Frjáls verslun - 01.08.1971, Blaðsíða 21

Iðjulaus flutningaskip undan ströndum Grikklands.
Japan
Samdráttur í efnahagslífi
minnkar flutningaþörf og
lækkar farmgiöld
Þegar 6 daga stríðinu lauk ár-
ið 1967 hófst nýtt blómaskeið
fyrir skipaeigendur og miðlara.
Farmgjöld hækkuðu upp úröllu
valdi og vart var hægt að full-
nægja eftirspurn eftir skipum.
Gömul skip, sem lagt hafði ver-
ið fyrir löngu voru ryðbarin,
máluð og send til hafs og þau
mokuðu inn peningum fyrir eig-
endurna og margir urðu millj-
ónamæringar svo til á einni
nóttu.
En Adam var ekki lengi í
Paradís, í janúar sl. byrjaði að
halla undan fæti og á sl. 8 mán-
uðum hafa farmgjöld lækkað
niður úr öllu valdi og eru lægri
en þau hafa nokkru sinni verið
frá því 1957. Þúsundum skipa
hefur verið lagt undanfarið og
t. d. liggja nú 250 flutninga-
skip fyrir utan hafnarborgina
Piraeus í Grikklandi með gal-
tómar lestar og ryðið er farið
að verða áberandi.
Ástæðan fyrir þessu er of-
framboð á flutningsrými í heim-
inum og alþjóðaskipaflutningar
eru nátengdir efnahagslífi Jap-
ans og nú er Japanir eiga fyrir
höndum samdrátt í efnahagslíf-
inu kemur það fyrst fram í
minnkandi flutningsþörf og
lækkandi farmgjöldum. Það eru
stálmyllur Japana, sem hér
skipta mestu máli. Japan er
þriðji stærsti stálframleiðandi
heims og frá 1965 hefur inn-
flutningur á kolum og járn-
grýti aukizt um 11% á ári að
meðaltali. Japanir gátu sjálfir
ekki annað öllum flutningunum
og urðu því að taka skip á
leigu frá erlendum skipaeigend-
um. Afleiðingarnar urðu þær
að farmgjöld hækkuðu upp úr
öllu valdi. Árið 1969 leigðu
japönsk fyrirtæki norsk og
hollenzk skip til að flytja kol
frá Bandaríkjunum til Japan
fvrir verð, sem gaf eigendunum
allt að 10.000 dollara hagnað á
dag fyrir skipin.
Þá datt engum í hug að Jap-
anir myndu draga saman seglin
á næstu árum. En skyndilega
kom að því að japanskir stál-
framleiðendur fengu mótbyr,
einkum vegna skorts á fjárfest-
ingarfjármagni og hærri vaxta.
Eftir að hafa endurskoðað áætl-
anir var ákveðið að engin fram-
leiðsluaukning skyldi eiga sér
stað 1971 og 1972. Þetta var í
janúar. Samdægurs sátu skipa-
félögin uppi með milljpnir um-
framlesta af leiguskipum, sem
þau gátu ekkert gert við. Farm-
gjöld byrjuðu að hrapa og hafa
lækkað næstum með hverri vik-
unni sem liðið hefur og betri
tímar virðast ekki á næsta leiti.
Nú mun svo komið að hægt er
að fá skip leigð fyrir 123 kr. ísl.
á lest í heilan mánuð.
Skipaeigendur búast við að
þetta ástand muni haldast út
árið 1972, en þá muni fara að
rofa til, því að miklum fjölda
skipa verði lagt fyrir þnn tíma.
Á meðan, er hægt að fá nóg af
flutningaskipum á leigu, næst-
um með meðgjöf.
FV 8 1971
21