Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1975, Síða 6

6
LANDSBÓKASAFNIÐ 1974
völva sá fyrir sér á 14. öld. En hún er nánast upphaf bókmennta með Svíum. Þess nýt-
ur hún nú með fornri helgi, og hér eru komnar vandaðar útgáfur Opinberana hennar,
bæði á latínu og í sænskum þýðingum.
Margt er hér bóka um sögu Svía og land þeirra. „Það þýðir ekki að þylja nöfnin
tóm,“ var einhvern tíma sagt. Lesandinn er að litlu bættari, þó að heiti þeirra séu tal-
in upp. Ég verð þó að hrella hann með því að brjóta þessa ágætu reglu og nefna fáein-
ar þeirra: Sankt Eriks ársbok 1903-73 fjallar um byggðasögu. Slott och herresaten
í Sverige, mikið praktverk í 18 bindum. Den svenska historien, gefin út á árunum
1966-68, og Svenska turistföreningens ársskrift, 89 árgangar, þar sem saman er dreg-
inn mikill fróðleikur víðs vegar að um landið. Töluvert er hér af bókum, sem fjalla
um sögu einstakra héraða og borga og allmargt ævisagna, þeirra á meðal sjálfsævisaga
Tage Erlanders, fyrrum forsætisráðherra, í tveimur bindum.
Af fögrum bókmenntum er fremur fátt. Þar er þó að finna heildarútgáfu á ritum
Frödings í 16 bindum og Strindbergs í 55 bindum, sem safnið átti raunar fyrir, og
bréfa hans í 14 vænum bindum.
Þó að bókagjöfin fjalli einkum um Svíþjóð á vorum dögum, þá eru hér nokkrar
eldri bækur. Svíar hafa ekki látið sig muna um að ljósmynda hluta sumra þeirra, ef
ekki var hægt að hafa upp á þeim á annan hátt. Flest eru þetta ferðasögur frá síðari
hluta 18. aldar og byrjun hinnar 19., þar sem sænskir ferðalangar leggja leið sína
heima og erlendis og segja frá því, sem ber fyrir augu. Þeirra á meðal eru ferðasögur
Pehr Kalms um nokkur héruð Svíþjóðar og til Norður-Ameríku (hin síðast nefnda er
raunar á hollenzku, en Landsbókasafn á sænsku útgáfuna). Bók þessi kom út um
miðja 18. öld og birti mönnum um norðanverða Evrópu fyrsta glögga yfirlitið um
meginland það hið mikla, sem nú eru Bandaríkin og Kanada, og það mannlíf, sem
þar var þá á ferli. Einhverjir kynnu að sakna þess, að ekkert af ferðasögum Linnés
er með, en Landsbókasafn á margt þeirra, og það munu þeir, sem söfnuðu í gjöf þessa,
hafa vitað.
Ekki verður lokið svo við þessa stuttu frásögn, að minnast ekki á útlit og frágang
bókanna. Margar þeirra eru bundnar í það band, sem útgefendur bjuggu þeim. Aðrar
eru bundnar með mikilli prýði og ugglaust ekki minni kostnaði í drifhvítt bókfell.
Slíkar bækur hljóta að vera hið mesta augnayndi hverjum, sem gaman hefur af að
handleika og leiða sjónum fagrar bækur.“
Ingrid Bergom-Larsson bókavörður við Konunglega bókasafnið i Stokkhólmi, er
falið var að draga saman efni í umrædda bókagjöf og var í sænsku sendinefndinni, er
hingað kom seint í júlí til þátttöku í hátíðarhöldunum þá, færði sjálf Landsbókasafni
að gjöf merkisrit, 8. bindið í flokkinum Le voyageur frangois, ou la connoissance de
l’ancien et du nouveau monde, Paris 1768, en í bindinu er m. a. kafli um Island (165.-
214. bls.)
Bókagjöf Svía fylgdu ennfremur forkunnargóð hljómburðar- og upptökutæki auk
verulegs safns af hljómplötum með margvíslegu efni, en þó einkum röddum ýmissa
merkra Svía, stjórnmálamanna, skálda o. s. frv. Kom Christer Ostlund, umsjónarmað-