Frjáls verslun - 01.08.1971, Blaðsíða 27

er breytingin orðin það mikil,
að um almennan iðnað er að
ræða. Þessi iðngrein á vissu-
lega eftir að þróast, en ef nið-
ursuðan beinist fyrst og fremst
að því að auka geymsluþol
vöru, þá hefur það sýnt sig að
eiga erfitt uppdráttar, og illa
gengið að reka slík fyrirtæki
hér með hagnaði. Möguleikarn-
ir kynnu frekar að liggja í því
að koma fram með nýjungar,
en það er svo margs að gæta
í þessum iðnaði, og liggur ekki
eins beint fyrir og margir
halda, að gera þetta að miklum
og gróðavænlegum atvinnuvegi
— það þarf m. a. að keppa
við ný og hagkvæmari geymslu-
form, svo sem eins og hrað-
frystingu og frostþurrkun, og
þess vegna er verðlag á niður-
suðuvörum tiltölulega lágt.
Öðru máli gegnir um vöru eins
og grásleppuhrogn, þar sem við
erum nærri einir um það hrá-
efni.
FV: Einhverjar iðngreinar
hljóta að láta í minni pokann
í náinni framtíð.
Gunnar: Það er Ijóst, að er-
lend fyrirtæki fá aukna hlut-
deild í markaðnum, en þá er
tvennt, sem kemur okkur til
góða: aukin velmegun, og þar
af leiðandi stækkandi markað-
ur. Þrátt fyrir aukna hlutdeild
erlendra fyrirtækja, þá hefur
framleiðsla innlendu fyrirtækj-
anna vaxið verulega, vegna
þess, að markaðurinn hefur
stækkað svo mikið. Svo er hitt
atriðið — hvernig tekst ís-
lenzkum fyrirtækjum að koma
vörum sínum á erlendan mark-
að, til að bæta það upp, sem
kynni að tapast á heimamark-
aði. Það er sannfæring mín, að
envin iðngrein leggst niður —
bað geta orðið breytingar hiá
beim fyrirtækjum, sem standa
höllustum fæti í samkenpninni,
en við þekkjum vel okkar
marVað, sem er að sumu levti
dálítið sérstakur. Þá hafa viss-
ar greinar fiarjæPðarvernd,
sem býðir. að það verður mun
dýrara að flytja hingað full-
unna vöru en hráefni. í sum-
um tilfellum eru hráefnin að
nokkru leyti erlend og blönd-
uð innlendum hráefnum. Þó
hefur það komið fvrir, að inn-
lend fyrirtæki hafa orðið að
kaupa innlend hráefni á verði,
sem er hærra en heimsmark-
aðsverð, og verður að sjálf-
sövðu að kipna bví í lag.
FV: Þið hafíð gert heilmik-
ið að undanförnu en hvaða
verkefni eru nú framundan?
Gunnar: Fyrst og fremst að
hagnýta okkur þær athuganii’,
sem hafa verið gerðar á veg-
um Iðnþróunarsjóðs og F.f.I.
Það er margt, sem bendir til
þess, að við þurfum að auka
verulega tækniþjálfun og hag-
ræðingu. Við þurfum að eign-
ast mun stærri hóp tækni-
fróðra manna, sem geta leið-
beint fvrirtækjum og hjálpað
þeim til að hagnýta sér nýj-
ustu tækni á hverjum tíma.
Það hefur lönPum þótt sjálf-
sagt að hafa fjölda ráðunauta
í landbúnaði, en slíkt hefur
ekki ti'ðkazt í iðnaði. Ég álít,
að bað sé bráðnauðsvnlevt fvr-
ir þessar greinar, að til+mkir
séu sérfraeðingar til leiðbein-
ingarstarfa, og. allavega til að
bvria með, hlvtur að koma td
einhver stuðningur utan frá,
vegna bess, að bað er bæði
dvrt að mennta bessa menn, og
bað tekur sinn tíma að venia
firT.,vtoQV{ á að hagnýta sér
slíkfi biónnstu. Þetta er aðkali-
andí nauðsvn Þá er miög áríð-
andi. að útflutninppr á iðn-
varningi fari að aukast.
FVt Finiist hér að hað gangi
of hnept?
Gunnar: Nei, ekki beint.
Þetta gengur hægt, að vísu, en
það barf engan að undra, því
að heimamarkaðurinn hefur
vaxið svo mikið síðustu þrjú
árin, að hann hefur gievnt að
mestu bá framleiðniaukningu,
sem hefur orð'ð hiá iðnaðin-
um, og þvi ekki nógur þrýst-
ingur á fvrirtækin að sinna
bessum málum nóg — í dag er
hreinlega ekki nógu mikið
framboð á iðnvarningi tii út-
flutnings.
FV: Er nokkuð franiundan
sem heitir Iðnháskóli í líkingu
við Kennaraháskóla?
Gunnar; Það er að vissu
leyti komið, vegna þess, að í
gegnum Tækniskólann eiga
menn orðið aðgang að háskóla-
námi. Ég legg mikla áherzlu
á, að Tækniskólinn verði efld-
ur sem, mest, til þess að hann
geti látið iðnaðinum í té þessa
tækniþjálfuðu menn, sem okk-
ur vantar. Framboð á verk-
fræðingum hefur verið all-
sæmilegt, en framboð á tækni-
fræðingum allt of lítið.
FV: Sérðu fram á. félagsleg-
ar breytingar í sjálfum iðnað-
inuni — er t. d. von á stofnun
á borð við Iðnaðarmiðstöð cins
og tíðkast á Norðurlöndum?
Gunnar: Nei, ekki á því
sviði, en það má búast við
miklum breytingum hjá iðnað-
inum sjálfum. Þegar fyrir-
tækin fara að hugsa náið um
hagkvæman rekstur, má búast
við meiri verkaskiptingu og
samvinnu. Ég get nefnt sem
dæmi, að norsku sérfræðing-
arnir stinga upp á því, að í
fataiðnaðinum verði sett uno
ein verksmiðja, sem framleið-
ir buxur fyrir alla hina fram-
leiðendurna. Slikt myndi leiða
til sparnaðar og onna leiðina
fyrir meivi siálfvirkni, en bað
kann að líða enn nokkur tími,
þar til framleiðendurnir Peta
sætt sig við bá huesun, að láta
bluta af framleiðslunni frá sér
á bennan hátt. Þróunin er samt
öll í bá átt, að sérfræðingar
séu í hverju rúmi.
FV; F.ru nekkrar nvinr iðn-
greínar í unnsie'lins'u hér?
Gunnar: Það ffetur. að mínu
viti. át.t sér stað verules hrónn
í málmiðnaðinum. ef við be+t-
um samsfin+um aðpevðuni. Við
eieum mikið af góðum máim-
iðnaðarmönnum, en beir hafa
fvrst oe fremst fencrirt við
biónustusterf 0g- gefið sicr til-
töbileea Utið að framloiðdu.
Það er oðlilee bvriun að be+ia
framleiðslu á vébim ecr tæki-
um í sambpndi við fiskiðnað-
inn. bví að bað er svíð. sem við
gjörbekkiju-n og vitnm hverj-
ar barfirnar eru. Okkar bag-
leiksmenn eet.a knmið bar með
lausnir, s°m pðnir bafa eVkj
fnnriið Plastiðnaðnr blvtnr.
bér eins ng amr's ctoðar. að
vavq jrernlncra "\rið brifum gert
nkknr vrnnir nm bagnútingu é
bessu nvja bráefni nkkar ál-
'nil til fnlbrinnshl bér beima.
p.cr bnrj ekVí oð sná. brrar vrrði
bvriað: álstevna er kannski
ekki svo langt undan.
FV: Yrði það fjölbreyttur
iðnaður?
Gunnar: Já, það yrði hægt
að framleiða hér ýmis konar
vélahluta, búsáhöld og bvgg-
ingarhluta á mjög sagstæðu
verði, a. m. k. fyrir innanlands-
markað.
FV: Svo höfum við hinn
„þjóðleva“ iðnað, sem svo lief-
ur verið nefndur. Er ekki ís-
lenzka ullin sífellt að verða
dýrmætari?
Gunnar: íslenzka ullin hef-
ur sérstöðu, og íslenzk fyrir-
tæki hafa í vaxandi mæli
hannað vöru, sem bvggist fyrst
og fremst á sérkennum ís-
lenzku ullarinnar — samhliða
því hefur allt „gróft“ verið í
FV 8 1971
27