Helgarpósturinn - 12.12.1994, Side 11

f
MORGUNPÓSTURINN FRÉTTIR
MÁNUDAGUR 12. DESEMBER 1994
11
Guðjón Garðarsson ásamt Ást-
valdi Antoni, syni sínum. Veði var
ekki aflétt af íbúð sem hann
keypti fyrir sjö árum og því stend-
ur hann uppi slyppur og snauður.
Einstæður faðir með tvö börn
segist ekki vita hvar halda skuli
jólin.
Einstæður faðir
með tvö börn
keypti íbúð fyr-
ir sjö árum.
Veði af henni
i
var ekki aflétt
og seljandinn
greiddi aldrei af
láninu. Nú er
búið að selja
ofan af honum
’i íbúðina og fjöl-
skyldan verður
*6 borin út.
:ui<
„Veit ekki hvar við
=eigum að halda jólin“
Héraðsdómur hefur dæmt að Guðjón skuli borinn út.
„Eftirlaunasjóður Landsbankans
og Seðlabankans er nú að láta
-it henda mér og börnunum út úr
. 'ií íbúðinni. Ég veit ekki hvar við eig-
um að halda jólin en allt bendir til
þess að við verðum á götunni,“ seg-
“ ir Guðjón Garðarsson, einstæður
faðir með tvö börn. Fyrir sjö árum
keypti hann íbúð með áhvílandi
veði vegna láns fyrri eiganda. Sá
greiddi ekki af skuldinni, dráttar-
vextir hlóðust upp og Eftirlauna-
sjóðurinn ákvað því að bjóða íbúð-
ina upp og leysti hana til sín. Guð-
jón er því á götunni vegna láns sem
hann stofnaði ekki til.
i, r Guðjón keypti íbúðina að Dalseli
trm 12 í september 1987. Þinglýstir eig-
julr endur voru Kristrún Sigurðar-
jibl dóttir og Þorleifur Ólafsson en
Wo Kristrún hafði tekið lán sem Eftir-
'nu launasjóðurinn tryggði með veði í
r.b. íbúðinni. Einar Einarsson og
Hrafnhildur Pálmadóttir voru þó
seljendur íbúðarinnar en ekki þing-
lýstir eigendur en það tengist upp-
ir.í gjöri á kaupum íbúðarinnar þeirra í
milli.
Guðjón segir að Einar og Hrafn-
hildur hafi átt að taka yfir lánið en
ekki getað staðið við það. „Þegar ég
sá að málið var svona vaxið bauðst
ég til að yfirtaka þetta og skrifa
sjóðnum bréf sem ekki var svarað.
Sem gamall Landsbanka- og Seðla-
bankastarfsmaður vildi ég reyna að
yfirtaka þetta lán, en þannig að
þeim yrði komið í skil af þessum
greiðendum. Þau greiddu hins veg-
ar ekkert og ég sit uppi í snjóhúsi
með lánið á bakinu. Ég veit ekki
hvort þetta voru mistök en það var
alla vega það eina sem hægt var að
gera í stöðunni ef ég átti ekki að
missa íbúðina. Ég greiddi þá
500.000 til lögmannsstofunnar og
þar af leiðandi var fallið frá öllum
uppboðum að svo komnu máli.
Þetta er búið að ganga svona í sex
ár, eða þar til bæði ég og sjóðurinn
gáfumst upp.“
Að lokum var þolinmæði Eftir-
launasjóðsins á þrotum og íbúðin
var boðin upp í febrúar á þessu ári
að þeirra kröfu. Á kröfulýsingu
kemur fram að gjaldfelldur höfuð-
stóll skuldarinnar var 650.OOO en
dráttarvextir voru 3,5 milljónir
króna og ýmis kostnaður 400 þús-
und krónur. Guðjón hafði hins veg-
ar greitt inn á þessa skuld 500 þús-
und, eða hátt í höfuðstólinn. Sjóð-
urinn fékk íbúðina á 6,3 milljónir.
Félagi Guðjóns bauð 100 þúsund
krónum meira en féll frá tilboðinu.
Eftirlaunasjóðurinn hefur stefnt
þeim manni fýrir héraðsdóm fyrir
að standa ekki við boðið sem þýddi
að sjóðurinn fékk minna upp í
kröfu sína. Um síðustu mánaðamót
féll svo dómur í máli sjóðsins gegn
Guðjóni í héraðsdómi Reykjavíkur
þar sem segir að „Guðjón Garðars-
son, verði ásamt fjölskyldu sinni
borinn út úr Dalseli 12 með beinni
aðfarargerð.“
„Svona aðför gagnvart fólki
finnst mér mjög harkalegar aðgerð-
ir og í raun alveg forkastanlegt. Ég
hef þegar greitt nær allan höfuðstól-
inn en íbúðin er seld vegna dráttar-
vaxta af láni sem ég tók aldrei. Þetta
eru 3,9 milljónir í dráttarvöxtum
sem þeir eru að hártogast í. Þeir eru
ekki að tapa útlánuðum peningum.
Mér fmnst mjög undarlegt að þessir
lögmenn séu orðnir svo forstokkað-
ir að þeir vilji ekki semja um eitt eða
neitt. Svo stefna þeir manninum
fýrir að bjóða 100 þúsund krónum
yfir þeirra boði sem sýnir hvað þeir
ætla að vera ofsalega harðir í þessu
máli. Ég skil ekki af hverju þeir vilja
ekki semja. Ég hef margoft boðist til
þess að borga restina upp í höfuð-
stól skuldarinnar ásamt samnings-
bundnum vöxtum.“
Sigtryggur Jónsson, formaður
Eftirlaunasjóðsins, segir að það sé
ákaflega erfitt að slá af dráttarvaxta-
kröfu vegna vanskila og það telji
þeir sig ekk_i geta gert.
„Ég tel að við höfum teygt okkur
mjög langt og sýnt honum ákveðna
lipurð í þessu máli öllu og inn-
heimtuaðgerðir fóru mjög seint af
stað á sínum tíma, meðal annars
vegna þess hvernig málið var vaxið.
Það er seljandi íbúðarinnar sem átti
að aflétta þessu láni en það eru va-
nefndir af hálfu þess aðila sem valda
þessum hremmingum fyrst og
fremst. Meginatriðið er að sjóður-
inn sýndi honum ákaflega mikla
lipurð lengi vel einmitt vegna þess
hvernig það var vaxið og til komið á
sínum tíma. Hitt er annað mál að
við gátum ekki afskrifað kröfuna á
grundvelli þess sem fór á milli
þeirra aðila." -pj
Mér er spurn
Jóhannes Arason, bareigandi spyr:
„Ég vil spyrja hvers vegna opnunartími
veitingastaða er ekki gefinn frjáls eins og er að
gerast víðast hvar í heiminum. Það myndi
létta mjög störf Iöggæslunnar og leigubíl-
stjóra ef öllu þessu fólki væri ekki hent út í
kuldann á sömu mínútunni. Frjáls opnunar-
tími kæmi öllum til góða, viðskiptin yrðu
jafnari sem skapar tækifæri til mikillar hag-
ræðingar. Þetta kæmi líka í veg fyrir þrengsli á
stöðunum og þýddi jafnari innkomu. Þetta
myndi ekki leiða til þess að allir staðir hefðu
opið fram eftir nóttu en það væri óneitanlega
gaman að geta boðið gestum að vera lengur þegar stemnmingin er góð.
Það er bara partur af lýðræði að fá að ráða hvar og hvenær menn kjósa að
skemmta sér.“
„Lenging á opnunartíma eða
frelsi í þeim efnum hefur oft verið í
umræðunni. Um það eru skiptar
skoðanir og margir telja að það feli
í sér aukinn löggæslukostnað en
aðrir segja að það leiði til jafnari
notkunar á stöðunum sem gæti
komið löggæslunni og leigubíl-
stjórum vel svo eitthvað sé nefnt.
Það skapast óneitanlega erfitt
ástand við að allir komi út af stöð-
unum á sama tímanum. Ég get ekki
sagt að það liggi neinar breytingar í
loftinu núna en ég verð var við já-
kvæðari viðhorf hjá löggæslunni og
borgaryfírvöldum. Mér finnst að
það stefni í breytingar þótt ekkert
sé fyrirliggjandi í þeim efnum. Það
þarf ekki lagabreytingu heldur
b'reytingu á reglugerð í dómsmála-
ráðuneytinu sem þó yrði aldrei
gerð nema með víðtækri samstöðu.
Þessari skoðun hefur augljóslega
vaxið fiskur um hrygg og margir
telja að hún leysi fleiri vandamál en
hún skapi.“H
Ari Edwald, aðstoðarmaður
dómsmálaráðherra „Það þarf
ekki lagabreytingu heldur breyt-
ingu á reglugerð í dómsmála-
ráðuneytinu sem þó yrði aldrei
gerð nema með víðtækri sam-
stöðu. Þessari skoðun hefur aug-
Ijóslega vaxið fiskur um hrygg og
margir telja að hún leysi fleiri
vandamál en hún skapi.“
í návíqi
Sighvatur Björgvinsson
bankamálaráðherra
„Menn geta spurt sig hvort
eðlilegt sé að bankamála-
ráðherra hafi þriðjung
launa bankastjóra“
Gríðarlega há laun bankastjóra
hafa komist aftur í umræðuna í
kjölfar útkomu bókar Örnólfs
Árnasonar. Laun bankastjóra eru
nálægt einni milljón króna á mán-
uði en ljóst er að grunnlaun banka-
stjóranna standa aðeins undir
þriðjungi til helmingi af þessum of-
urháu launum. Hitt kernur vegna
fundarsetu og margvíslegra auka-
greiðslna sem meðal annars koma
til af kjarasamningum sem þessir
sömu bankastjóra gera.
Ætlar þú að skipta þér af þessu?
„Ég óskaði eftir tillögum frá
bankaráðunum um breytingar á
launakjörum bankastjóranna.“
En þú hefur ekki fengið þær?
„Þær tillögur hef ég ekki fengið
vegna þess að ég bað bankaráðsfor-
mann Seðlabankans um að hafa
forystu um það að biðja um þetta.
Hann sagði síðan af sér eins og al-
þjóð veit. Það þurfti að skipa nýjan
sem þurfti að byrja á byrjunarreit
aftur. Ég á von á því að fá það fljót-
lega. Ég talaði við bankaráðsfor-
mann Seðlabankans fyrir helgina
og mér skilst að það sé komið að
lokum í þeirri vinnu.“
Nú kemur í ljós að bankastjórar
þiggja laun samkvæmt kjara-
samningum bankastarfsmanna,
samanber kjör eins og 13. mánuð-
inn og starfsafmælisgreiðslur. Nú
vill svo til að bankastjórar semja
einmitt um þessar greiðslur við
bankastarfsmenn?
„Já, og semja síðan sjálfir við
bankaráðin."
Finnst þér ekki vera hætta á
hagsmunaárekstrum?
„Eins og hefur komið fram hjá
mér, þá var gerð tillaga um það af
fyrrverandi viðskiptaráðherra, þeg-
ar lögin um viðskiptabanka voru til
endurskoðunar, að bankastjórar
mættu ekki taka aukagreiðslur
nema með samþykki viðskiptaráð-
herra. Þessu var breytt í meðförum
þingsins. Þingið felldi þetta út úr
upphaflegum tillögum ráðherrans
en tók hins vegar þá ákvörðun að
þeir aðilar sem þingið kýs ættu að
sjá um þetta og bera ábyrgð á því
um leið. Alþingi tók þessa ákvörð-
un og það er þá alþingis og banka-
ráðsmanna kosnum af því, að bera
ábyrgð á þessu. Það verða þá að
vera menn kosnir af alþingi sem
verða að vera ábyrgir á þessum
launum úr því að þeir námu úr lög-
um heimild viðskiptaráðherra til að
skipta sér af þessu. Þá fylgir náttúr-
lega ábyrgðin með.“
Hefur þú áhuga á að leita eftir
því að þessi heimild komi aftur til
viðskiptaráðherra?
„Það er eitt af því sem hlýtur að
koma aftur til álita hjá formönnum
bankaráðanna núna þegar ég hef
beðið þá um að skila tillögum hvort
eigi að taka það upp eða ekki. Það
er hins vegar ekkert vafamál að
ábyrgðin er hjá þeim. Alþingi tók
þá ákvörðun að ábyrgðin skyldi
vera hjá mönnum sem alþingi kýs.
Mér finnst að þeir eigi þá að vera
ábyrgir fyrir því að skila tillögum.
Til einhvers hljóta þeir að sitja
þarna.“
En þessi tilhögun; að þeir semji
nánast báðum megin við borðið?
„Fyrst að löggjafinn tekur þá
ákvörðun að viðskiptaráðherra eigi
að vera valdalaus í þessu tilviki og
völdin eigi að vera í höndunum á
bankaráðum sem alþingi kýs, þá
verður alþingi og bankaráðin að
standa ábyrgð á þessu. Menn geta
ekki ætlast til þess — eins og komið
hefur upp í þinginu hjá Guðrúnu
Helgadóttur - að viðskiptaráðherra
standi ábyrgur á þessu þegar búið
er að taka öll völdin af honum.“
Þú myndir þá kannski vilja gera
breytingu á þessu?
„Mér finnst satt að segja að eins
og alþingi hefur afgreitt málið þá
eigi hankaráðin að svara þessari
spurningu."
Spurningunni um kjör banka-
stjóranna?
„Spurningunni um kjör banka-
stjóranna og hvort þetta séu eðli-
legar launagreiðslur og hvort þetta
„Alþingi vildi hafa
þetta svona og þá
verða alþingismenn
að axla þá ábyrgð
sem þessu fylgir.“
sé eðlileg aðferð. Mér finnst að
menn séu þarna að kasta heitri
kartöflu á milli sín. Alþingi vildi
hafa þetta svona og þá verða al-
þingismenn að axla þá ábyrgð sem
þessu fylgir. Það eru þeirra fulltrúar
sem verða að svara þessum fullyrð-
ingum en auðvitað hef ég mínar
skoðanir á þessu. Ég ætla ekki að
skera þá niður úr þessari snöru
með því að ganga fram fyrir skjöldu
og segja hvað ég vil vegna þess að
það er búið að taka öll völdin úr
höndum viðskiptaráðherra. Vandi
fylgir vegsemdinni.“
Én þetta fyrirkomulag, eins og
að binda sig við hæstaréttardóm-
ara og þiggja síðan alls kyns auka-
greiðslur?
„Það er kjaradómur sem ákveður
laun æðstu embættismanna ríksins.
Kjaradómur hefur ákvarðað það í
sínum launaákvörðunum að til
dæmmis ráðherrar fá enga yfir-
vinnu greidda. Þeir bara fá sín laun,
þeir geta ekki setið í nefndum
framkvæmdavaldsins. Kjaradómur
hefur ákveðið að laun ráðherra
skuli vera þessi og skiptir þá engu
hvort þeir eru með eitt ráðuneyti
eða fjögur, þeir fá ekkert meira fyr-
ir það. Skiptir ekki máli hvort þeir
vinna 8 eða 16 tíma á sólarhring.
Þetta var ákvörðun kjaradóms sem
og einnig með hæstaréttardómara,
sem reyndar tóku sér það vald að
tilkynna ríkisvaldinu að nú myndu
þeir leggja eftirleiðis fram reikninga
fyrir yfirvinnu sem þeir hefðu unn-
ið og úrskurða að þeim bæri að fá
það greitt. Ekki deilir ríkisvaldið
við dómarana."
En hvað finnst þér um þessi
laun bankastjóranna?
„Nú er ég ekki ábyrgur fyrir þess-
um launagreiðslum þannig að þú
ættir að beina þessum spurningum
að bankaráðunum. Það er að segja;
finnst ykkur, sem semjið við
bankastjóra, það eðlilegt að banka-
stjóri hafi þrisvar sinnum hærri
laun heldur en bankamálaráð-
herra?“