Helgarpósturinn - 29.08.1996, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 29. AGUST1996
7
Ekki lægir storminn i kringum skemmtistaö-
inn Óðal. Arndís Einarsdóttir segist í sam-
tali viö Gísla Þorsteinsson hafa veriö viö-
stödd þegar þeldökkum hermanni var vísaö
þar á dyr aö ástæöulausu. Hún á sjálf í
sambandi við þeldökkan karlmann og telur
þau hafa mætt miklum mótbyr því margir
landar hennar sjá sambandinu allt til for-
áttu...
Kærastinn
kallaður „niggari"
á skemmtistöðum
Eg áréttaði við kærastann minn áð-
ur en við fórum saman á skemmti-
stað í fyrsta skipti að honum myndi
sjálfsagt ekki líka fjölmargt í fari ís-
lendinga og bað hann um að ansa ekki
ókvæðisorðum í hans garð. Við höf-
um nú nokkrum sinnum farið út sam-
an og oftast hefur það endað með
skelfingu. Ég vissi fyrir að mörgum ís-
lendingum geðjast ekki að lituðu fólki
en ég átti aldrei von á að áreitið yrði
svona mikið. Hann hefur mörgum
sinnum verið kallaður „niggari" sem
er ákaflega niðrandi og það versta
sem hægt er að segja við fólk af þess-
um kynþætti. þess vegna höfum við
dregið verulega úr ferðum okkar á
skemmtistaði í borginni,“ segir Am-
dís Einarsdóttir sem hefur undan-
farna mánuði verið í sambandi við
þeldökkan hermann af Keflavíkurflug-
velli. Hún segir þau bæði hafa orðið
fyrir miklum fordómum af hálfu
margra íslendinga vegna sambands-
ins en vill ekki draga nafn hans inn í
umræðuna vegna starfa hans fyrir
bandaríska herinn.
Einstök snyrtimenni
Eins og fram kom í Helgarpóstinum í
síðustu viku hefur talsvert borið á að
lituðu fólki sé meinuð innganga á
skemmtistaðinn Óðal og sagði eig-
andi staðarins ástæðuna vera þá að
hermenn af Vellinum væru dónalegir
og margir hverjir ósnyrtilega til fara.
Arndís segist kunna illa við hvernig
eigandi Óðals dregur fólk í dilka eftir
kynþætti með því að úthýsa lituðu
fólki og telur aðgerðir hans bera vott
um stæka kynþáttafordóma. „Þessi
maður hefur verið með ýmsar yfirlýs-
ingar tii að réttlæta aðgerðir sínar.
Hann hefur meðal annars haldið því
fram að bandarískir hermenn séu
dónalegir við íslenskt kvenfólk og
klæðist ekki viðeigandi fötum. Hann
veit hins vegar ekki að í bandaríska
hernum eru gerðar miklar kröfur um
snyrtimennsku. Það eru því vand-
fundin meiri snyrtimenni en þeir. Þeir
strauja meira að segja gallabuxurnar
sínar. Ég veit hins vegar ekki um
marga íslenska karlmenn sem gera
það. Ég hef í gegnum tíðina farið mik-
ið út að skemmta mér og get ekki séð
betur en að margir fslendingar mæti
ósnyrtilega til fara á skemmtistaði.
Þeim er hins vegar ekki úthýst vegna
þess að þeir eru ekki svartir. Þessi
málflutningur eigandans er því með
ólíkindum.“
Mætti í nýjum jakkafötum - en
var kastað á dyr
Arndís segist hafa gert tilraun til
þess á dögunum að fara inn á Óðal og
var í för með vinkonu sinni og þel-
dökkum vini þeirra af Vellinum. „Við
dyrnar var vinur okkar stöðvaður af
dyraverðinum sem sagði að hann færi
ekki inn því svartur hermaður hefði
lent í slagsmálum þar inni fyrir
skömmu. Þar af Ieiðandi færu engir
svertingjar inn á staðinn. Eitthvað bar
starfsliðinu ekki saman því eigandinn
gaf síðar þá skýringu í fjölmiðlum að
umræddur maður hefði ekki verið
nægilega snyrtilegur. Hermaðurinn
var hins vegar nýbúinn að fjárfesta í
jakkafötum og mætti þannig á ballið.
Ég þekki þennan umrædda mann
ágætlega og veit að hann myndi aldr-
ei fara á ball í gallabuxum og striga-
skóm eins og eigandi Óðals heldur
fram. Þessi framkoma er því bæði
mér og öðrum sem tengjast lituðu
fólki hér á landi mikið áfall, ekki síst í
ljósi þess að ég veit um fleiri
skemmtistaði sem eru farnir að flokka
fólk eftir litarhætti. Hermenn sem eru
hvítir á hörund eru hins vegar aldrei
útilokaðir frá skemmtistöðum og því
benda þessar aðgerðir til þess að hér
liggi kynþáttafordómar að baki.“
Ég hef aldrei orðið vör við
ruddaskap af hálfu hermanna
- þeir láta íslenskt kvenfólk
jafnan í friði.
ísienskar stúlkur
sækja í hermennina
Aðspurð um ruddaskap af hálfu
hermanna gagnvart íslensku kven-
fólki segist Arndfs aldrei hafa orðið
vör við slíkt. „Þeim finnst auðvitað
pirrandi að íslenskir karlmenn skuli
endalaust vera að áreita þá og aðra
sem með þeim eru. Það hefur því
komið fyrir að þeir hafa reiðst, sem er
í raun ákaflega eðlilegt. Hvað íslensk-
um konum viðkemur held ég að her-
menn láti íslenskt kvenfólk yfirleitt í
friði ef það hefur ekki áhuga á þeim.
Eitt einfalt nei dugar í flestum tilfell-
um. Staðreyndin er hins vegar sú að
stúlkurnar sækja fremur í hermenn-
ina heldur en þeir í þær. Ég hef oft
orðið vör við mikinn áhuga stúlkna á
þeim og það leiðist hermönnunum
skiljanlega ekki. Ég hef einnig farið
nokkrum sinnum upp á Völl á dans-
leiki og þar eru iðulega ungar stúlkur
fyrir utan hliðið sem bíða eftir því að
einhverjir hermenn hleypi þeim inn
fyrir og taki þær með sér á ballið. Oft
eru þetta stúlkur allt niður í 16 ára
sem hanga þarna fyrir utan. Það er
því ekki að ósekju að hermennirnir
segja að þeim líði eins og í sælgætis-
verslun þegar íslenskar stúlkur eru
annars vegar.“
Andúdin leynist víða
Arndís segir kynþáttafordóma ekki
aðeins leynast á skemmtistöðum —
þá sé að finna víða í þjóðfélaginu, allt-
of víða. „Ég veit í raun ekki hve oft
kærastinn minn hefur verið kallaður
„niggari" úti á götu. Ástandið er
reyndar svo slæmt að honum finnst
jafnvel óþægilegt að fara í verslanir.
Hann er ættaður frá Panama þar sem
enginn geldur þess að vera svartur á
hörund. Það hefur því verið ákaflega
erfitt fyrir hann að aðlagast íslensku
samfélagi. Hann vili nú ekki ræða
þessi mál mikið við mig, segist hins
vegar ekki geta gert að því að hann er
svartur. Félagar hans í hernum hafa
hins vegar alist upp í Bandaríkjunum
Fleiri staðir en Óðal meina
lituðu fólki aðgang.
og þekkja misréttið af eigin raun. Þeir
eru því ýmsu vanir. Sem betur fer er
fjölskyldan mín ekki haldin sömu við-
horfum og sumir íslendingar. Hún
tóku honum ákaflega vel strax í byrj-
un. Stuðningur fjölskyldunnar hefur
skipt okkur miklu máli. Ég get ekki
séð að sambandið eigi mikla framtíð
fyrir sér hér á landi og ef við verðum
áfram saman þegar dvöl hans á Vell-
inum lýkur geri ég ráð fyrir að fylgja
honum út til Bandaríkjanna þar sem
andúðin er ekki eins greinileg og hér á
landi.
Eintómar lygar
Arndís segist geta nefnt fjölda
dæma um að Islendingar hafi reynt að
níðast á hermönnum vegna litarhátt-
ar þeirra. „Ég varð vitni að því á dög-
unum að íslensk kona kastaði bjór-
könnu og öskubakka í þeldökkan kær-
asta sinn af Vellinum. Síðan kærði
hún hann fyrir að áreita sig og það
mál er nú í rannsókn hjá bandarískum
heryfirvöldum. Ég sá ekki betur en að
það færi ágætlega á með þeim þar til
konan umturnaðist skyndilega með
fyrrgreindum afleiðingum."
Arndís nefnir annað dæmi. Hún var
á ferð í jeppa með kærasta sínum og
vinum hans þegar piltur keyrði í veg
fyrir þau með þeim afleiðingum að
stuðarinn á bílnum hans nuddaðist
utan í jeppann. Við stukkum út en
drengurinn keyrði umsvifalaust í
burtu. Það sá ekki mikið á jeppanum
og því sá félagi okkar enga ástæðu til
að gera neitt í málinu því bandarískir
hermenn vilja fyrir alla muni forðast
öll vandræði við íslendinga. Við héld-
um að þar með væri þessu máli lokið
en tveimur dögum síðar var faðir
drengsins búinn að hafa uppi á nafn-
inu mínu og hafði samband við mig.
Þá hafði pilturinn sagt föður sínum að
hermaðurinn hefði keyrt í veg fyrir
sig. Hann bætti því jafnframt við að
öxll undir bílnum hefði laskast við
áreksturinn. Þarna hafði pilturinn
greinilega snúið sögunni sér í vil en
ég skal ekki segja um hvort faðir hans
vissi nokkuð um það. Hvað sem því
líður sagði ég honum frá málavöxtum
og sagði enn fremur að bíllinn hefði
verið fullur af fólki sem myndi með
glöðu geði bera vitni gegn piltinum.
Maðurinn dró þá kröfu sína umsvifa-
laust til baka.“
Breyttur hugsunarháttur naud-
synlegur
„íslendingar verða að fara að
breyta hugsunarhætti sínum enda fer
fjöldi litaðra hér á landi vaxandi með
ári hverju. Bæði hefur ættleiddum
börnum fjölgað sem og lituðum inn-
flytjendum. Ef ekki verður gripið í
taumana kunna að skapast hér fjöl-
mörg vandamál sem erfitt verður að
leysa þegar fram í sækir. Kynþáttafor-
dómar geta birst í ýmsum myndum
og mér finnst mikil þversögn í tali
landsmanna um kynþáttamisrétti. Ég
veit að fjölmargir eru tilbúnir að for-
dæma aðgerðir eiganda Óðals en
mótmælir jafnframt komu erlendra
sjóliða á þeirri forsendu að þeir sæki í
íslenskt kvenfólk. Ég lít fyrst og
fremst á þessa hermenn sem almenna
ferðamenn. Ekki eru ferðamenn sem
koma í gegnum Keflavíkurflugvöll
flokkaðir á nokkurn hátt. Þeir eru ailir
boðnir velkomnir. Viðhorf til her-
manna er hins vegar allt annað - - ekki
síst ef þeir eru dökkir á hörund. Það
sama er hægt að segja um þá flótta-
menn sem hingað komu á dögunum
frá gömlu Júgóslavíu. Allir eru sælir
og glaðir með komu þeirra til lands-
ins. Ég er samt viss um að ef þeir
hefðu verið dökkir á hörund hefði við-
horfið til þeirra verið annað."