Alþýðublaðið - 29.07.1976, Blaðsíða 11

2£S5" Fimmtudagur 29. júlí 1976.
Islenskubættir Albyðublaðsins
eftir Guðna Kolbeinsson
Boristhefur bréf frá tveimur
systkinum.Bessa Bjarnasyni og
Jónu Bjarnadóttur Gjögri,
Strandasýslu. Af skriftarlagi
rasð ég aö bréfritarinn sé mjög
ungur aö árum og er sérstök á-
nægja að sjá yngstu kynslóðina
sýna islensku máli áhuga. Þau
systkin eiga i þrætu við móður
sina. Hún segir rétt mál að taka
svo til orða: „efþú'gáir betur,
þá finnurðu það,” — en eins og
vel sæmir hugsandi og gagnrýn-
um ungmennum trúa þau ekki
hverju sem er, bara af þvi að
mamma segir það og spyrja
hvort ekki sé réttara að segja :
„ef þú gærö betur finnurðu
það.”
Ég verð að hryggja þessi ungu
systkin með þvi að hvað þetta
snertir hefur mamma á réttu að
standa. Það er talið rétt mál að
segja: þú gáir á sama hátt og
t.a.m. þúsáir,þú skráir.þú spá-
irog þú þráiraf sögnunum sá,
skrá, spá.og þrá.Aftur á móti
er sagt þú slærð þú flærð af
sögnunum sláog flá. — Ef við
litum á sagnirnar gá, sá, skrá,
spá og þrá er þátið þeirra
gáði, sáði, skráði,
spáði og Þráði. Það er
þess vegna eðliiegt að þær hagi
sér öðru visi en sagnirnar slá og
flá sem eru i þátið slóog fló. —
En söngin náer hins vegar hálf-
gerður kynblendingur. Hún
beygist i þátið eins og fyrrtöldu
sagnirnar — náði, en er i nútið
eins og þær siðartöldu — þú
nærð.Og ugglaust á þessi blend-
ingsbeyging sagnarinnar ná
sinn þátt i að rugla málkennd
þeirra Gjögursystkina og ann-
arra islenskra barna.
Þeim Bessa og Jónu liggur
fleira á hjarta, þau segja: Enn-
fremur langar okkur áð spyrja
hvort ekki sé réttara að segja:
„Hvenær kemur hann”, en að
segja: „Nær kemur hann?””
Þvi er til að svara að hvort
tveggja er rétt. Það eru helst
vestfirðingar sem halda enn i
hina fornu mynd þessarar sam-
tengingar, og segja nær, aðrir
landsmenn nota flestir hvenær
og meira að segja amast sumir
við tengingunni nær og telja
hana dönskuslettu. Það er mik-
ill misskilningur. 1 visu sem
Þormóður Kolbrúnarskáld kvað
daginn fyrir Stiklarstaðabar-
daga — að þvi er segir i Fóst-
bræðrasögu — spurði hann Ólaf
konung hvenærhann byggistvið
öðrum skáldum. ,,nær vættir þú
þeirra?” kvað Þormóður. Og
fáir munu væna fornskáldin eða
höfunda islendingasagna um
dönskuslettur.
Vikingur Guðmundsson skrif-
ar:
„Mighefur lengi langað.ti' að
skrifa þessum þætti. Það orð
sem mér hefur lengst brunnið i
mun misnotkun á er orðið slys.
Þegar ég svo sat og hlustaði á
hádegisfréttir útvarpsins i dag
og heyrði lækni tala um að kom-
ið hefði verið inn á spitalann
með slys þá varð mælirinn fuil-
ur og ég greip penna og blað.
Hefur orðið slys breytt um
merkingu þarna fyrir sunnan?
Hérna fyrir norðan merkir það
óhappaatvik, afleiðingu af
verknaði. T.d. Hann ók ógæti-
lega, missti vald á bilnum og1
það varð slys. Slys er hvergi.
Það er hægt að tala um að hér
hafi orðið slys, en ekki að hér sé
slys, og þess vegna er ekki rétt
að tala um að forða slysi, forð-
ast slys né fara með slys á einn
eða annan stað.”
Þessu er ég hjartanlega sam-
mála, utan það að mér finnst
allt i lagi að tala um að varast
eða forðast slys. Vikingur rök-
styður andúð sina á þessu orða-
lagi i alllöngu máli og segir þá
m.a.: „Við getum varast slysa-
hætturnar, forðast hluti og atvik
sem gætu valdið slysi. ” — Sama
má segja um atvik og Vikingur
segir um slys. Atvik eru hvergi,
og sé hægt aðtala um að forðast
atvik er einnig hægt að tala um
að forðast slys.
Ég vil að siðustu þakka Vik-
ingi gott bréf og geri lokaorð-
hans að minum: ,,Fátt er að
minu mati, islenskri tungu
meiriskaði en brenglun á merk-
inu orða. Ef fjölmiðlar ganga
ekki á undan með að kveða nið-
ur svona drauga gera það ekki
aðrir. Þvi skora ég á Rikisút-
varpið að halda vöku sinni. Var-
ist hætturnar, Komið i veg fyrir
slysin. Fyrirbyggið þau og vald-
ið þeim ekki.”
Komið með slys
Það getur allt gerzt!
Það fór heldur betur um hana Rosmary þar sem hún lá i sólbaði á dögun -
um, og einhver fór að fitla við böndin á baðfötunum hennar. Og ekki
minnkaði skrekkurinn þegar hún leit upp og sá að hinn seki var stóreflis
örn.
En til allrar mildi var örninn taminn, enda kom eigandinn fljótt á vett-
vang til að sækja gripinn.
Það er annars ekki svo vitlaus hugmynd að taka taminn örn með á
ströndina næst þegar þú ferð þangað. Að minnsta kosti endaði þetta ævin-
týri, eins og bezt varð á kosið...!
ALLIR ÚT Á LAND
í SUMAR OG SÓL
ALLT í FERÐANESTIÐ
FRÁ OKKUR
Opið föstudagskvöld til kl. 10
Lokað laugardaga í sumar
Volkswageneigendur
Höfum fyrirliggjandi: Bretti — Huröir — Vélarlok —
Geymslulok á Wolkswagen i allflestum litum. Skiptum á
einum degi með dagsfyrirvara f.vrir ákveðið verö.
Reynið viðskiptin.
Bitasprautun Garðars Sigmundssonar.
Skipholti 25 Simar 19099 og 20988.
í ÚTBOÐ
Utanhússviðgerð á Frikirkjuvcgi 1 (MiðbæjarskólaK
Tilboð óskast i endurnýjun á bárujárni og gluggá^iiTl-
gerðum á 1. og 2. hæð hússins.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri, Frikirkjuvegi 3.
Tilboðin verða opnuð á sama stað, þriðjudaginn 10. ágúst
1976, kl. 11.00 f.h.
t
öllum þeim mörgu er auðsýndu okkur samúð og vinarhug
við andlát og jarðarför sonar mins og bróður okkar
Egils Þorsteinssonar
tollvarðar
sendum við hjartans alúðarþakkir.
Guð blessi ykkur öll.
Steinunn Guðbrandsdóttir og systkini hins látna.