Alþýðublaðið - 20.05.1976, Page 3

ia&ð1' Fimmtudagur 20. maí 1976
a!
blái
FRÉTTIR 3
— Væri ekki þörf á þvi, aö
gefa fólki kost á leiöbeiningum i
handritalestri?
„Jú, vissulega væri það, og á-
hugi er fyrir hendi i stofnuninni
en af framkvæmdum hefur ekki
orðið. Hinsvegar er dálitið að
þvi gert i Háskólanum og litil-
lega eitthvað á menntaskóla-
stigi. En það er auðvitað alls ó-
nóg, til þess að almenningur,
eða áhugamenn a.m.k. njóti
góðs þar af.”
— En nú gerið þið fleira en
rýna i bækur og strjúka kilina.
Hvað er að segja um útgáfu-
starfsemi?
,,Þar er nú reyndar ýmislegt i
deiglunni, en útgáfustarfsemi,
sem við sættum okkur við, er
tafsöm. Þar kemur svo margt
til, rannsókn á handritum og
samanburður meðal annars. En
af væntanlegum útgáfubökum
langar mig til að nefna: Safn af
miöaldaæfintýrum, sem mest-
megnis eru þýðingar úr ensku.
Það gefur hugmynd um menn-
ingartengsli á þeim tima. Ann-
ars er saga að segja frá þvi
máli.”
— Blessaður láttu heyra.
„Þýzkur maður, að nafni Ger-
ing, gaf þetta fyrst út sem is-
lenzk æfintýri. En eyða var i
skinnbókina.
Nú gerðist það, að ungur og
efnilegur maður fann í Lands-
bókasafni pappirshandrit af þvi,
sem vantaði en upp hafði verið
ritað meðan handritið var enn
heilt. Þessimaður, Einar Gunn-
ar Pétursson sér um útgáfuna
og skrifar formála og greinar-
gerð. Þetta er I fyrsta sinn, sem
bókin verður prentuð i heild.
Þá vil ég nefna Hallfreðar-
sögu i útgáfu Bjarna Einarsson-
ar og Færeyingasögu i útgáfu
Ólafs Halldórssonar. Bæði þessi
rit tel ég hin merkustu að frá-
gangi öllum, sem þeirra ágætu
manna var von og visa.
Ánægjuleg nýjung er prentun
á ritgerð Alfrúnar Gunnarsdótt-
ur um gömlu þýðinguna af
Tristrams sögu. Þessi saga var
þýdd á dögum Hákonar gamla,
úr frönsku kvæði, þó liklega
megi rekja rætur hennar að ein-
hverju leyti i keltneskar bók-
menntir.
Dálitið úr kvæðinuhefur glat-
azt. Franskur maður, Bedier
gaf þýðinguna út og reyndi að
fylla i skörðin, eftir sinum
smekk og kunnáttu.
Reyndar samdi hann svo nýja
sögu — nútímaverk, úr efninu,
og eru þessi handaverk hans
talsvert kunn. Dr. Einar Ólafur
Sveinsson þýddi þessa nútima-
sögu á islenzku fyrir um 20 ár-
um.
Við litum svo á, aö Alfrún hafi
komizt að merkum niðurstöðum
i ritgerð sinni.
Þá verður gefin út ljósprentun
af eiginhandarritun kvæða
Bjarna Thorarensens. Sigurður
Steingrimsson annast þá út-
gáfu. Loks má nefna Griplu,
sem er einskonar syrpa smærri
verka sem ekki þykir fært að
gefa út sérprentuð. Þar kennir
margra grasa, þó ekki séu öll há
i loftinu.”
— Það er þá ýmislegt á prjón-
unum?
,,Já. Ég tel það hæfilegt, að
stofnunin geti gefið út 3—4 bæk-
ur á ári, vandaðar útgáfur. Að
þessu er stefnt eins og nú er”,
sagði Jónas Kristjánsson for-
stöðumaður Arnastofnunar að
lokum. _ og
Segja valdníðslu dag-
legt brauð á íslandi
Félagið íslenzk rétt-
arvemd hefur gefið út
blað, þar sem fjallað er
um ýmis stefnumál
þess. — í forsiðugrein er
fullyrt, að valdniðsla sé
orðin daglegt brauð á ís-
landi og lýðræðinu hætta
búin.
Þar segir, að nú hafi menn
vaknað upp við vondan draum, —
að glæpir heimsborganna séu
farnir að setja svip sinn á þjóðllf-
ið. En það sé ýmislegt fleira ugg-
vænlegt i islenzku þjóðféiagi en
glæpir og mannsmorð. Siögæðis-
vitundalmennings sé fjarri þvi að
vera vakandi. „Allt i kringum
okkur sjáum við fólk beitt órétti
og þó er ekkert aðhafst”, segir i
greininni.
Valdniðsla er
daglegt brauð
Síðan segir: „Við sjáum opin-
I. ý()nv()inu rr luvlln búin
Valdníðslan er orðin
daglegt brauð á íslant
«5

íii
m
m
ÍmS
Hagsmunafélag þeirra
sem órétti eru beittir

bera embættismenn, þingmenn
og ráðherra brjóta lög á fólki,
sem ekki getur borið hönd fyrir
höfuð sér. Valdniðsla er orðin
Jaglegt brauð á Islandi. Svo er
þetta siðleysi afsakað með þvi, að
slikt sé eðli stjórnmálanna og
þessvegna sé allteins ograun ber
vitni”.
Þá segir: „Við Islendingar höf-
um valið okkur lýðræðislegt
stjþrnskipulag og teljum það
henta bezt til þess að ná þeim
markmiðum, sem við teljum
mikilvægust fyrir frjálsa þegna.
Það er þess vegna alvarlegt
mál ef réttarfar kemst á það stíg,
að almenningur hættir aö bera
virðingu fyrir þvi og þeim em-
bættismönnum og ráðamönnum,
sem ráðsmennskast meö lif og ör-
lög þegnanna eftir eigin geðþótta.
Þegar svo er komið er lýðræðinu
hætta búin, og þannig er einmitt
komið fyrir þjóð okkar i dag”.
Að lokum segir: „íslenzkt rétt-
arriki birtist ekki i lögum einum
saman, heldur i þeirri réttarvit-
und, sem þjóðin sjálf hefur og þvi
réttlæti, sem hún krefst að sé
framfylgt i landinu”.
AG.
Óvissa um framtíð-
ina veldur Vega-
gerðini vandamálum
„Stærsta vandamálið sem
skapast er það, að þegar kemur
fram á haustið vitum við ekki
hvað á að gera næsta ár. Undir-
búningur verka er timafrekur og
dýr og þvi nauðsynlegt að vinna
eftir lengri áætlun en frá ári til
árs,” sagði Sigurður Jóhannsson,
vegamálastjóri, i samtali viö Al-
þýðublaðið i gær.
Alþingi samþykkti stjórnar-
frumvarp þess efnis, að vegaá-
ætlun skyldi aðeins gilda fyrir
yfirstandandi ár, en öilum
ákvörðunum um framkvæmdir
næstu ár slegið á frest.
t samtalinu við vegamálastjóra
kom fram, að þessi tilhögun gilti
vegna erfiðra og flókinna vanda-
mála sem upp hefðu komið.
Nægði þar að nefna landshlutaá-
ætlanir og hringvegsáætlun, sem
enn næði ekki allan hringinn. En
Sigurður kvaðst vona að áætlana-
gerð til lengri tima yrði tekin upp
aftur sem allra fyrst.
Það er tilfellið að verðbólgan
hefur eyðilagt vegaáætlunina.
Kostnaður hefur alltaf farið fram
úr þvi fé sem verja átti til þessara
hluta. En þegar ekki er ákveðið
um hvað gera skulinema eitt ár i
senn fer málið að vandast,” sagði
Sigurður Jóhannsson. Það væri
ekki nóg að vita að einhvers stað-
ar ætti að vinna við vegagerð eða
brúarsmiði. Undirbúningur
krefðist tima og þegar um brúar-
smiði væri að ræða þyrfti að
panta efni erlendis frá.
Þá má nefna, að nú hefur
skyndilega veriðákveðið að veita
fé til vegaframkvæmda á Holta-
vörðuheiði, en shkar skyndiá-
kvarðanir gera vegagerðinni að
sjálfsögðu erfitt fyrir.
—SG
Aðalfundur Bandalags
íslenzkra listamanna
Bandalag islenzkra iistamanna
hélt aðalfund sinn 2. mai siðast-
YFIRSTÉTTIN VERÐUR AÐ FÓRNA
i júnimánuöi nk. verður haldin i
Vancouver i Kanada ráðstefna á
vegum Sameinuðu þjóðanna.
Ráðstefnan sem ber heitiö Habi-
tat 1!(7<>, (habital = mannabyggð)
er lalin verða ein sú fjölmennasta
sem S.þ. hafa staðið fyrir. Er gert
ráð fyrir 200(1 þátttakendum, frá
uin 140 löndum. auk þúsunda full-
trúa frá vmsum samtökum og
stofnunum. Eins og heiti ráð-
stefnunnar bendir til, fjallar hún
um umhverfi mannsins.
Árið 1072, var haldin i Stokk-
hólnti svipuö ráðstefna, og þótti
hún takast mjög vel. Efni Van-
couver ráöstefnunnar verður
inun afmarkaðra, en el'ni hinnar
fyrri. Veröur eingöngu fjallað um
það umhverfi sem maðurinn hef-
ur skapaö sér, en minna unt það
umhverfi sem náttúran sjálf hef-
ur lagt til.
Til þurfa aö koma
miklar breytingar
Það er flestum Ijóst, að vanda-
mál þau sem Ilabital ráðstefnan
Ijallar uin. verða varla leyst
nema til komi miklar breytingar
á veröldinni. Þá er það kannski
helzt sú breyting, að gæðum
heimsins verði réttlátar skipt.
Eramkvæmdastjóri llabilat,
Enrique Penalosa, fyrrverandi
landhúnaðarráðherra Kólumbiu.
segir um þetta atriði:
Að skapa jafnari heim
„Breytingar á alþjóðlegum
viðskiptakjörum verða aðeins
fyrsta skrefiðsem nauðsvnlegt er
aðstiga i þessa átt. Hið raunveru-
lega markmið er. að skapa lieiin.
þar sem mannfólkið hefur jafnari
tækifæri, og þar sem liægt er að
bæta lifskjörin og draga úr þvi
misrétti sem verið liefur við lýði.
Þetta þvðir með öðrum oröum. að
það verða að eiga sér stað breyt-
ingar i sainskiptum landanna og i
liverju einstöku riki innbyrðis.
Við þetta hætist, að það er ekki
cingöngu liægt að ná auknuni
jöfnuði með þvi að bæta lifskjör
þeirra sem lakast eru settir i dag.
Sú staðreynd. að auðlindir heims-
ins eru vissulega af skornum
skannnti, hefur óhjákvæmilega i
fiir með sér. að hinir riku verða að
breyta lifsvenjum sinum og lifn-
aðarháttum verulega frá þvi sem
vorið liefur til þessa. Og einnig á
það við hér. að það er ekki aðoins
sanihúð riku landauna og liiniia
fátæku seni þarf að breytast.
Iieldur og sambúð rikra og fá-
tækra einstaklinga”.
Yfirstéttin veröur
aö fórna...
Það er með öðrum orð-
uin, yfirstéttin sem verður að
fórna cinhvcrju af sinuni liags-
iiiiiniim. En nú má búast við þvi
að flestir þeirra sem sækja ráð-
stcfnuna séu fulltrúar hiniiar svo-
kölluðu ylirstéttar. Ilvað skyldi
l’enelosa segja um þá staðreynd?
„Menii verða aðhorfast iaugu við
staðreyndir og liegða sér siðan i
samræmi við þær. Annars mun á-
reiðanlega svo fara. að fátækum i
, vcröldinni fjölgi svo mjög að ekki
verði við ueitt ráðið. Yfirstéttin
verður að sa'lta sig við. að breyt-
ingar hljóla að eiga sér stað. ann-
ars hvorfur hún sjálf. Frá sjónar-
miði sögiinnar verður það ef tii
vill svo. að ekki skiptir megin-
máli livaö það verður, sem gerist.
er þar að keniur". —gek
liðinn. Formenn aðildarfélaga og
forseti bandalagsins fluttu
skýrslur um starfið á liðnu ári. t
almennum umræðum á fundinum
kom fram ánægja með margþætt
og blómlegt starf og rikti sam-
hugur meðal listamanna. Fagnað
var lyktum Kjarvalsstaðadeilu og
öðrum árangri sem náðst hefur i
baráttumálum listamanna.
A siðasta hausti opnaði BIL
skrifstofu i samvinnu við Rithöf-
undasamband Islands að Skóla-
vörðustig 12,4. hæð.
Bandalagið ráðgerir að halda
gleðimót fyrir meðlimi sina í Val-
höll á Þingvöllum 29. mai. Einnig
er ráðgert að halda listamanna-
þing i byrjun júni að Kjarvals-
stöðum, umræðufund um tilgang
listahátiðar.
Eftirfarandi ályktun af sér-
stöku tilefni var einróma sam-
þykkt: „Aðalfundur Bandalags
islenzkra listamanna haldinn 2.
mai 1976, harmar aðför einstakra
listamanna gegn starfsbróður
sinum i umræðum um úthlutun
viðbótarritlauna, þar sem gert er
litið úr starfi hans með ódrengi-
legum hætti"
Forseti bandalagsins er Thor
Vilhjálmsson.