Frjáls verslun - 01.11.1961, Blaðsíða 17

fallegri, ef við hefðum byggt færri í einu, dreift
byggingu þeirra á lengra tímabil. Sama má ef til
vill segja um sum félagsheimilin.
Þjóð, sem vantar fé í uppbyggingu atvinnuvega,
á að bcita lánastefnu í íbúðamálum alveg á sérstak-
an hátt. T. d. þannig, að sem mest verði byggt af
einföldum, ódýrum íbúðum og þannig, að frístunda-
vinna eigenda nýtist sem bezt. Það má ekki lána
fé í verksmiðju, er byggir á síld, sem kemur eitt
ár í einn fjörð — og ekki í byggingu t.ogara, sem
eru að missa sín beztu mið, bæði vegna ofveiði og
af öðrum ástæðum.
Markaðsbandalag
Það kann að virðast út í hött að skrifa nú grein
um uppbyggingu efnahagslífsins, án þess að minn-
ast á viðskipta- og markaðsbandalög þau, sem nú
eru í uppsiglingu og þegar komin á fót í Evrópu.
f j)ví sambandi vil ég leggja áherzlu á, að auð-
vitað þurfum við að byggja upp efnahagslíf okkar,
hvað sem öllum bandalögum líður, en jió er mikil-
vægt fyrir uppbygginguna að sem fyrst verði ljóst,
hvað í vændum er í þeim efnurn. Um afstöðu okkar
til bandalaganna vil ég annars segja þetta:
Ég trúi því fastlega, að við munum geta komizt
inn í einhvers konar tollabandalag, helzt við Evr-
ópuríkin, en ef ekki jíau, j)á við Bandarikin, og að
okkur beri að stefna að tollabandalagi. En við get-
um ekki lagt í þá áhættu að opna land okkar öllum,
eins og verða mundi, ef við gengjum inn í mark-
aðsbandalag sem fullgildir aðilar, samkvæmt hinum
svonefnda Rómarsamningi. Ástæðan er einfaldlega
sú, að okkar sögulega hlutverk meðal jjjóðanna er
að varðveita okkar fornu, stórmerkilegu tungu og
bókmenntaarf. Við erum varðveitendur einnar hinn-
ar merkilegustu menningarlegu perlu, j)ar sem
tunga okkar er. Og svo vill til, að þessi tunga er
frumtunga annarra norríenna tungumála og að
nokkru leyti einnig bæði þýzku og ensku. Ég trúi
því, að okkur muni auðnast að laða þessar vina-
þjóðir okkar til skilnings á okkar menningarsögu-
lega hlutverki að jiessu leyti, og að J)ær muni reyn-
ast fúsar til að vcita okkur J)ær undanj)águr, sem
nauðsynlegar eru til J)ess, að við þurfum ekki að
leggja hinn dýrmæta fjársjóð í hættu — því að Jæssi
menningarfjársjóður hlýtur einnig að vera dýrmæt-
ur frá J)eirra sjónarmiði.
Ekkcrt munar J)essar þjóðir um að veita okkur
aðstöðu til tollabandalags, án þess að opna land
okkar. Slíkt væri lágt gjald til varðveizlu svo dýr-
mætra menningarlegra fornminja sem tunga vor
og saga er.
Ég vík svo að síðustu aftur að J)ví, sem er aðal-
efni þessarar greinar, en J)að er, að við verðum að
gerast betri búhöldar í landi okkar en við höfum
verið síðustu áratugi. Og breytingin tel ég að þurfi
einkum að liggja í breyttri stefnu í efnahagsmál-
um, og J)á sér í lagi í fjárfestingarmálunum.
Mcð ótal ráðum má haga peningapólitíkinni
þannig, að spörun laðist fram í þjóðfélaginu. Þannig
má laða J)jóðina til þess að „fresta neyzlu“, meðan
á uppbyggingu stendur.
Sagan um fólkið á Efri-Steinsstöðum og Neðri-
Stcinsstöðum gæti e. t. v. skýrt, hvað ég á við. Á
Efri-Steinsstöðum fór bóndinn að vilja barna sinna,
scm kröfðust glæsilegs íbúarhússs, dýrra húsgagna,
vandaðs vegar heim að bænum og jeppabíls. En
fjármálageta og lánsmöguleikarnir voru ekki lagðir
í ræktun og bústofnsaukningu eða fjárhús. Bónd-
inn á Neðri-Steinsstöðum daufheyrðist við kröfum
fjölskyldunnar um nýtt íbúðarhús og ríkuleg hús-
gögn, en stækkaði búið og byggði góð fjárhús og
keypti dráttarvél. Bóndinn á Efri-Steinsstöðuin
flosnaði upp, en bóndinn á Neðri-Steinsstöðum er
nú vel í efnum og býr góðu búi á báðum jörðunum.
Við íslendingar eigum nú að fara að líkt og
bóndinn á Neðri-Steinsstöðum, Jiví að annars meg-
um við búast við að flosna upp með einhverjum
hætti og betri bændur, e. t. v. frá öðrum löndum,
taki við búi okkar. Við megum ekki bregðast okkar
sögulega hlutverki og við megum ekki flosna upp
af okkar fagra og söguríka landi.
FR.T A LS VERZLUN
17