Helgarpósturinn - 08.12.1994, Blaðsíða 4

4
MORGUNPÓSTURINN FRÉTTIR
FIMMTUDAGUR 8. DESEMBER 1994
Lögfræðingur og
meðferðarfulltrúi
Landspítalans
Notfærðu
sérbág-
indi skjól-
stæðings
Lögfræðingur og félagi hans hafa
verið ákærðir fyrir að hafa misnot-
að sér bágindi drykkjusjúks manns
á sjötugsaldri og haft af honum
milljónir.
Lögfræðingnum er gefið að sök
að hafa nýtt sér bágindi skjólstæð-
ings síns. Félagi hans, sem er starfs-
maður á áfengismeðferðardeild
Landspítalans, er gefið að sök að
hafa notfært sér bágindi sjúklings-
ins með því meðal annars að fá 1.2
milljóna króna veð í íbúð sjúklings-
ins án þess að eigandinn hafi kom-
ist í tæri við þá peninga. En báðum
þessum mönnum taldist sjúkling-
urinn háður.
Þegar aðstandendur sjúklingsins
komust að því að ekki var allt með
felldu var málið sent til RLR, en
sjúklingurinn kærði mennina tvo.
Lögfræðingur sjúklingsins heitir
Hafsteinn Einarsson og var á sín-
um tíma lögfræðingur Útvegs-
banka Islands og framkvæmda-
stjóri skipasmíðastöðvar á Stykkis-
hólmi, auk þess sem hann starfaði
lengi sem grunnskólakennari.
Örnólfur Árnason
höfundur Bankabókarinnar
Hefur þú lesið þennan kafla í
bók Kristjáns og Guðmundar
Árna?
„Já, ég hef gert það.“
Finnst þér sagan kunnugleg?
„Já, ég kannast eitthvað við
þetta."
Er þetta sama sagan?
„Ég vil helst ekkert tjá mig um
þetta. Eins og sjá má á kaflan-
um í bókinni minni þá eru engin
nöfn nefnd og reynt að sneiða
hjá því að baka einstaklingum
alvarleg vandræði, hvað þá að
valda því að þeir komist í kast
við lögin.“
Krisfján
Þorvaldsson
höfundur bókarinnar Hreinar línur
Hefur þú lesið þennan kafla í
bók Örnólfs Árnasonar?
„Nei, ég fletti hins vegar bók
Örnólfs ásamt öðrum bókum í
Eymundsson í dag þar sem við
Guðmundur Árni árituðum bók-
ina Hreinar línur — Lífssaga
Guðmundar Árna.“
Finnst þér þessi tiltekna saga
kunnugleg?
„Nei, er þetta ekki draumur?"
Er þetta sama sagan?
„Nei, þetta er saga annars veg-
ar og draumur hins vegar.“
Uppstokkun í dóms- og kirkjumálaráðuneytinu
Grónir embættis
menn fluttir til
„Ég held að ráðuneytið hafi mjög
gott af þessu. Ég veit ekki til þess að
það hafi verið unnið nákvæmlega á
þennan hátt í öðrum ráðuneytum
og ég býst við því að ef árangurinn
af þessu verður jafn góður og ég
held að hann verði, geti þessi
vinnubrögð hæglega orðið útflutn-
ingsvara til annarra ráðuneyta,"
segir Ari Edwald, aðstoðarmaður
Þorsteins Pálssonar dóms- og
kirkjumálaráðherra, um gæða-
stjórnunarátak sem staðið hefur yf-
ir í ráðuneytinu í rúmt eitt ár.
Að sögn Ara miðar átakið að því
að bæta þjónustu við viðskipta-
menn ráðuneytisins, auka skil-
virkni þess og gefa vinnu við
stefnumarkandi löggjöf og reglur
meira vægi.
„Eitt af því sem var til dæmis tal-
ið mjög heppilegt var að færa sam-
an öll samskipti ráðuneytisins við
lögreglustjóra og sýslumenn. Þetta
hefur verið þannig að einn maður
hefur haft umsjón með samskipt-
um við lögreglustjóra, þar fellur
undir lögregluþátt sýslumanna, en
annar maður hefur séð um önnur
samskipti við sýslumenn. í flestum
tilvikum, eða 26 af 27, eru sömu
menn lögreglustjórar og sýslumenn
svo það var talið auka mjög skil-
virknina og einfalda samskiptin við
þessa menn að einn maður sjái um
þau fyrir hönd ráðuneytisins," segir
Ari.
Leituðu ráðgiafar
einkafyrirtækis
Dóms- og kirkjumálaráðuneytið
leitaði til ráðgjafafyrirtækisins VSÓ
Rekstarráðgjafar hf. til aðstoðar við
skipulagningu og stjórnun gæða-
átaksins og segir Ari að það hafi
gefið mjög góða raun að fá utanað-
komandi aðila að verkefninu en
vinnan hafi þó farið að mestu leyti
fram innan veggja ráðuneytisins.
Fulltrúar VSÓ eru Svanbjörn
Thoroddsen og Eyjólfur Sveins-
son (aðstoðarmaður Davíðs
Oddssonar forsætisráðherra) en
þeir héldu meðal annars tveggja
daga námskeið fyrir starfmenn
ráðuneytisins um gæðastjórnun.
Átakið hefúr haft töluverða upp-
stokkun í för með sér innan ráðu-
neytisins og segir Ari að einn liður
þess sé að breyta því að menn séu
með sömu viðfangsefnin mjög
lengi.
„Með breytingunum er einnig
hugmyndin að breyta því að menn
séu með sömu viðfangsefnin í
kannski 20-30 ár eins og verið hef-
ur.“ Ari bendir á að hjá einkafyrir-
tækjum sé þetta alþekkt leið til þess
að forða því að menn staðni og
þetta sé því þáttur í að færa starfs-
hætti ráðunevtisins í nútímalegri
búning.“
Skipulagi ráðuneytis-
ins breytt verulega
Ari segir að eftir gagngera endur-
skoðun á starfsemi ráðuneytisins
hafi skipulagi þess verið breytt
verulega. I grófum dráttum hefur
skipulagi ráðuneytisins verið skipt
upp í þrjú svið: rekstarsvið, lagasvið
og stjórnsýslusvið og hafa skrif-
stofustjórar umsjón með hverju
sviði. Síðasttalda sviðið er viðamest
og af þeim sökum hefur því verið
skipt upp í fjóra hluta. Þessi sviða-
skipting hefur verið að komast í
gagnið undanfarnar vikur og að
sögn Ara verður umskiptunum að
þessu leyti að öllum líkindum að
mestu lokið upp úr áramótum.
Samkvæmt heimildum MORG-
UNPÓSTINS úr ráðuneytinu hafa
breytingarnar sett nokkurn svip á
starfsemi þess, eða eins og heimild-
armaður blaðsins orðaði það:
„Maður fær mismundandi upp-
lýsingar dag frá degi hvort þetta eigi
að vera svona eða hinsegin," en við-
komandi bætti því hins vegar við að
Róm hefði ekki verið byggð á ein-
um degi.
Skipulagsbreytingarnar hafa
hreyft við ýmsum grónum ráðu-
neytismönnum sem varla geta talist
breytingum vanir. Þannig var
Hjalti Zóphaníasson skrifstofu-
stjóri tekinn úr lögreglumálum,
sem hann hafði haft umsjón með í
rúmlega tvo áratugi, og settur í
önnur verkefni. Á könnu Hjalta eru
nú Almannavarnir ríkisins, Land-
helgisgæslan, fangelsismál og sam-
skipti við þjóðkirkjuna. Hann hélt
áður utan um mál Lögreglustjór-
embættisins í Reykjavík og lögeglu-
þáttinn í starfi sýslumannsembætt-
anna, en sá málaflokkur var sam-
einaður öðrum samskiptum við
sýslumenn og hefur Þorsteinn A.
Jónsson nú umsjón með þeim.
Það sýnir best hversu lífleg starfs-
skiptin eru innan ráðuneytisins að
Þorsteinn kemur ekki til með að sjá
um þessi mál lengi því um áramót-
in færist hann yfir í lagasviðið sem
hann mun veita forstöðu ásamt Ól-
afi Walter Stefánssyni. Til að
taka við starfi Þorsteins verður hins
vegar sóttur maður út fyrir ráðu-
neytið, Sigurður Tómas Magnús-
son, skrifstofustjóri hjá héraðs-
dómi Reykjavíkur, en hann hefur
verið settur héraðsdómari síðasta
ár.
Aðrir skrifstofustjórar í ráðu-
Hjalti Zóphóníasson skrifstofu-
stjóri dómsmálaráðuneytisins var
tekinn úr lögreglumálunum eftir
að hafa séð um þau í tvo áratugi,
yfir í kirkjumálin.
neytinu verða Jón Thors, hann
mun hafa umsjón með málum sem
snerta lögmenn, fasteignasala,
happdrætti, tölvunefnd o.fL, Drífa
Pálsdóttir, sem mun sjá um sifja-,
erfa- og persónurétt ásamt ættleið-
ingum, og Dagný Leifsdóttir, en á
hennar könnu verða rekstur skrif-
stofu, fjármál og húsnæðismál, svo
eitthvað sé nefnt.
-jk
Guðmundur Árni og Nóri Örnólfs Árnasonar fjalla um gjaldþrot Helgarpóstsins í sitthvorri jólabókinni
Persónulegt tap eda pólitísk björgun
/jólabókaflóðinu em
tvær bækur sem taka til
hliðstæðra þátta í þjóðlrf-
inu. Hérerum að ræða
Ömólfur Ámason skrifar
um fjármálakerfið og
sögumaðurinn erhinn
dularfulli Nóri, og„Hrein-
arlínur— Lrfssaga Guð-
mundar Áma“ sem er
samtalsbók ráðherrans
fynverandi og Kristjáns
Þorvaldssonar. í raun er
ekkert skrftið þó að
þama skarist þættir og
menn hafa orðið til að
benda á þátt sem mörg-
um kann að þykja hlið-
stæður. í báðum segiraf
uppgjöri sem varð við
gjaldþmt Helgarpósts-
ins. Guðmundurskýrir
sína hlið mála en Nóri
sérhlutina í dramatísk-
ara Ijósiogþarerað
finna vægast sagt alvar-
legar ásakanir. MORG-
UNPÓSTURINN leggur
þessa kafla hlið við hlið
og læturlesendum eftir
að dæma.
„Bankabókina “ þar sem
Úr Bankabókinni
eftir Örnólf Árnason
„Mig dreymdi fyrri drauminn fýrir örfáum ár-
um,“ segir Nóri. „Það var þannig að mér þótti ég
vera á fundi og fúndarmenn voru nokkuð ungir,
við skulum segja tæplega miðaldra fjölmiðla-
menn með fúllan hug á að koma sér áfram í líf-
inu, sumir þegar komnir vel af stað. En menn-
irnir voru áhyggjufullir. Þeir áttu við vandamál
að stríða og þess vegna var þessi fundur hald-
inn.“...
„Þeir höfðu verið starfsmenn og meðeigendur
hlutafélags sem stjórnmálaflokkur átti líka aðild
að þó að þeir væru ekki allir meðlimir þess
flokks. Reksturinn gekk brösuglega og höfðu
ungu mennirnir skrifað persónulega upp á þó
nokkrar ábyrgðir vegna bankalána. Nú var fyrir-
tækið komið á hausinn og bankinn vildi ganga
að þeim með ábyrgðirnar. Einn sagði í sífellu:
Þetta er ekki sanngjarnt. Formaðurinn lofaði að
flokkurinn skyldi borga ef illa færi.“...
„Var þetta Helgarpósturinn? Eða Pressan?“
„Ég var búinn að segja þér að þetta var draum-
ur,“ segir Nóri. „En mér skildist að einn fundar-
manna, sem var þeirra skörulegastur, hár og
myndarlegur, bæjarstjóri úr nágrannabyggðar-
lagi, hefði farið á fund fulltrúa flokksins í við-
komandi bankastjórn.“...
„Það var líkt og einn veggur herbergisins opn-
aðist eða væri úr gleri og þar birtist bankastjóri
ásamt einum af helstu lautinöntum sínum. Ég
segi nú ekki hverjir þetta voru. Ég sé fyrir mér
enn þann dag í dag hvað bankastórinn var mild-
ur og elskulegur og fullur hluttekningar við
þessa ungu menn, sérstaklega flokksbræður sína.
Hann segir: Þetta er alvarlegt mál, strákar mínir.
Flokkurinn getur ekki hjálpað ykkur. Það verður
að leysa þetta á annan hátt. Þið verðið að finna
eitthvert fýrirtæki sem ég skal sjá um að fái mikil
og stöðug viðskipti við bankann. Svo skrifið þið
bara reikninga persónulega hver og einn sem ég
skal sjá um að verði afgreiddir með lipurð. Þeir
eiga bara að sendast með reikningum fyrirtækis-
ins inn í bankann og verða greiddir beint inn á
ábyrgðarskuldirnar... Við sjáum um að engar
athugasemdir verða gerðar, sagði bankastjórinn,
dreifum þessu yfir nokkur ár, peningarnir ganga
allir til lækkunar á skuldinni. Áður en mörg ár
eru liðin verður hún að fúllu greidd og þið skul-
uð ekki hafa meiri áhyggjur af þessu máli svo
framarlega sem þið getið fengið eitthvert fyrir-
tæki í lið með ykkur."
„Bankastjóri þjóðbanka hefur þó ekki boðist
til að mynda bandalag við þessa mertn um að
falsa reikninga og stela peningum almennings til
að greiða niður einkaskuldir!“ segi ég.
„Þú verður að muna að þetta er nú bara
draumur,“ segir Nóri. „En sjálfstæðismaðurinn í
hópnum, alvarlegur á svipinn, sagðist vera skít-
hræddur við að taka boði bankans. Hann sagði,
og virtist með grátstafinn í kverkunum: Þetta er
skjalafals, fjárdráttur, samsæri við embættis-
menn um glæpsamlegt athæfi, brot á bókhald-
slögum, skattsvik og svona hélt hann áfram að
telja. En þetta var eins og að skvetta vatni á gæs.
Kveinstafir íhaldsmannsins vöktu bara kátínu
hinna. Þeir skellihlógu að honum. Sérstaklega
bæjarstjórinn. Hann veltist um afhlátri."...
„Hverjir voru á fúndinum?“ spyr ég.
„Sömu menn og í fyrri draumnum,“ segir
Nóri. „En nú var ekki hláturinn, andrúmsloftið
eins og í jarðarför. Það er allt orðið kolvitlaust,
sagði maðurinn sem áður var bæjarstjóri en er
nú mildu hærra settur. Hann krefst þess að allir
sverji að segja aldrei frá þessu máli. Pólitísk
framtíð mín veltur á þvi, segir hann.“ ... „Þá sé
ég allt í einu huggulega aðstoðarmanninn úr
fyrri draumnum standa í hinum enda herbergis-
ins sem þiljað er dökkum, útskornum viði og
með sérlýstum landslagsmyndum á veggjunum,
eins og tíðkast á skrifstofúm og fundarherbergj-
um bankastjóra þjóðbankanna. Hann segir, og
bendir á stjórnmálamanninn sem óttaðist um
framtíð sína: Við erum búnir að losa hann und-
an að skrifa sjálfur reikninga. Það er erfitt að
fóðra það núna, var sosum nógu glannalegt
meðan hann var bæjarstjóri. Nú skrifa hinir bara
ögn hærri upphæðir. En þetta er allt að verða bú-
ið, bara fáeinar millur effir. Hvað er það á milli
vina?“
Úr Hreinum
línUm eftir
Kristján Þorvaldsson
En fyrir kom, að við starfsmenn þurftum að
taka fjárhagslega áhættu til að fá launin og til
að blaðið héldi áfram að koma út. Ég minnist
þess, þegar skil urðu á milli Alþýðublaðsins og
Helgarpóstsins, að stjórn þess síðarnefnda,
þar sem starfsmenn áttu aðild, varð að brúa
fjárhagslegt bil með lántöku. Útistandandi
voru sölutekjur en rekstrarfé vantaði. Voru
góð ráð dýr. Var þá gripið til þess ráðs að slá
rekstrarlán og skrifuðu stjórnarmenn undir
sem sjálfsskuldarábyrgðarmenn. Þar á meðal
fulltrúar starfsmanna í stjórninni. Síðar kom í
ljós að útistandandi sölutekjur dugðu ekki til
að greiða niður lánið og það blasti við að það
myndi falla á þessa einstaklinga. Tóku þá allir
starfsmenn þá ákvörðun að ekki væri unnt að
láta bara einstaka fulltrúa starfsmanna í stjórn
bera þessa ábyrgð, en hinir yrðu að standa að
baki þeim; skrifuðu flestallir blaðamenn Helg-
arpóstsins undir sem sjálfsskuldarábyrgðar-
menn og nýtt lán var tekið. Var þá reiknað
með því að rekstur blaðsins greiddi skuldina
niður þegar fram liðu stundir. Sú áætlun gekk
ekki eftir eins og reiknað var með. Höfúm við,
þessir sjö blaðamenn og starfsmenn frá þess-
um tíma, verið að reyna að greiða eftirstöðvar
lánsins niður hægt og bítandi allt til þessa dags
og erum enn að.
Þessa litlu sögu segi ég til að sýna fram á að
ekki var alltaf tekið út með sældinni að vinna
á fátæku biaði. Hins vegar var samhugurinn
mikill, einn fyrir alla, allir fýrir einn. Þessi
samhenti hópur sem þarna var utan mín voru,
Árni Þórarinsson nú ritstjóri Mannlífs, Björn
Vignir Sigurpálsson, aðstoðarritstjóri Morg-
unblaðsins, Guðjón Arngrímsson fréttaþulur
á Stöð 2, Þorgrímur Gestsson ritstjóri Vinn-
unnar auk Jóhannesar Guðmundssonar og
Bjarna P. Magnússonar sem höfðu fram-
kvæmdastjórn og rekstur blaðsins með hönd-
— «
um.