Frjáls verslun - 01.07.1971, Side 25

Birgir: Það er draumur okkar, að vegamálasjórn bjóði út vegi milli ákveðinna staða, en verktak-
arnir skipuleggi sjálfir framkvœmdirnar. Sá tími hlýtur að koma.
inn af stjórnvöldum. Aðstaða
þeirra sé verri en erlendra
starfsbræðra þeirra. „Ég hika
ekki við að fullyrða,“ segir
Birgir, ,,að stjórnmálamenn
hafi átt erfitt með að vera ekki
með fingurna í spilinu, þegar
kom að stóru verkefnunum.
„Það hefur til dæmis ekki
alltaf verið tryggt, að verktaki
fengi verkið, þótt hann hafi
haft lægsta tilboðið að flestra
dómi. Að minnsta kosti er
óhætt að segja, að það hafi
verið ákaflega „skiptar skoðan-
ir“ í þessum efnum. Erlendir
verktakar hafa verið látnir
flæða yfir landið, þegar ís-
lenzkir verktakar hefðu getað
unnið verkin jafn vel og betur
en þeir. Stjórnvöld hafa gengið
þannig frá málum, að erlendir
verktakar hafa síðustu ár feng-
ið mörg verkefni, sem íslenzkir
verktakar hefðu tvímælalaust
getað unnið.“
LOGAR í MÁLAFERLUM
„Ég vil nefna Straumsvíkur-
höfn, byggingu álverksmiðj-
unnar og lagningu háspennu-
línunnar frá Búrfelli." Eins og
kunnugt er, var sænskt fyrir-
tæki við gerð Sundahafnar,
þýzkt við Straumsvíkurhöfn,
sænskt fyrirtæki við byggingu
1. hluta álversins og franskt
við lagningu háspennulínunn-
ar. Birgir viðurkennir hins
vegar, að Búrfellsvirkjun hefði
ekki verið á færi íslenzkra
verktaka einna, meðal annars
vegna þess, að krafizt var
bankatryggingar fyrir verkinu,
sem nam fimm milljónum doll-
ara, eða 440 milljónum króna
með núverandi gengi.
„Af þessum fjórum verkefn-
um er Sundahöfn hið eina, sem
virðist hafa skilað verktakan-
um einhverjum ágóða,“ segir
Birgir, „en við það verk áttu
íslenzkir verkfræðingar og
verktakar einnig myndarlegan
þátt. Öll hin verkin, og Búr-
fellsvirkjun einnig, virðast
hafa verið framkvæmd með
tapi. Hið alvarlegasta er þó, að
um sum þessi verk standa nú
málaferli. Þegar íslenzkir verk-
takar hafa tekið að sér verk-
efni, virðast þeir hins vegar
undantekningarlítið hafa getað
unnið þau án þess að krefjast
stórra fjárhæða af verkkaup-
anum fyrir dómstólum.“
Almenningur kannast við
flest þessi málaferli og kröfu-
gerð erlendra verktaka af
blaðafregnum. Að undanförnu
hefur verið á döfinni mál
þýzka verktakans „Hochtief“
vegna Straumsvíkurhafnar, þar
sem þeir telja, að verkið hafi
verið óframkvæmanlegt eins og
boðið var út. Vegna breyttra
aðstæðna hefði þurft að nota
önnur tæki, meðal annars risa-
stóran flotkrana, sem lokaðist
inni í Súezskurðinum. í sam-
bandi við hin verkin hafa verk-
takar gert kröfur um miklar
bætur og umframgreiðslur.
Birgir telur sannað, að í Búr-
fellsvirkjun hafi verktakinn
fengið umframgreiðslur, sem
nemi um 480 milljónum króna.
Af þeim hafi um 142 milljónir
þó sennilega verið óhjákvæmi-
legar. Þessi reynsla af erlend-
um verktökum sé mjög frá-
brugðin því, sem menn eigi að
venjast af íslenzkum verktök-
um.
„Sviss Aluminium hefur
reynt það og staðfest,“ segir
Birgir Frímannsson, „að það
er hagkvæmara og ódýrara að
nota íslenzka verktaka. í fram-
haldi af fyrri reynslu álfélags-
ins af íslenzkum verktökum
var afráðið, að stækkun ál-
verksmiðjunnar, sem nú er
framkvæmd, yrði aðallega unn-
in af íslenzkum verktökum og
undir stjórn íslenzkra verk-
fræðinga. Þessar framkvæmd-
ir hafa staðizt tímaáætlanir, og
þær hafa enn verið unnar und-
ir kostnaðaráætlun.“
ERLENDIR HAFA BETRI
AÐSTÖÐU
„Auk þess, að beinlínis hef-
ur verið gengið fram hjá ís-
lenzkum verktökum um stóru
verkefnin, þá eru íslenzkir
verktakar af öðrum ástæðum
ver settir en erlendir.
Erlendi verktakinn hefur
ýmsa möguleika á fjármagni,
sem íslenzk bankalöggjöf leyf-
ir ekki innlendum verktaka.
Auk þess hafa erlendir verk-
takar á undanförnum árum
notið töluverðra fríðinda gagn-
vart tolli.
Þá hefur það skipt miklu, að
fari eitthvað í verkinu öðruvísi
en ætlað var, þá hefur erlendi
verktakinn oft getað skotið sér
undan ábyrgð, en sá íslenzki
FV 7 1971
23