Alþýðublaðið - 21.12.1976, Blaðsíða 2

2 stjObwmál
Þriðjudagur 21. desember 1976
—— 1
alþýðu- blaðið Otgefandi: Alþýöuflokkurinn. •' Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Arni Gunnarsson. Fréttastjóri: Bjarni Sigtryggsson. Aðsetur ritstjórnar er I Slðumúla 11, simi 81866. Auglýsingadeild, Alþýðuhúsinu Hverfisgötu 10 — slmi 14906. Askriftarsimi 14900. Prentun: Blaðaprent h.f. Askriftarverð: 1100 krónur á mánuði og 60 krónur i lausasölu.
Greiðslubyrði og efnahagslegt sjálfstæði
Greiðslubyrði
íslendinga vegna
erlendra skulda hefur
aukizt mikið að undan-
förnu. Hér er átt við vexti
og afborganir af föstum,
erlendum lánum, sem
hlutfall af útflutnings-
tekjum. Erlendar lántök-
ur hafa verið tvöfalt
meiri síðustu tvö árin en
á árunum 1971 til 1973.
Auk þess hafa vextir
hækkað og lánstími yfir-
leitt orðið skemmri en áð-
ur á alþjóðlegum lána-
markaði.
í skýrslu Þjóðhags-
stofnunar kemur fram,
að á árunum 1968 og '69
hafi greiðslubyrði íslend-
inga verið afar þung, eða
um 16.7% af útflutnings-
tekjum árið 1969.
Greiðslubyrðin léttist síð-
an aftur með vaxandi út-
flutningstekjum, og var
að meðaltali um
11% árin 1970 til '74.
I fyrra jókst greiðslu-
byrðin í 14,8% og vegna
mikillar erlendrar lán-
töku á síðustu árum er
greiðsl ubyrðin talin
verða um 17% af
útf lutningstek jum á
þessu ári. Þá er talið f ull-
víst, að hún geti enn farið
vaxandi á næstu árum,
jafnvel þótt útflutnings-
tekjur ykjust.
( nýrri skýrslu frá
OECD um ástand efna-
hagsmála á íslandi kem-
ur fram, að engin þjóð á
Vesturlöndum er skuld-
ugri en íslendingar. Þar
segir, að erlendar skuldir
(slendinga í heild nemi nú
um 45 af hundraði þjóðar-
framleiðslunnar, en það
er hæsta hlutfall, sem
þekkist meðal OECD-
ríkjanna.
Þar segir ennfremur,
að um 18 af hundraði út-
f lutningsteknanna fari
til að greiða afborganir
og vexti af erlendum lán-
um. Þetta þýðir í raun að
18 krónur af hverjum 100,
sem (slendingar fá í
erlendum gjaldeyri fyrir
sölu á afurðum sínum,
fari til að greiða afborg-
anirog vexti af erlendum
lánum.
Fyrirsjáanlegt er, að
Islendingar þurfa að fá
erlend lán á næsta ári,
sem nema um 20
milljörðum króna. Af
þessari fjárhæð fara 10
milljarðar til að velta
áfram erlendu skuldun-
um.
Þetta er heldur
óbjörgulegt ástand, sem
veldur miklum áhyggjum
og getur haft alvarlegar
afleiðingar fyrir efna-
hagslegt sjálfstæði þjóð-
arinnar. Þá hljóta að vera
takmörk fyrir því hve
lengi og hve mikið fslend-
ingar geta „slegið" hjá
erlendum lánastofnun-
um.
Fyrir nokkru fékk
brezka stjórnin hátt lán
hjá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum. Til þess að fá
lánið urðu Bretar að
beygja sig undir þær
kröfur bankans, að sér-
fræðingar hans könnuðu
ástand brezkra efnahags-
mála og settu síðan skil-
yrði fyrir lánveitingunni.
Samkvæmt þessum skil-
yrðum varð brezka
stjórnin að grípa til ráð-
stafana eftir fyrirsögn
sérfræðinga sjóðsins.
Þannig hafði sjóðurinn
bein áhrif á ríkisf jármál
Breta.
Spurningin er hvort
ekki muni koma að því
innan skamms, að ein-
hver erlend lánastofnun,
til dæmis Alþjóðagjald-
eyr iss jóður inn, set j i
íslendingum stólinn fyrir
dyrnar og krefjist
ákvörðunarvalds í fjár-
málum þeirra. Hinar gíf-
urlegu erlendu skuldir
stefna þjóðinni í þessa
hættu, þ.e. að hún verði
ekki lengur efnahagslega
sjálfstæð og verði að lúta
ákvörðunum erlendra
manna. —AG
EIN-
DALKURINN
Ríkisstjórnin krefst
þess að almenningur
greiði 80% toll af
heimilis tæk ju m
Eins og aö likum lætur hafa
orðið allmiklar umræður um
frumvarp til laga um tollskrá. t
umræöunum á Alþingi í gær vék
Ragnhildur Hclgadóttir nokkuð
að þeim háu tollum, sem væru á
heimilistækjum.
Benti hún á hversu óeölilegt það
væri að hafa helztu og nauðsyn-
legustu heimilistæki i háum toli-
flokki, svo sem ryksugur, þvotta-
vélar og kæliskápa.
Af þessum tækjum þyrfti að
greiða 80% toll þegar þau væru
flutt inn til heimilisnota. Væru
þessi,tæki hins vegar flutt inn til
einhverra annarra nota væri
tollurinn rúmlega helmingi lægri.
Þetta taldi þingmaðurinn mjög
óeðlilegt.
Sagði hún að þingmenn ættu að
taka höndum saman um aö lækka
tolla á heimilistækjum enda hefðu
margir þingmenn tekið i sama
streng.
Þórarinn Þórarinsson tók
einnig til máls og „fagnaði inni-
lega’' þessum hugmyndum
Ragnhildar. Hinsvegar mun ýms-
um finnast áhrif þessara tveggja
stjórnarþingmanna heldur litil ef
litið er á inntak tollskrárinnar og
borið saman viö hugmyndir
þeirra um lága tolla á heimilis-
tækjum.
Magnús Torfi ólafsson gagn-
rýndi harðlega gerð tollskrárinn-
ar og sagði að til hennar mætti
rekja helztu ástæðurnar til þess
að almenningur væri farinn aö
gera stærstu innkaup sin til
heimilishalds með þvi að fara i
utanlandsferðir til Glasgow,
London, Kaupmannahafnar og
annarra stórborga erlendis.
Um fjárlagafrumvarpið:
Afturhaldssljórn og verk
hennar eru samkvæmt því
Við umræður á Alþingi
um fjárlagafrumvarp
rikistjórnarinnar fjall-
aði Sighvatur Björg-
vinsson meðal annars
um hvert viðleitni ríkis-
stjórnarinnar beindist
við gerð frumvarpsins.
Hann sagði, að það dyldist eng-
um að það væri afturhaldsstjórn,
sem sæti við stjórnvöl þjóöar-
skútunnar. Þetta kæmi fram i
viðleitni rikisstjórnarinnar til
fjárlagagerðar með sama hætti
og i öðrum stjórnsýslutilburðum
hennar. í fjárlagafrumvarpinu
kæmi þetta afturhaldseðli einkum
fram meö þrennum hætti.
í fyrsta lagi á þann veg, að
mjög væri dregiö úr fjárveiting-
um til félagslegrarsamhjálpar og
til málaflokka, s.s. eins og
tryggingamála, heilbrigðismála
og menntamála, sem væru i raun
réttri tæki til tekju-og aðstööu-
jöfnunar.
í öðru lagi með þeim hættti, að
skattbyrði væri mjög þyngd, án
þess að nokkur merki sæjust um
að rikisstjórnin hugsaði sér að
bæta úr þvi alvarlega misrétti,
sem ríkti i skattamálum, og fælist
meðal annars i þvi, að tekjuskatt-
urinn væri orðinn svo til einvörð-
ungu launamannaskattur meö
þeim afleiðingum, að hækkun
hans kæmi fyrst og fremst niður á
venjulegu launafólki.
í þriðja lagi birtist svo ásýnd
Ihaldsstjórnarinnar i fjárlaga-
gerðinni á þann veg hvernig rikis-
stjórnin i öllum efnahags- og f jár-
málaráðstöfunum sinum ynni
beinlinis gegn verkalýðshreyfing-
unni i kjarabaráttu ogónýtti allan
árangur frjálsrar samnings-
gerðar verkalýðsfélaga. Þrátt
fyrir slikar fórnir og harða kjara-
baráttu verkafólks leiddi þessi
stjórnarstefna til þess, að launa-
fólkið glataði ekki aðeins öllum
ávinningi af frjálsri samninga-
gerð, heldur verulegum hlut til
viðbótar.
Sagði Sighvatur þetta m.a.
koma glögglega fram ef litið væri
á nýjustu áætlanir um þróun
verðlags og kaupgjald, sem Þjóð-
hagsstofnun hefði tekið saman.
Ekki vonir um....
Sighvatur kvaðst ekki vita
hvort nokkur íslendingur gerði
sér enn vonir um, að rikisstjórnin
ætti eftir að taka sig á og bæta
launþegum eitthvað upp kjara-
skerðingarnar, en hefðu einhverj-
ar slikar vonir fyrirfundizt, hlyti
sá hinn sami að verða fyrir mikl-
um vonbrigðum, ef hann athugaði
þær forsendur i kauplagsmálum,
sem fjárlagagerð rikisstjórnar-
innar væri reist á.
Þrátt fyrir háværar kröfur ASl,
BSRB og annarra launþegasam-
taka um kjarabætur, þar sem
glögglega kæmi fram, að þolin-
mæði launafólks væri þrotin og
vinnandi fólk vildi ekki lengur
sætta sig við þann hlut, sem rikis-
stjórnin hefði búið þvi, þá gerðist
rikisstjórnin svo djörf i f járlaga-
gerð sinni, að engar aðrar kaup-
hækkanir verði á árinu en þær,
sem þegar hefði verið samið um
af hálfu BSRB og BHM.
Sighvatur sagði, að i forsend-
um fjárlagafrumvarpsins væri
beinlinis gengið út frá þvi, að
almennar kaupbreytingar á
næsta ári, þ.m.t. greiðslur visi-
tölubóta, yrðu til samræmis við
gildandi samninga opinberra
starfsmanna. Þessi yfirlýsing
rikisstjórnarinnar, sem fjárlaga-
gerðin byggðist á, væri ekki eins
og málum væri nú komið, fram-
rétt hönd, heldur krepptur hnefi
— hingað og ekki lengra.
3% kaupmáttaraukning?
Siðan sagði Sighvatur orðrétt:
,,0g hvað þýðir þetta boð — þetta
sýnishorn af örlæti og hjarta-
gæzku ihaldsstjórnarinnar. Það
merkir, að i bezta falli gætu laun-
þegar átt von á rösklega 3%
kaupmáttaraukningu heildar-
tekna á næsta ári og þá þvi aðeins
að tekjur þeirra af aukavinnu
a.m.k. ekki lægri hlutfallslega en
i ár — þ.e.a.s. með þvi að menn
vinni eins og orkan framast leyf-
ir. Og hefur þá ekki verið tekið til-
lit til hækkunar á skattbyrði.”