Frjáls verslun - 01.12.1941, Blaðsíða 19

Framleiðsluaðferðir í Bandaríkjunum
Viðvaningar í dag --_ framleiðendur á morgun
Effir Frank J. Taylor
Bill Clark var fæddur í Nebraska, en hann
komst til Burbank í Kaliforníu með því að leggja
af stað gangandi og fá að sitja í bílum spotta
og spotta. Loks stóð hann í röð með öðrum ung-
um mönnum fyrir framan ráðningarskrifstofu
Lockheed-f lugvélaverksmið j anna.
„Ert þú ekki sveitapiltur?" spurði maðurinn,
sem sá um ráðningarnar.
,,Já“, svaraði Bill hikandi.
„Ágætt! Útfylltu þetta umsóknareyðublað og
við munum reyna til hvers þú ert dugandi“.
Á fyrsta spurningalista Bills — þetta var
kallað skapferlispróf — voru alls 318 spurning-
ar og Bill fannst sumar kjánalegar: „Reiðistu
fljótlega og jafnar þú þig fljótt aftur?“ „Hef-
irðu nokkurn tíma lagt af vegna áhyggja?“ En
Bill svaraði þeim samt öllum. Við annað prófið
voru lagðar fyrir Bill allskonar erfiðar spurn-
ingar og þrautir. En Bill hefir gaman af að fást
við þrautir. Eftir margskonar aðrar prófanir
skoðuðu læknar hann nákvæmlega.
Bill fannst þetta einkennileg aðferð við að
prófa tilvonandi starfsmann. En svo var hon-
um tilkynnt, að félagið ætlaði að senda hann í
iðnskóla í einn mánuð og fékk venjuleg nem-
endalaun — 20.40 doll. á viku. í lok mánaðar-
ins var hann farinn að vinna við logsuðu á
sprengjuf lugvélum.
Hann komst að því, að flestir samverkamenn
hans gengu á námskeið til þess að læra vanda-
samari störf, sem kröfðust frekari kunnáttu.
Alls var um 200 önnur störf að ræða en logsuðu
og voru flest þeirra betur borguð.
„Hvað kostar námskeið?“ spurði Bill.
„Ekkert“, svaraði yfirmaður hans. „Félagið
greiðir kostnaðinn við nám þeirra, sem vilja fá
betra starf“.
Bill komst að ýmsu öðru. í Lockheed-verk-
smiðjunum þurfti enginn að biðja um launa-
frjáls verzlun
hækkun. Á fjögra mánaða fresti gaf yfirmaður
Bills verksmiðjustjórninni upp afköst Bills, getu
hans, kunnáttu, áreiðanleika og áhuga. Ef Bill
fékk ekki kauphækkun eftir fjóra mánuði var
það verkstjórinn — ekki Bill — sem þurfti að
kvarta.
Sem byrjandi í logsuðu fékk Bill 27.60 doll.
á viku. Eftir átta mánuði fékk hann 32.40 doll.
Jafnframt gekk hann á skóla, þar sem hann
lærði starf, sem menn fengu allt að 37.20 doll.
á viku. Nú er hann að læra að teikna, því að
hann ætlar sér að verða verkfræðingur.
Bill Clark er aðeins einn af 200.000 ungum
Ameríkumönnum, sem hafa gengið undir próf
s.l. 2 ár hjá Lockheed. Starfsmannahópurinn
hefir aukizt úr 7.000 í 27.000 menn, sem vinna
í þrem flokkum aðallega við að smíða Hudson-
sprengjuflugvélar fyrir Breta. Um 1200 mönn-
um er bætt við vikulega til að undirbúa opnun
nýrrar verksmiðju, sem á að framleiða orustu-
flugvélar.
Þessi geysilega aukning hefir verið fram-
kvæmd án þess að ræna mönnum frá öðrum
verksmiðjum. Þó var ekki til neinn hópur æfðra
manna, sem hægt var að taka af. Næstum hver
einasti maður, sem er ráðinn, er viðvaningur —
sveitapiltur, sendill eða skólapiltar, sem eru ný-
komnir úr skólunum. Áður en ár er liðið, eru
níu af hverjum tíu þessara græningja á hraðri
leið að verða fyrirtaks flugvélasmiðir.
Lockheed þykist ekki hafa fundið þessa hækk-
unaraðferð. Rafmagnstækjaiðnaðurinn mun
hafa riðið á vaðið að þessu leyti og næstum öll
flugvélafélög hafa farið eins að. Aðrar iðngrein-
ar eru nú sem hraðast að fara að dæmi þeirra.
En aðferð Lockheeds er einna elzt og margir
telja hana bezta.
Hún varð til fyrir um fimm árum og var af-
kvæmi rauðhærðs Dana, Svend Pedersen, teikn-
ara, sem hafði lært listina í Danmörku og gekk
í þjónustu Lockheed, þegar það barðist í bökk-
um. Hann hafði gaman af að kenna og eftir
vinnutíma mátti venjulega sjá hóp verkamanna
19