Frjáls verslun - 01.01.1991, Blaðsíða 66

BRÉF FRÁ ÚTGEFANDA
YFIRLÝSINGAGLEÐI
Að undanförnu hafa Islendingar getað fylgst
með hinum skelfilegu stríðsátökum í Austur-
löndum fjær í beinum útsendingum sjónvarps.
Þegar þetta er skrifað veit enginn hvenær eða
hvemig því stríði lyktar né heldur hvaða áhrif
það muni hafa. Það er þó mjög líklegt að það muni
hafa víðtæk áhrif um allan heim og koma illa við
efnahag margra þjóða. Svo kann t.d. að fara að
stríðið þurrki út í einni svipan þann litla hagvöxt,
sem búist var við á Islandi á árinu 1991, og verði
einnig til þess að annaðhvort verði hætt við bygg-
ingu álvers hérlendis eða að þeim framkvæmd-
um verði frestað. Væri það mjög miður þar sem
þar var að finna helsta mögulega vaxtarbroddinn
í íslensku atvinnulífi á næstunni. A sama tíma og
blóðug átök standa í Austurlöndum nær eru hör-
mungaratburðir að gerast í Eystrasaltsríkjun-
um, atburðir sem stefna þeirri miklu þíðu og lok-
um hins kalda stríðs milli austurs og vesturs í
hættu. Nútíma fjölmiðlatækni hefur einnig fært
þau átök inn á stofugólf Islendinga.
Atökin við Persaflóa og í Eystrasaltsríkjunum
hafa orðið til þess að upp hefur runnið gósentími
fyrir þá íslenska stjórnmálamenn, sem ánægju
hafa af sviðsljósi fjölmiðla, og það hefur lítt stað-
ið á yfirlýsingum frá þeim. Islendingar hafa löng-
um getað, sennilega mest smæðar sinna vegna,
haldið sig í fjarlægð frá pólitískum alþjóðaátök-
um og lengst af höfum við rekið skynsamlega
utanríkispólitík. Við höfum skipað okkur í bar-
áttuhóp þeirra þjóða sem kenna sig við lýðræði
og hafna ráðstjórn í einni eða annarri mynd. Við
höfum í raun fá önnur vopn í þeirri baráttu önnur
en atkvæðið okkar í samfélagi þjóðanna. Það var
okkur ekki síður gleðiefni en flestum öðrum
þegar ríki Austur-Evrópu losnuðu eitt af öðru
undan okinu á liðnu ári og það var stolt okkar að
þíða í samskiptum stórveldanna hófst einmitt á
fundi leiðtoga þeirra í Reykjavík.
Eftir allar yfirlýsingarnar, þar sem m.a. er tal-
að um blóðhunda og fasistafanta, hvarflar óneit-
anlega að venjulegum mönnum að þessir stjórn-
málamenn séu ekki uppi á réttum tíma. Það hefði
verið munur að eiga slíka baráttumenn í frelsis-
baráttu íslendinga sem stóð í nærfellt sjö aldir!
Vitanlega á Island að láta rödd sína heyrast í
samfélagi þjóðanna og við eigum ekki að vera
með neina minnimáttarkennd þótt landið sé lítið
og þjóðin fámenn. Við verðum þó að gera okkur
grein fyrir stöðu okkar og fyrst af öllu að fjar-
lægja bjálkann úr eigin auga áður en við gerum
nokkuð annað. Það orkar engan veginn tvímælis
að við stefnum hægt en markvisst til stjórnkerfis
miðstýringar og ríkisforsjár. Þótt vitanlega sé
mikill munur á stjórnkerfi okkar og því, sem
gerist í ófrjálsum löndum eða einræðisríkjum, þá
ber samt að vara við þeirri hættu sem kerfið
okkar býður upp á. Það þarf ekki endilega að
skaka vopn til þess að koma á ríkishyggju, það
getur gerst nánast án þess að nokkur taki eftir
því. Verkefni íslenskra stjórnmálamanna og ís-
lenska þjóðþingsins er fyrst og fremst að leysa
þau miklu vandamál sem við Islendingar eigum
við að glíma og finna t.d. svör við því af hverju
hagvöxtur hefur nánast ekki verið neinn hér-
lendis á síðasta áratug á meðan hefur miðað
verulega áleiðis hjá flestum nágrannaríkjum
okkar. Það skyldi þó aldrei vera að skýringarinn-
ar væri m.a. að Ieita í því að ríkið hefur tekið of
mikið til sín, bæði af fjármunum og mannafla.
Mönnum er kannski vorkunn þótt þeir freistist
til þess að láta stór orð falla og láta á sér bera
þegar tækifæri gefst, ekki síst þegar prófkjörs-
barátta og síðan kosningabarátta fyrir alþingis-
kosningar er rétt að hefjast. En það væri skyn-
samlegra fyrir stjórnmálamennina að yfirbjóða
hver annan á einhvern annan hátt en með yfir-
lýsingum um viðkvæm alþjóðamál. Við Islend-
ingar höfum engan áhuga á því að verða „mann-
kynslausnarar" á borð við þá sem James Thurber
lýsir í hinu fræga kvæði sínu um síðasta blómið í
heimi.