Alþýðublaðið - 30.09.1969, Blaðsíða 12

12 Al'þýðubl'aðið 30. septemfoer 1969
Skýrsla liáskólanefndar:
Byggja þarf við Háskólann
fyrir 75 milljónir á ári
Heiidarúlgjöld fil menntamála meiri hér en í öðrum löndum
Reykjavík. — HEH.
Skýrsla háskólanefndar um
eflingu Háskóla .íslands hefur
nú verið birt. í inngangi
skýrsiunnar segir, að heildar-
útgjöld til menntamála hafi
farið ört vaxandi síðasta ára-
tuginn í hlutfalli við þjóðar-
framleiðslu og séu þau nú til-
tölulega há miðað við það, sem
tíðkast með öðrum þjóðum. —
Hluti háskólans í heildarút-
gjöldum til menntamála séu
Ihins vegar lægri en tíðkast í
nágrannalöndunum og hafi þau
farið Iækkandi frá sfyrjaldarlok
um og fram yfir 1860, en þó
(hafi rekstrarútgjöldin til há-
skólans farið vaxandi síðan
1962. Það er álit háskólanefnd-
ar, að ekki megi gera ráð fyrir
löllu minni aukningu útgjalda
háskólans til rekstrar og bygg-
iinga en sem svarar 15% á ári.
Nefndin telur, að stefna beri aðt
því á næstu tíu ánim, að
byggja á vegum skólans um
24.000 ferm. flatarrými, en það
er um fjórfalt flatarrými þeirra
bygginga, sem háskólinn hefur
;nú yfir að ráða. Áætlaður kostn
aður við þessar byggingar er 75
milljónir króna að meðaltali á
ári.
í inngangi skýrslunnar, sem
er yfirleitt yfir efnisinnihald
skýrslunnar, segir; „Heildarút-
gjöld til menntamála hafa far-
lið ört vaxandi síðasta áratug-
inn í hlutfalli við þjóðarfram-
leiðslu og eru nú tiltölulega
há miðað við það, sem yfirleitt
tíðkást í öðrum löndum.
HLUTDEILD HÁSKÓL-
ANS HÁKKANDI FRÁ
1962
Hlutverk háskólans í heildar-
útgjöldum til menntamála er
hins vegar miklum mun lægri
-en tíðkast í nágrannalöndunum
og fór lækkandi allt frá styrj-
aldarlokum og fram yfir 1960.
STUDENT AF J ÖLDINN
STÓÐ í STAÐ
1950—1960
Ástæðan fyrir lágri hlutdeild
háskólans í útgjöldum til
menntamála er að nokkru leyti
sú, að háskólinn sér ekki fyrir
menntun allra íslenzkra háskóia
stúdenta og einbeitir sér að
grunnmenntun, sem er tiltölu-
lega kostnaðarminni en fram-
haldsmenntun. Að nokkru leyti
er ástæðan hins vegar sú, að á
érunum milli 1950 og 1960
fjölgaði nemendum á lægri
skólastigum mjög ört á sama
tíma og stúdentafjöldinn við
háskólann stóð í stað.
ATAKIÐ BEINDIST
AÐ LÆGRI SKÓLA-
STÍGUM
Átakið í menntamálum
beindist því fyrst og fremst að
lægri námsstigum. Á þessu hef-
ur smátt og smátt orðið breyt-
ing. Rekstrarútgjöld háskólans
ó föstu verðlagi hafa farið sí-
vaxandi síðan 1950 og hefur
sá vöxtur verið mun örari en
fjölgun stúdenta. Hlutdeild há-
skólans í rekstrarkostnaði
menntamála í heild hefur farið
vaxandi síðan 1962. Með bygg-
ingu Raunvísindastofnunar há-
skólans og Árnagarðs á undan-
förnum árum hefur nýtt hf
færzt í byggingarstarfsemi há-
skólans eftir langt hlé.“
EKKI MINNA EN 15%
AUKNING NÆSTA
ÁRATUG
Þá segir í skýrslunni, að á
næsta áratug verði háskólinn
að reynast fær um að taka við
sívaxandi stúdentafjölda — og
bjóða æ meiri fjölbreytni í
námsgreinum og námsbrautum,
jafnframt því sem aukin rækt
verði lögð við rannsóknarstörf,
framhaldsmenntun og upprifj-
un. Á þessu stigi málsins sé
ekki unnt að gefa annað en al-
menna hugmynd um þann
kostnað, sem þessi efling há-
skólans þyrfti að hafa í för
með sér, enda verði það eitt
meginviðfangsefni stjórnar há-
skólans á næstu árum að leita
hagkvæmra leiða til lausnar
þessum málum. Það sé þó skoð-
un háskólanefndar, að ekki
megi gera ráð fyrir öllu minni
aukningu útgjalda háskólans til
rekstrar og bygginga næsta ára
tuginn en um 15% á ári, reikn-
að á föstu verðiagi. Myndi
aukningin verða álíka mikil
hlutfallslega bæði í .rekstri og
byggingum.
I
FJÓRFJÖLDUN Á TÍU
ÁRUM
f skýrslunni segir ennfremur,
að sú árlega aukning útgjalda
háskólans, sem hér væri gert
ráð fyrir, feli í sér fjórföldun
á tíu árum, en eigi að síður
ætti hún að vera viðráðanleg.
í fyrsta lagi kæmi það fé, sem
varið væri til háskólans, af
vaxandi þjóðarframleiðslu. í
öðru lagi væri rekstrar- og
byggingarkostnaður háskölans
nú mjög lítill hluti af heildar-
kostnaði menntamála í land-
inu. Þessi litli hluti ætti að
geta vaxið ört án þess að hafa
mikil áhrif á heildarútgjöldin,
enda myndu þarfir æðri stiga
menntakerfisins vaxa mun
hægar næsta áratuginn en ver-
ið hefur. Hlutdeild háskólans í
heildarútgjöldum menntamála
myndi með þessu móti geía
aukizt úr 5% í 10 — 12% á
tíu árum.
AUKIÐ FJARMAGN
ÞARF 7
í kafla um byggingamál ná-
skólans segir: „Til þess að unnt
reýnist að leysa húsnæðis-
vanda háskólans næsta áratug-
inn þarf mjög mikið fjármagn.
Jafnframt er nauðsynlegt, að
komið verði á fót stjórn bygg-
ingarmála innan háskólans, er
tryggi sem mesta hagsýni í
byggingum og sem vandaðast-
an undirbúning og framkvæmd
verka.
24.000 FERM.
FLATARRÝMI
Háskólanefnd telur, að stefna
beri að því að byggja á veg-
um háskólans um 24 þús. ferm.
flatarrými nettó á næstu tíu ár-
um, Myndi þetta verða fjórfait
flatarmál þeirra bygginga', sem
háskólinn hefur nú yfir að
ráða, sem er tæplega sex þús.
ferm. nettó. Flatarrými á hvern
stúdent myndi þá væntanlega
verða tvisvar sinnum meira en
nú er.
I TVEIMUR
ÁFÖNGUM
Sökum þess fjárhagsvanda,
sem mikil aukning byggingar-
starfseminnar hefur í för með
sér, og þess vandlega undirbún-
ings, sem byggingarnar krefj-
ast, er gert ráð fyrir, að minna
verði byggt fyrstu fimm ár
tímabilsins, 1970—1974, eða
um 9.000 ferm. nettó, en meira
síðari hluta tímabilsins, 1975
—1979, eða 15 þús. ferm.
!
75 MILLJÓNIR Á ÁRI
Kostnaður við þessar ráð-
gerðu byggingar miðað við nú-
verandi verðlag er áætlaður 75
milljónir króna á ári að meðal-
tali yfir allt tíu ára tímabilið.
Myndi kostnaðurinn vera 55
milljónir króna að meðaltali á
ári fyrstú fimm árin, en 95
milljónir króna á ári síðari
fimm árin.
130 MILLJONIR TIL .
RÁÐSTÖFUN AR
Happdrættið mun væntan-
lega leggja háskólanum til 130
milljónir króna til bygginga á
næstu fimm árum að meðtöldu
Framh.. á bls. 15
GrisKa íiutningiaskipið Angel Gabríel strandaði við eyuna Möltu 23. scptember s.l. og skömmu eftir að
straudið átti sér stað, brotnaði skipið í tvennt. Einn af áhöfninni lét lífið, þegar ihann í æði henti sér fyrir
borð. Skipið var 12 .þúsund tonn.