Frjáls verslun - 01.08.1953, Blaðsíða 14

að brenna sement úr basalti með kalki. Verður því að
blanda saman við hráefnin kísilsýru eða kísilsýruríkri
steintegund. Lengi vel var áætlað að flytja inn kísil-
sand í þessu skyni, og hefði þurft um B þús. tonn ár-
lega til fyrirhugaðrar framleiðslu á 75 þús. lonnum
af sementi. En þá vildi svo vel til, að í Hvalfirði og
Borgarfirði fannst líparít, skömmu eftir að skelja-
sandurinn í Faxaflóa fannst. Liparítið er miklu kísil-
rýruríkara en basalt, og má því blanda því saman við
basaltið og fá þannig nægilega kísilsýruríkt hráefni.
Lr ráðgert að nota í þessu skyni líparít það, sem er í
krikanum austan Bláskeggsár í Hvalfirði og ofan
þjóðvegarins.
Hráefnin, sem notuð verða til fyrirhugaðrar fram-
leiðslu á 75 þús. tonnum af sementi, verða því þessi:
95.000 tonn af skeljasandi úr Faxaflóa,
10.000 — af fjörusandi af Langas. á Akraensi.
14.000 — af líparíti úr Hvalfirði.
★
Þegar það varð hljóðbært, að áætlað væri að nota
skeljasand af botni Faxaflóa sem hráefni til fyrir-
hugaðrar sementsverksmiðju, létu margir í Ijós vantrú
s'na á því, að slíkt mætti hep]mast. Vantrú þessarra
manna er ef til vill skiljanleg, þegar haft er í huga, að
hér er um dælingu að ræða, sem á hvergi sinn líka.
Siávardýpi, þar sem sandurinn liggur, er 30—40 m.
Flóinn liggur opinn fyrir haföldu frá norðvestri, vestri
og suðvestri og sandmiðin alllangt frá landi, svo að
yfirleitt má ekki búast við mikilli kyrð á sjónum, þeg-
ar starfað er að dælingu. Sandlagið er óþægilega þunnt,
eða ekki nema 1—4 m. að þykkt. Hins vegar er sand-
urinn laus í botninum og ekki límdur saman af leir
eða öðrum efnum, og er það mikill kostur.
Hins vegar ber að gæta, að allri dælingartækni hef-
ur fleygt mjög fram á undanförnum áratugum, svo að
fyllsta ástæða var til að ælla, að unnt myndi reynast
að dæla sandinum upp af botni Faxaflóa við hóflegu
verði, enda voru erlendir sérfræðingar á þessu sviði
einnig þeirrar skoðunar. En þar sem ekki var til for-
dæmi um dælingu sem þessa, þótti ráðlegast að ganga
fullkomlega úr skugga um, hvernig hún myndi takast.
áður en ráðizt væri í byggingu verksniiðjunnar. Var
nnkið í húfi, að allt tækist eins og til stóð. þar sem
skeljasandurinn er aðalhráefnið.
Dælingin, sem framkvæmd var með sanddæluskip-
inu ,,Sansu“ í júní-ágúst s.l., gaf mjög góða raun.
Sandurinn reyndist, hvað magn og gæði snertir, eins
og við var búizt, en dælingarkostnaðurinn varð minni
en áællað hafði verið. Uggur sumra manna um
skemmdir eða jafnvel eyðileggingu fiskimiðanna í
Faxaflóa reyndist með öllu ástæðulaus.
★
Þegar skeljasandurinn hafði fundizl í Faxaflóa,
kom ekki framar til mála að byggja sementsverk-
smiðju á Vestfjörðum, heldur var aðeins að velja milli
staða við sunnanverðan Faxaflóa. Var að sjálfsögðu
fyrst um Iteykjavík að ræða, því að mest er notað
af sementi þar og í nágrenninu. Ekki varð Reykja-
Framh. á hls. 85.
Skeljasandurinn streymir inn í
sandgeymsluna.
— Ljósm.: Dr. K. Oppler.
70
FRJÁLS verzlun