Alþýðublaðið - 23.01.1976, Blaðsíða 3

Stefnuljós
Hörður Zóphaníasson skrifar
0]
Svo er margt
sinnið sem skinnið
Það er sagt að norðlendingar
og fleiri landsbyggðamenn hafi
notið f rétta i útvarpi og sjónvarpi
af fannfergi og ófærð í Reykja-
vík og nágrenni að undanförnu
eins og hverra annarra góðra
revía eða skemmtiþátta. Snjór-
inn í munni reykvíkinga bráðnar
i eyrum manna á Vestfjörðum,
Norðurlandi og á Austf jörðum og
myndir í dagblöðunum og á
skjánum af spólandi keðjulaus-
um bílum með spriklandi og ráð-
villtum mannverum allt í kring
verður að skemmtilegri skrípa-
mynd í huga þeirra og heila.
„Þeir ættu að fá almennilegan
snjó þarna fyrir sunnan," segja
þeir margir og glotta við tönn. En
reykvíkingurinn eða hafnf irðing-
urinn, sem er að baslast við að
komast leiðar sinnar og miðar
skammt, finnst þetta allt annað
en skoplegt. Og þannig vill það
oft verða í lífinu, að viðhorf
manna eru mörg og ólík.
Vetur konungur hefur óvenju rösklega
knúið á hurðir og glugga okkar hér á suð-
vesturlandshorninu undanfarna daga.
Snjór hefur truflað samgöngur og lifnað-
arhætti manna. Vélar og tæki hafa verið i
gangi dag eftir dag önnum kafin við snjó-
mokstur. Milljónum er eytt daglega i að
ýta og moka snjó. Gatnamálastjóri
Reykjavikurborgar gefur gaum að fjár-
hagsáætlun borgarinnar og stynur þung-
an. Hann er þegar kominn fram úr fyrir-
hugaðri fjárveitingu á fjárhagsáætlun
borgarinnar árið 1976 til snjómoksturs.
Og það getur snjóað lengi enn.
Vegfarendur hafa lika sinar áhyggjur
af veðurfarinu og snjónum. Bilaeigendur
leggjast til svefns á hverju kvöldi með
nokkurn ugg i brjósti. Skyldi verða fært á
bilnum i fyrramálið?
Gangandi vegfarendur hafa ef til vill
ekki eins miklar áhyggjur af snjónum og
snjókomunni og bilaeigendurnir. Þeir eru
orðnir svo vanir að sjá fótum sinum for-
ráð að það skiptir þá ekki öllu, hvort
snjórinn er nokkrum sentimetrum dýpri
eða grynnri. Þeir eru orðnir vanir þvi, að
borgar- og bæjaryfirvöld leggist á eitt
með fannkomu og ófærð með þvi að reyna
eftir fremsta megni að koma snjónum af
götunum og frá bilunum upp á gangstétt-
irnar og gangleiðir i veg fyrir hinn æðru-
lausa og orðfáa fótgangandi mann. En
samt sem áður er mér ekki grunlaust um,
að nokkur kviði sæki stundum á huga
göngumannsins er hann hallar sér þreytt-
ur út af á kvöldin og hugsar til umbrota i
snjó og ruðningi á leið til vinnu næsta dag.
En einn er sá hópur, sem biður eftir
snjónum með eftirvæntingu og fögnuði.
Og sá hópur gleðst og hlær i hjarta og
huga, þegar snjónum kyngir niður og
breiðir sig yfir borg og bæ. Það eru börnin
og unglingarnir. Snjórinn er þeim kær-
kominn. Hann er góður vinur þeirra.
Hann gefur þeim óteljandi tækifæri til á-
taka og leikja. Snjóhús, snjókarlar og
kerlingar risa. Snjókúlur þjóta um loftið
og koma stundum óþægilega niður, þar
sem þær eiga i reyndinni ekkert erindi.
Otiveran i snjónum hefur góð áhrif á táp-
mikla og duglega krakka. Þeir geisla af
heilbrigði og hreysti, þar sem þeir láta
huga og hendur, fætur og hvað sem er
glima við hin óteljandi verkefni sem
skaflarnir og snjórinn bjóða upp á. Og
skiðin eru tekin fram.
Það er stundum talað um innisetur og
bókstafsstagl i skólunum, með nokkrum
vandlætingartóni. Það heyrast lika stund-
um raddir um það, að skólarnir séu ekki I
neinum tengslum við móður náttúru og
tilveruna. Of oft hafa þessar raddir við
nokkur rök að styðjast.
En vetur karl knýr ekki árangurslaust á
dyr skólanna. Þær opnast upp á gátt og
hópar glaðværra nemenda leggja land
undir fót með kennurum sinum og halda
til fjalla. Þar leita þeir á brattann og
sækja sér þrótt og þor á skiðum og sleðum
i islenskum snjó i faðmi fönnum skrýddra
fjalla.
Yngri nemendur fá kannski dagsferð á
skiðum, en unglingarnir fá margir hverj-
ir tækifæri tiþð gista eina eða tvær nætur
i skiðaskála i liópi góðra félaga og undir
leiðsögn kennara sinna. Þá eru dagarnir
notaðir eins og birtan endist til útiveru og
skiðaiðkana. Sumir eiga kannski engin
skiðin en útiveran heillar þá engu siður.
Ýmsir skólar hafa með ýmsum hætti
komið sér upp nokkrum „skiðabanka”.
Þangað geta nemendur sem ekki eiga
skiðileitað. Slikir „skiðabankar” eru góð
skólaeign, sem gefur góða vexti i ánægju
og gleöi þeirra, sem skiðanna njóta.
Svo kemur kvöldið eftir erfiðan dag. Þá
er lif og fjör i skiðaskálunum, þar sem
kvöldvakan liður við söng, leiki og ýmsa
aðra skemmtiþætti. Og þá á margur
góður kennarinn greiðari aðgang að huga
og hjarta nemenda sinna og betri tækifæri
enannarsstaðartilaðmóta þá og mynda. <
Og ég er þess fullviss, að mörg atvik og
atburðir úr þessum ferðum geymast leng-
ur i hugskoti bæði nemenda og kennara og
hafa varanlegri og betri áhrif á þá, en
margra vikna strit við lærdóm og lexiur
innan skólaveggjanna. Þess vegna þarf
að efla og styðja þessa starfsemi skólanna
i orði og i verki.
I HREINSKILNI SAGT
Fer, eða fer ekki?
Eftir beztu heimildum mun nú
ríkisstjórnin, þegar þetta er
skráð, vera að þinga um, hvort
forsætisráðherra vor eigi að fá
að fara til Lundúna í heimboð
Wilsons. Allar líkur benda raunar
til, að förin verði gerð, þar sem
dómsmálaráðherra hefur þegar
tjáð sig um, að hann telji sjálf-
sagt að Geir fái að fara og það
álit mun vega þungt. Sjálfsagt
verður einnig tekin ákvörðun um
veganestið, sem látið verður í
„ferðamal" forsætisráðherra.
Auðvitað býst enginn við, að þetta verði
tiundað fyrir almenningi, sem máskú er
heldur varla von. Annars má það vekja
furðu, að hinir gestrisnu Islendingar skuli
nú ekki i þetta sinn hafa snúið dæminu við
og beinlinis boðið Wilson að heimsækja
okkur! Ég hefi oft áður leyft mér að benda
á, að það væri i alla staði eðlilegt viðhorf,
að þeir, sem vilja við okkur ræða um mál,
sem varðar þá eins og útlendinga, sem
eru að betla um hluta af lifsbjörg okkar
sér til handa, láti af þessum sifelldu utan-
stefnum. Það mun vera næsta fátitt, að
beiningamenn séu svo tilætlunarsamir, að
þeir geri kröfu til að ölmusugjafinn elti þá
uppi, til að láta einhvern skerf af hendi
rakna. Enginn skyldi halda, að aðstaða
okkar væri söm, ef við værum heimsóttir,
eins og hún er með þvi að einn maður, þó
með alvarlegt augnaráð sé, gangi á þeirra
vit til viðræðna. Vera kann, að við höfum
ekki skemmtilega reynslu af heimsóknum
brezkra fyrirmanna. En súpuna okkar
ættum við þó að geta etið hér heima, hvað
sem þeir gera við veizluborðið!
Það er fjarri mér, að vilja vera ósann-
gjarn. En mér finnst, að ástæðulaust sé
fyrir islenzka fyrirmenn, að vera stöðugt
að ganga undir það jarðarmen útiendra,
sem þessar heimsóknir óneitanlega eru.
Timi er kominn til að veita þvi fulla at-
hygli, að forsætisráðherra ætti ekki i okk-
ar augum að vera minna verður hér en
forsætisráðherra Breta er i þeirra augum.
Pilagrimsfarir eru lika löngu aflagðar hér
. á landi og engin ástæða til að vekja þær
upp að nýju. Þessu næst kemur til álita
annað og ekki siður alvarlegt atriði.
Þegar herra Luns var hér á dögunum,
virðist hann hafa misskilið hrapallega af-
stöðu islenzkra ráðamanna um „áreitnis-
lausa” fiskveiði Breta, ef herskipin væru
kvödd burtu. Þetta er sagt i þeirri góðu
trú, að okkar menn segi satt og rétt frá
viðtalinu. Hitt er enn óupplýst, hvernig
þessi misskilningur hefur fæðzt og þróazt.
Tvennt getur auðvitað verið til. Annað-
hvort er, að herra Luns sé heldur slappur i
„perunni”, eða að rikisstjórnin hafi tjáð
sig ógreinilega.
Nú skal ekki einu sinni að þvi ýjað, hvað
þá heldur fullyrt, að viðtalið hafi farið
fram á einhverri rúm-ensku. En allt um
það hefur orðið misskilningur. Það má þvi
vera Islendingum allverulegt áhyggjuefni
að senda einmana postula út, að fenginni
þessari reynslu. Prófessor Sigurður Nor-
dal skrifaði á sínum tima merkilega
dæmisögu, en hann kallaði „Ferðin, sem
aldrei var farin”. Ógleymanlegt er það,
Eftir Qdd A. Sigurjónsson
sem hann leggur rómverska keisaranum i
munn, þegar hann skýrir fyrir verðandi
sendiboða hvers sé af honum vænzt i um-
ræðunum við hinn rika, óþekkta konung:
„Reynir þá mikið á, að þú sért sem vitr-
astur sjálfur...”
Ekki skal hér getum að þvi leitt,
hvernig forsætisráðherra er undir þá för
búinn, að þurfa að deila orðspeki við Wil-
son og aðra „vitringa” I þvisa landi. Hitt
er nærtækara, að lita á kröfurnar, sem
gerðar eru til landsmanna áður en ferðin
er farin. 1 lok leiðara Morgunblaðsins i
gær kemur það berlega fram, að þess er
krafizt að landsmenn standi sem einn
maður bak.við erindislok hans, hver sem
þau kynnu að verða!
Stundum hefur verið sagt, að sá, sem
biður um litið, öðlist aldrei mikið. Þetta er
eflaust rétt. En er það nú ekki heldur
mikil ofrausn, að almenningur ákveði það
fyrirfram að fallast á allt sem ráðherrann
kann að afreka i Bretlandsferðinni, jafn-
vel þó það yrði „einhver béans misskiln-
ingurinn”? A slika kröfu hlýtur alþjóð að
lita mjög alvarlegum augum og áskilja
sér allan rétt til að dæma þá fyrst þegar
erindislokin verða hljóðbær. Enginn óvit-
laus maður skrifar undir svo „blankan”
vixil.
Fáránleg krafa
o
Alþýðublaðið
Föstudagur 23. janúar 1976.