eins kosninga-
kerfis, sennilega áns hins anfaldasta
er hugsast getur en ’er þó sennilega
það er tryggir mest og best „lýð-
ræði”.
Eins og núverandi kjördæma-
skipan er háttað er misvægi atkvæða
milli kjördæma með öllu óviðunandi.
Fráleitt er að halda því fram að mis-
vægi atkvæðisréttar megi réttlæta
með því að þar með sé verið að vega
upp aðstöðumun þéttbýlis- og dreif-
býhsbúa. Þann aðstöðumun verður
að bæta upp með öðrum hætti, ekki
má höndla með misvægi atkvæða í
því sambandi.
En hvenær skyldu atkvæði allra
íslendinga hafa vegið jafnþungt, án
tillits til búsetu? Og er nokkur von til
þess að við slíku megi búast um
ókomna tíð? Einungis við val á for-
seta íslands er málum svo háttað að
atkvæði hvers íslendings vegur jafn-
þungt hvar svo sem hann kann að
eiga heimili. Því má ekki gleyma að
ef ísiand væri bara eitt kjördæmi þá
myndi búseturöskun milli landshluta
ekki þar með valda misvægi at-
kvæða. Væri málum svo komið að
landið væri ekki nema eitt kjördæmi,
þegar kosið er til Alþingis,
mundi aldrei koma upp atkvæðamis-
vægi það sem nú er fyrir hendi og
sem er í raun erfitt að útiloka með
V