Frjáls verslun - 01.05.1965, Síða 14

arfleiðsluskrá eða dánargjörningi ráðstafa eignum
þeim, er það fær samkvæmt þessari arfleiðsluskrá, og
ekki getur heldur annað okkar breytt ákvæðum
hennar í lifanda lífa okkar beggja nema með sam-
þykki hins.
Reykjavík, 6. maí 1!)42.“
Æviágrip Páls Stefánssonar
Ég er fæddur 18. maí 1869 að Þverá í Laxárdal
í Suður-Þingeyjarsýslu. Alinn upp hjá Jóni hrepp-
stjóra Jóakimssyni Dbrm. og bónda þar og föður-
systur minni Bergljótu Guttormsdóttur.
Föðurætt mín er úr Múlasýslum, fjölmenn ætt
þar. Ég er 38. maður frá Miðfjarðar-Skeggja.
Móðurætt mín er einnig úr Múlasýslum. Þó ekki
geti talizt fjölmenn þar. Standa að henni Icngra
fram bæði þingeyskar og Rangæingaættir. Gætir þar
fyrst ættar Eyjólfs Ásmundssonar ísfeld, sem fædd-
ur var 1763 á Kollabæ í Fljótshlíð, og Guðmundar
Magnússonar hreppstjóra á Bessastöðum í Fljóts-
dal. Guðmundur var svo gott skáld, að hann laug
ættina hreina um marga ættliði. Guðmundur var
faðir Jóns föður móður Þorbjargar móður Jóns
Ólafssonar ritstjóra og skálds.
Uppeldi mitt í æsku varð undirstaðan undir öllu
lífi mínu. Það var blátt áfram vinnumanns og bónda
uppeldi. Heimilið var eitt af beztu heimilum á
Norðurlandi og þó lengra væri leitað. En í þá daga
voru góð heimili nokkurs konar bændaskólar. eins
og sagan sannar. Vinnumenn útskrifaðir af slíkum
heimilum urðu áhugasamir fyrirmyndar bændur,
sem þola fullkominn samanburð við þá, sem nú út-
skrifast úr hinum meira og minna pólitískum bún-
aðar- og íþróttaskólum, sem þcir með styrkveiting-
um eru keyptir til að fara á.
t æsku naut ég lítillar bóklegrar fræðslu, anna-
arrar en hinnar löglskipuðu barnafræðslu í reikn-
ingi og barnalærdómskveri (H.H.), sem ég þó aldrei
lauk við. Komst með litlum áhuga yfir 30 tima í
dönskunámsbók Þorsteins Egilssonar — var þá 12
ára. Ekki stóð á því, að mér hefði verið veitt meiri
fræðsla ef ég hefði látið einhverja löngun í ljós til
þess, en sjálfur stóð ég í þeirri meiningu að ég hefði
engan tíma til þess fyrir öðrum störfum sem ég
hafði áhuga á. Allur hugur minn frá því ég var 10
ára og ég byrjaði fyrst á fjárgæzlu snerist um bú-
skapinn, en sérstaklega um sauðfjárrækt og hey-
skapinn. Ég vann við búið þangað til ég var 25
ára að aldri — án kaups, en hafði allt sem ég þurfti.
En þegar fóstri minn dó og búinu var skipt, fékk
ég kr. 270,00 sem kaupgreiðslu. Leysti ég þá lausa-
mennskuleyfi sem svo var kallað, til þess að geta
óátalið verið frjáls allra minna ferða.
í fastri vinnumennsku var ég aldrei eftir það, þó
mér byðist það. Tvo síðustu veturna sem ég var
í sveit var ég vinnumaður hjá hinum ágæta manni
Torfa í Ólafsdal, sem var mér bæði til gagns og
ánægju. Var ég þá orðinn 30 ára.
Ég hafði alla tíð verið ákveðinn í því að verða
bóndi, en helzt ekki úr Þingeyjarsýslu fara. En
þar sem ég eygði ekkert jarðnæði fáanlegt, sem
fullnægði fordildarfullum kröfum mínum, þá breytti
ég að nokkru um stefnu og fór í óvissu til Reykja-
víkur 1901, þó áyveðinn í því að snúa mér að al-
mennum kaupsýslustörfum, sem er náskyldust allra
starfa búsýslustörfum, því enginn bóndi getur orð-
ið góður bóndi utan hann sé jafnframt góður kaup-
sýslumaður.
Þegar ég kom til Reykjavíkur var ég svo láns-
samur að komast strax að sem starfsmaður við
stærstu verzlun landsins sem þá var H. Th. A.
Thomsen verzlun, og var Ditlev Thomsen, hinn
mesti ágætismaður, þá eigandi hennar. Við þá verzl-
un starfaði ég í 4 ár, eða þar til ég gerðist umferða-
sali fyrir enskt bómullarvöru-firma, í Manchester
á Englandi. Tók ég við því starfi af Kristjáni Jón-
assyni, sem var fyrsti farand- og umboðssali á
landinu. Fyrir þetta enska félag starfaði ég til árs-
ins 1914, en þá urðu af ófriðar ástæðum nokkrir
erfiðleikar á því að halda uppi þessum viðskiptum,
og byrjaði ég þá sjálfstæða verzlun, f\Tst með bóm-
ullarvörur, en jafnframt verzlun með bíla, en hætti
bómullarvöru-verzluninni 1920 og hefi síðustu 25
árin eingöngu rekið verzlun með bíla og hluta til
þeirra.
I dag er ég 76 ára.
Reykjavík, 18 maí 1945.
R. Stefánsson (sign.)“
Það var greinilega um mjög alvarlega umkvörtun
að ræða. Verzlunarstjórinn fékk i heimsókn eldri
konu með arnarnef, sem þusaði látlaust og reiði-
lega í 20 mínútur áður en hann komst að. Loks
sagði verzlunarstjórinn þreytulega:
— Gerið þér yður ánægðar með að við greiðum
yður peningana aftur, skjótum afgreiðslustúlkuna
og gefum yður nýja blússu?
14
FHJÁL8 VBRZLUN