Frjáls verslun - 01.06.1951, Blaðsíða 7

ónauðsynlega vöru. Hinsvegar segir hann að það hafi
verið freistandi fyrir sig að verzla meira með þessa
vöru, þar sem á hana sé lagt 100%. Þetta segir hann
að hafi verið misskilin hagsýni af sér og afleiðingin
hafi ekki orðið önnur en sú, að nágrannakaupmaðui
sinn, Hans Hjaltalín á Stapa, hafi árið eftir aukið
brennivínið hjá sér um helming, því að hann hafi
aldrei flutt inn nema 50 tunnur, en nú hafi hann lof-
að þeim að vera 100.1
Hróðugur er Plum yfir því, hversu ýmsir hafi mann-
ast, er í þjónustu hans hafi komizt. Þannig hafi Ólafur
Thorlacius, hinn ríki, kaujnnaður, verið hjá sér 2 ár.
— Jón Pétursson verzlunarstjóri hjá kaupmanni Hav"
steen, er nú sé ríkur maður, hafi líka sótt uppliaf gæfu
sinnar til sín. — Hallur Þorkelsson fríhöndlari í
Grundarfirði hafi siglt með sér, og hann komið honum
á framæri. — Þórði nokkrum Þórðarsyni, er verið hafi
verzlunarþjónn hjá sér. hafi hann komið til skraddara
í Kaupmannahöfn og sé hann nú úllærður sveinn. —
Jón Guðmundsson liafi hann tekið veikan með sér til
Hafnar, látið lækna hann og kenna honum síðan hatta-
gjíirð. Magnús Guðmundsson hafi siglt að sínu undir-
lagi og lært skipasmíðar. Auk þessa segist Plum geta
nefnt marga, karla og konur, sem verið hafi í sinni
þjónustu á Islandi, og hann hafi hjálpað til þess að
komast í farsælt hjónaband.2 Einn þeirra mun hafa
verið Jesper Andersen Hvas, beykir, sem var í þjón-
ustu hans. Hann settist að í Ólafsvík og giftist 12. mai
1792 Þorgerði nokkurri Árnadóttur, og var Plum
svaramaður hans.3 Þessi hjón eiga marga afkomendur
undir Jökli.
Það er víst að Plum var góðlyndur maður eins og
Espolín segir, hjálpsamur og gjöfull, enda hefur al-
þýðu manna undir Jökli verið hlýtt til hans, og bera
þrjú smákvæði, sem ort voru til hans, vott þess. —
Kvæði þessi eru í bók Plums og eru í meira máta „dár-
]egur“ kveðskapur og set ég liér sýnishorn af þeim
'til gamans.4
„Einföld
þó vel meint
Luckuósk
til
velæðla hr. kaupmanns Jacob Plum.
Drjúpe þér himin dropinn,
Drjúpe þér foldar hjúpur,
Drjú]>e j)ér dýrin sköpuð.
1 Plum: Historien o.s.v., bls. 282.
2 S. st., bls. 287.
:1 Sbr.: „Jökla“. Ministerialbók Fróðársóknai'.
4 Plurn: Historien o.s.v., bls. 64—68.
Drjúpe þér fuglar gljúpir.
Drjúpe þér dröfn og skipin,
Drjúpe þér undirdjúpin,
Drjúpe þér Danmerkur hjúpur.
Drjúpe þér Islands hjúpur!
Auðmjúklegast, Árni Þorkelsson.
U])))haf á næsta kvæði er ])annig:
Luckuósk
°g
góðs mannorðs þacklætis Endurminning
einfaldlega framsett og tilquedin
velæðla og höyfornemme kaupmanninum
Hr. Jacob Plum í Ólafsvík
af þeim sem vill vera honum alltid
þjenustu-skyldugur.
Víst má reiknast frægstur ílestra
frómur Plum í Ólafsvík;
Heisti fyrstur rausn hér vestra.
rennur víða frægðin slík:
Auð sinn brúkar utan rán.
ýrnsir fá að taka lán,
Stórgjöfull þeim störf hans vinna
Stundar líka velferð hinna.
()g loks er hér endirinn á því þriðja:
Eðalbornir eru margir,
Eptir hjá oss danskir menn.
Er veita fólki vist og bjargir,
af vín og korni — so er enn!
Þó að beri þar af einn,
þýðlyndur og dyggða-hreinn.
Ólafsvíkur er kaupmaður
ágætur og velskickaður. —
Ort af veleðla hr. kaupmannsins auðmjúkum þjenara
Þórði Gíslasyni
Ingjaldshóli 30. Mai 1788.
Plum gekk, eins og áður er sagt, verzlunarreksturinn
mjög skrikkjótt, enda gafst hann upp rétt fyrir alda-
mótin 1800, og mun þar líka góðsemi hans og greið-
vikni hafa stuðlað að. — Plum seldi Ernst Hedemann
verzlunina í Ólafsvík, en Hedemann átti þá verzlanir
hæði á Grundarfirði og Isafirði, og var giftur íslenzkri
konu, Valgerði Pétursdóttur frá Búð í Hnífsdal. -—
Valgerður giftist síðar Holger Clausen gamla í Ólafs-
vík, en þriðji maður hennar var Jacob Holm, stór-
kaupmaður í Kaupmannahöfn. Jacob Severin Plum
lluttist síðan alfarinn til Danmerkur og hverfur úr
sögunni hér á landi, en af honurn munu vera komnir
þekktir fjármálamenn danskir.
FRJÁLS VERZLUN
75