Frjáls verslun - 01.01.1991, Blaðsíða 5

RITSTJORNARGREIN
OFULLKOMINN MARKAÐUR
Árið 1990 var algert metár á hinum unga örtvaxandi
en ófullkomna hlutabréfamarkaði okkar íslendinga.
Markaðurinn er engu að síður byrjaður að taka á sig
mynd og ýmis einkenni eru farin að koma í ljós. Gífur-
leg verðhækkun hlutabréfa í ýmsum fyrirtækjum hef-
ur vakið vonir fólks og miklar væntingar. Þessar miklu
hækkanir valda einnig áhyggjum vegna þess að eitt hið
versta sem gæti komið fyrir er að boginn yrði spenntur
svo hátt að til verðfalls kæmi og þar með mikilla von-
brigða þeirra sem eru að feta sig áfram í fjárfestingum
á þessum markaði.
Islenski hlutabréfamarkaðurinn er enn sem komið
er borinn uppi af þjónustufyrirtækjum. Þær raddir
heyrast að óhjákvæmilegt sé að meira framboð verði af
hlutabréfum í framleiðslufyrirtækjum til að auka
breidd á þessum markaði.
Ánægjulegt er til þess að vita hve mikinn og vaxandi
þátt einstaklingar taka í fjárfestingum á hlutabréfa-
markaði. Sæmilegur skattaafsláttur vegna kaupa á
hlutabréfum hefur þar ótvírætt mikil og hvetjandi
áhrif. Hvatning til þátttöku almennings í atvinnulífi
með hlutabréfakaupum er gamalt og gott baráttumál
sem skilningur hefur fengist á hin síðari ár af hálfu
stjórnvalda. Það er ánægjuleg staðreynd.
Hins vegar berast fréttir af því að einhver lftill hluti
fólks reyni að misnota þessi skattahlunnindi með því
að selja hlutabréfin strax eftir áramót. Þannig er til-
gangur þeirra ekki sá að fjárfesta í hlutabréfum, held-
ur að ná sér í skattaafslátt. Sú hegðun er gegn anda
laganna og stjórnvöldum ber að breyta reglum þannig
að misnotkun af þessu tagi gangi ekki upp.
Reglur um almenningshlutafélög þurfa að vera til
stöðugrar athugunar. Það kann að vera að rýmka þurfi
reglur vegna minni fyrirtækja, t.d. í sjávarútvegi, og
auðvitað fleiri atvinnugreinum, þannig að þau þurfi
ekki eins mikinn fjölda hluthafa og eins víðtæka upp-
lýsingaskyldu og krafist er í stærri fyrirtækjum. Með
þessu væri gerð tilraun til að breikka hlutabréfamark-
aðinn.
Eitt af stærstu vandamálum þessa markaðar er hve
ófullkomin verðskráning hlutabréfanna er. En þar er
auðvitað um eitt af grundvallaratriðum markaðarins
að ræða. Á það er bent að verðbréfafyrirtækin eru öll í
eigu bankanna. Þau eru sum hver í tengslum við ýmis
af þeim fyrirtækjum sem skráð eru hjá verðbréfafyrir-
tækjunum og menn hafa áhyggjur af því að sjálfstæði
vanti gagnvart fyrirtækjum á markaðinum og því sé
erfitt að treysta á fullkomlega fagleg og hlutlaus
vinnubrögð við verðskráningu hlutabréfa og ákvarð-
anir um kaup á hlutabréfum, sem m.a. renna í sér-
staka sjóði verðbréfafyrirtækjanna sem hafa yfir
miklum fjármunum að ráða.
Smæð þjóðfélagsins og návígi vegna tengsla og
kunningsskapar á litlum markaði, gerir það að verk-
um að þeim, sem taka ákvarðanir um verðskráningu
og kaup hlutabréfa hjá íslensku verðbréfafyrirtækjun-
um, er mikill vandi á höndum. Þeir eru ekki öfunds-
verðir af þeirri ábyrgð sem á þeim hvflir og með störf-
um þeirra verður örugglega fylgst á gagnrýninn hátt.
Það er bein afleiðing af smæð þjóðfélagsins og þýðingu
þess að vel takist til í þessum mikilvægu og viðkvæmu
viðskiptum.
ISSN 1017-3544
Stofnuð 1939
Sérrit um viðskipta-, efnahags- og atvinnumál
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Helgi Magnússon - RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Valþór Hlöðversson -
AUGLÝSINGASTJÓRAR: Sjöfn Sigurgeirsdóttir og Kristrín Eggertsdóttir — LJÓSMYNDARAR: Gránur Bjamason, Gunnar
Gunnarsson, og Kristján Einarsson — UTGEFANDI: Fróði hf. — Tímaritið er gefið út í samvinnu við samtök í verslun og viðskiptum —
SKRIFSTOFA OG AFGREIÐSLA: Ármúli 18, súni 82300, Auglýsingasúni 31661 - RITSTJÓRN: Bíldshöfði 18, sími 685380 -
STJÓRNARFORMAÐUR: Magnús Hreggviðsson — AÐALRITSTJÓRI: Steinar J. Lúðvíksson — FRAMKVÆMDASTJÓRI: Halldóra
Viktorsdóttir — ÁSKRIFTARVERÐ: 2.490 kr. (415 kr. á eintak) - LAUSASÖLUVERÐ: 499 kr. - SETNING, TÖLVUUMBROT,
PRENTUN OG BÓKBAND: G. Ben. prentstofa hf. — LITGREININGAR: Prentmyndastofan hf.
Öll réttindi áskilin varðandi efni og myndir
5