Dagblaðið - 08.07.1981, Blaðsíða 16

16
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 8. JÚLÍ1981.
„Eiginlega kom aldrei annað til
greina en að ég yrði prestur. Það eru
margir prestar í ættinni og ég var
skirður eftir Ólafi Briem, syni Valdi-
mars vígslubiskups. Sumir kölluðu mig
jafnvel stundum séra Ólaf löngu áður
en ég fór að nema guðfræði. Kirkja og
kristni var mikils metin á heimiiinu.
Það bar allt að sama brunni. Um leið
og ég innritaðist i guðfræðideildina
lýsti ég yfir formlega ákveðinni lifs-
skoðun og stefnu: ég ætlaði að verða
prestur.”
Séra Ólafur Skúlason dómprófastur
lætur fara vel um S'g í leðurklæddum
stól á skrifstofunni sinni í Bústaöa-
kirkju. Það er óneitanlega vel búið að
prestinum í Bústaðahverfi og kirkju-
byggingin öll er rúmgóð og glæsileg.
„Ég gæti trúað að enginn annar
prestur á íslandi búi við svo góð vinnu-
skilyrði. Sóknarnefndin okkar á miklar
þakkir skildar fyrir þann skilning sem
hún sýnir safnaðarstarfinu,” segir séra
Ólafur. Hann hefur þó ekki alltaf búið
viö svo góðan kost í prestsskap sinum i
Bústaðahverfi. Kirkjan var vígð 28.
nóv. 1971. Þangaö til var heimili
prestshjónanna í mörg ár um leið skrif-
stofa prestsins. Séra Ólafur þurfd jafn-
vel að skira börn og framkvæma
hjónavígslur heima 1 stofu. Nú er þaö
úr sögunni; Bústaðasöfnuður býr
engum kotungsbúskap.
Sendill í kaupf ólaginu
Fullvist er talið að séra Ólafur Skúla-
son sé einn þeirra presta sem líklegast sé
að taki við biskupsembætti á Íslandi 1.
október næstkomandi. Sú er ástæðan
fyrir því að Dagblaðið fór fram á að fá
að leggja fyrir hann fáeinar spurningar.
Við vildum kynna lesendum viðhorf
hans eftir þvi sem tök eru á i stuttu
„Um leið og ég innritaðist i guðfræðideildina lýsti ég yfir formlega ákveðinni litsskooun og stetnu; ég ætiaOi að verða prestur.”
DB-myndir: Sig. Þorri.
Séra Ólafur Skúlason var sendill f kaupfélagi, síðan prestur og dómprófastur.
Nú kemur hann til greina sem næsti biskup yfir íslandi:
„Þekki engan sem gæti faríð
í fötin hans Sigurbjöms”
— „myndi ekki ganga í kristilegan st jórnmálaf lokk ef stof naður væri,” segir hann í viðtali við DB
blaðaviðtali. Erindinu var tekið ljúf-
mannlega.
„Ég er Árnesingur í báðar ætdr,
fæddur í Birdngaholti. Foreldrar mínir
fluttu dl Keflavikur þegar ég var 2ja
ára. Þar ólst ég upp og fylgdist með
þorpinu breytast í bæ. Þá var Keflavík
samfélag þar sem allir þekktu alla. Ég
var sendill i kaupfélaginu um skeið.
Nóg var aö nefna menn að fornafni dl
að vita við hverja var átt.
í tvo vetur gekk ég í kvöldskóla sem
séra Eirikur Brynjólfsson á Útskálum í
Garðinum hélt fyrir okkur i Keflavík.
Hann lagöi á sig aö ganga á milli til að
sinna þessu starfi. Það létu fáir sér
detta i hug að gera núna.
Ætlunin var alltaf að fara i fram-
haldsnám. Ég settist á skólabekk i
Verzlunarskólanum og sé ekki eftir þvi,
þó ekki væri nema fyrir vélritunarlist-
ina! í bakhöndinni var þó alltaf það að
gerast prestur. Guðfræðiprófinu lauk
ég á 3 vetrum, las siöasta sumarið líka
til að flýta fyrir mér. Þá var mikið kapp
i mönnum aö ljúka náminu og koma
sér í prestsskapinn.”
Prestur í Norflur-Dakóta
Séra Ólafur annaðist fyrstu sumar-
búðir þjóðkirkjunnar sumarið 1954.
„Ingibjörg Jóhannesdóttir, skóla-
stjóri kvennaskólans aö Löngumýri i
Skagafirði, kom á fund Ásmundar
biskups og færði i tal við hann hug-
myndina um sumarbúðirnar. Ás-
mundur lagði að mér að taka að mér
stjórnina sem ég og gerði.”
Fáir dagar liðu frá þvi séra Ólafur
lauk guðfræðiprófi frá Háskólanum
þar til hann var vígður prestur. Þann 5.
júní 1955 hlaut hann vigslu til Norður-
Dakóta í Bandaríkjunum.
„Séra Eric Sigmar, af fslenzkum ætt-
um, var við nám i Háskólanum um leið
og ég. Hann impraði á því við mig
hvort ég vildi verða prestur fyrir vestan
haf. Það gæti verið á við framhalds-
nám i fræðunum. Ég tók kölluninni.
Fyrst gengum við Ebba Sigurðardóttir i
hjónaband 18. júni og fórum svo vestur
i nokkurs konar brúðkaupsferð. Ferðin
sú tók reyndar hálft fimmta ár!
Reynslan sem ég fékk 1 starfi þarna
er mér dýrmæt. Ég hefði ekki viljaö
fara á mis við hana. Safnaðarlífið var
blómlegt og áhugi á starfi kirkjunnar
töluverður. Starf prests í Bandaríkjun-
um er mjög ólíkt því sem gerist á Is-
landi. Þar er fríkirkja en ekki þjóð-
kirkja eins og hérlendis. Fjármálin
koma því mjög inn i myndina í prests-
starfinu í Bandaríkjunum. Söfnuður-
inn gerir fjárhagsáætiun og oft getur
verið erfitt að láta enda ná saman.”
„Mótfallinn aðskilnaði
rfkis og kirkju"
Þegar hér var komið sögu i samtalinu
þótti ekki óviðeigandi aö skjóta inn
spurningu þess efnis hvaða álit viðmæl-
andinn hefði á sambúö ríkis og kirkju á
íslandi. Sumir telja kirkjunni fyrir
beztu aö standa ein og óháð ríkisvald-
inu. Séra Ólafur hefur bæði kynnzt
starfi prests hjá frikirkju og þjóð-
kirkju.
,,Ég er algjörlega mótfallinn þvi að
aðskilja riki og kirkju. Fleiri en 9 af
hverjum 10 íslendingum eru í þjóð-
kirkjunni. Hún er raunveruleg þjóð-
kirkja. Strjálbýlið á íslandi er mikið og
óvist að tækist að halda uppi safnaðar-
starfi nema þar sem þéttbýlast er. Á
íslandi erum við vön að greiða ekki
beint fyrir alls konar þjónustu sem i
öðrum löndum þykir sjálfsagt að
greiða. Aödragandi aö aðskilnaöi ríkis
og kirkju þyrfti að minnsta kosti að
vera langur, ef til kemur einhvern tíma.
Hins vegar ætti kirkjan að fá miklu
víðtækara sjálfstæöi til að ráða sínum
málum. Hið háa Alþingi bútar sjálft
niður fjárveitingar til kirkjunnar sem
kirkjan sjálf ætti að annast. Líka
mætti hugsa sér að Alþingi bæri skylda
til áð afgreiða frumvörp sem kirkju-
þing hefur til dæmis samþykkt f tví-
gang. Þannig myndu frumvörp ekki
„sofna 1 nefnd” eins og því miður vill
oftbrenna við.”
Fáir matartfmar Ifða
án þess afl síminn hringi
Séra Ólafur Skúlason varð fyrsti
æskulýðsfulltrúi þjóðkirkjunnar í
febrúar 1960 með aðsetur á biskups-
stofu. Þar vann hann næstu árin,
meðal annars við skipulagningu æsku-
lýðsstarfs í söfnuðunum og starfi
sumar- og vinnubúða með innlendum
og erlendum þátttakendum. Einnig
hafði hann frumkvæði að öðru móta-
og ráðstefnuhaldi og heimsótti marga
söfnuði vegna starfs sins. Á nýársdag
árið 1964 var hann settur í embætti
prests i Bústaðasókn og starfar þar
enn.
„Starfsaðstæður voru á þeim tima
allar aðrar en nú er. Við vorum meö
guðsþjónustur og annað félagsstarf
safnaðarins i Réttarholtsskólanum og
nutum mikillar velvildar skólayfir-
valda. Skólinn gerði allt fyrir okkur
sem í hans valdi stóð.”
í júní 1966 var tekin skóflustunga að
nýju kirkjunni og hún var vigð 1
nóvember 1971 sem fyrr segir.
Séra Ólafur varð dómprófastur i
nóvember 1976. í þvi felst að vera
nokkurs konar tengiliður milli biskups
og prestanna í Reykjavík, Kópavogi og
Seltjarnarnesi og safnaðanna. Dóm-
prófastur tekur við starfsskýrslum frá
prestum, sér um héraðsfundi safnaöa,
visiterar söfnuði og fleira.
„Nauðsynlegt afl ráfla
afleysingaprest
á Reykjavfkursvæðinu
— Prestsstarfið er ekki starf sem
menn sinna frá klukkan niu til fimm á
virkum dögum og eiga svo frí?
„Nei, þetta er ónæðisamt starf. Þeir
eru til dæmis fáir matartímarnir sem
líða án þess að siminn hringi. Mjög oft
biður fólk um viðtal við prest sinn á
þeim tíma þegar fiestir eru í frfi frá
vinnu, oftast á kvöldin. Við erum
þannig iðulega að vinna þegar aðrir
eiga frí. Mesti annatimi okkar er á stór-
hátíðum og um helgar. Ef prestar vilja
fara á skiði með fjölskyldum sínum er
það sjaldan mögulegt nema þá i miðri
viku þegar börnin eru 1 skóla. Við
prestar á höfuðborgarsvæðinu höfum
oft rætt um nauðsyn þess að ráða prest
sem leysti okkur af til skiptis. Hann
gæti um leið verið aðstoðarmaöur
prófasts. Erindið mætir skilningi hjá
yfirvöldum en af því hefur enn ekki
orðið.”
— Kjaramál presta, eru þau feimnis-
mál að ræða um opinberlega?
„Aðalfundir Prestafélagsins fara
mjög mikið í kjaramálaumræöur. Við
kvörtum yfir því að aðalkjarasamn-
ingur Bandalags háskólamanna nái
ekki til presta. Einnig finnst okkur að
taka megi tillit til þess að við sinnum
vaktskyldu og starfsskyldu á stórhátíð-
um. Ég las í starfsmati á sínum tima að
likamleg áreynsla prests við störf var
talin engin. Þá var mér hugsað til þess
þegar ég kem heim dauðuppgefinn eftir
fjölmennar fermingar!”
Læknadeilan setti strik
í reikning kjara-
málanef rtdar prestanna
„Bústaðir prestanna eru viða (hörm-
ungar ásigkomulagi, halda tæplega
vatni og vindi. Óhemju baggi er fyrir
prest að greiða kostnaö vegna hús-
næðisins eða rekstur bíls. Okkur finnst
rikisvaldið sýna þvi lítinn skilning.
Friðjón Þórðarson kirkjumálaráðherra
er þó mjög velviljaður og skipaði nefnd
til að skoða kjaramál okkar. Vonazt
var til að álit frá nefndinni yrði lagt
fyrir prestastefnuna. En fjármálaráðu-
neytismenn voru svo uppteknir i að
leysa læknadeiluna að nefndarstörfin
eru skammt komin. Deginum ljósara er
að eitthvað þarf að gera. Mikil
óánægja ríkir í okkar hópi. Ungir
prestar boðuðu til sérstaks kjaramála-
fundar áður en prestastefnan hófst.”
— Kemur til greina að prestar efni
til aðgeröa, boði jafnvel verkfall?
,,Ég man til þess aö stungið var upp
á því fyrir fáeinum árum að við skrýdd-
umst hempum og gengjum i þögulli
fylkingu inn i fjármálaráðuneytið að
minna á okkar kjör. Af þvi varð aldrei.
Verkfall gerum við ekki, það held ég að
engum detti f hug. Við viljum eindregið
leysa málið friðsamlega.”
— Starfar kirkjan i takt við timann?
Nær hún eyrum ungs fólks?
„Kirkjan er gömul stofnun og
íhaldssöm. Þannig vill fólk lika hafa
hana. Það vill kjölfestu i lífinu sem það
finnur i kirkjunni. Þó þarf kirkjan
vitanlega að vera vel vakandi og opin