Alþýðublaðið - 07.02.1978, Qupperneq 5

Þriðjudagur 7. febrúar 1978
5
SKOÐUN
Vladimir Zagvoskín skrifar:
Hvernig Iffta Sovét-
menn á samskiptin
við ísland?
Vladimir Zagvoskin
er starfsmaður
sovézku fréttastofunn-
ar APN i Moskvu.
Hann hefur ritað þessa
grein sérstaklega fyrir
Alþýðublaðið um sam-
skipti Sovétrikjanna og
islands á sviði við-
skipta og menningar-
mál.
Sovétrikin voru meðal þeirra
rikja sem fyrst viðurkenndu
sjálfstæði Islands fyrir tæpum
34 árum. Siöan hafa samskipti
okkar þróast vél, fyrir tilstilli
þjóðanna beggja. Þetta á við um
nær öll svið samstarfsins. Arið
1977 var mjög jákvætt fyrir al-
hliða þróun samskipta land-
anna. Þar ber i fyrsta lagi að.
nefna mikilvægi heimsóknar
Geirs Hallgrimssonar, forsætis-
ráðherra íslands, til Sovétrikj-
anna. I viðræðum hans við
sovéska ráðamenn kom fram
staðfesting á þvi að afstaða ts-
lands og Sovétrikjanna til ým-
issa alþjóðamála er mjög svip-
uðeða hin sama. Þýðingarmesti
liðurinn i hinu pólitiska sam-
starfi landanna er sú áhersla
sem lögð er á nauðsyn spennu-
slökunar, eflingar öryggis og
samstarfs í Evrópu. I ræðu sem
Alexei Kosygin hélt i Kreml 21.
september sagði hann m.a.:
„Sovétmenn lita á Island sem
eitt þeirra landa er við treystum
á, bæði hvað snertir tvihliða
samskipti og slökun spennu i
Evrópu, i samræmi við Hel-
sinkisáttmálann. Fyrir hendi
eru raunhæfir möguleikar til að
efla friðinn i Norður-Evrópu.
Þar ráða mestu ýms jákvæð
atriði sem stuðla að slökun
spennu á þessu svæði, svo sem
einsog t.d. stefna Islendinga,
sem miðar að þvi að leyfa ekki
að kjarnorkuvopn séu staðsett á
islenskri grund”.
Hvað snertir aðrar hliðar hins
sovésk-islenska samstarfs má
geta þess að i april 1977 var und-
irritað i Reykjavik samkomulag
um tæknilegt og visindalegt
samstarf á sviði fiskveiða og
rannsókna á lifandi auðlindum
hafsins, og var samkomulagið
undirritað meðan sovéski sjá-
varútvegsmálaráðherrann, A.
Iskof, var staddur i Reykjavik. 1
ágúst var svo undirritað i
Moskvu fyrsta langtima sam-
komulagið milli sovéska fyrir-
tækisins Centrosojús og Sam-
bands Islenskra Samvinnufé-
laga. Þessi plögg leggja grund-
völl að frekari samskiptum
landanna, og þá einkum á efna-
hagssviðinu, sem er stærsta
svið samstarfsins. A undanförn-
um 6 árum hefur gagnkvæm
vöruvelta aukist um rúmlega
300%. Arið 1976 voru Sovétrikin
stærsta útflutningsland Islend-
inga. Sovétrikin sjá íslending-
um fyrir nær öllum þeim oliu-
vörum sem þeir nota, selja þeim
bila og aðrar iðnaðarvörur, járn
og trjávið, svo eitthvað sé nefnt.
Islendingar selja Sovétmönnum
hinsvegar fisk og fiskafurðir,
-ullarvörur og fleira. Eyjólfur
Isfeld, forstjóri Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna sagði eitt
sinn að sovésk-islensk viðskipti
væru mjög mikilvæg, einkum
nú, þegar eftirspurn eftir is-
lenskum fiski fer minnkandi á
Vesturlöndum vegna kreppuá-
stands. Þetta mat Isfelds er til
vitnis um að hann litur á Sovét-
menn sem trausta viðskiptaað-
ila.
Á árinu 1971 hafa viðskipti
landanna byggst á langtima-
grundvelli. Það samkomulag
sem nú er i gildi var gert 1.
janúar 1976 og gildir í fimm ár.
Gagnkvæm vöruvelta á fyrstu
niu mánuðum ársins 1977 jókst
frá sama tfmabili ðrið áður um
11 miljónir rúbla og nam h.u.b.
54 miljónum.
Nýjung I efnahagslegu sam-
starfi Sovétrikjanna og tslands
er virkjunin Sigalda sem reist
var með þátttöku Sovétrikj-
anna. Virkjunin er þegar tekin
til starfa að nokkru leyti.
Þess ber einnig að geta að
uppá siðkastið hafa pólitiskir
ráðgjafar fundir gerst reglu-
legri I samskiptum landanna og
þingmenn beggja landa hafa
aukið tengsl sin á milli. Þá hafa
einnig tekist góð samskipti með
sovéskum og Islenskum félaga-
samtökum, æskulýðs- og kven-
félögum og fleiri aðilum.
Gott samstarf hefur tekist
með visindamönnum landanna,
einkum á sviði jarðfræði og
jarðelisfræði.
Einsog fram kemur i sameig-
inlegri yfirlýsingu sem gefin
var út I lok heimsóknar Geirs
Hallgrimssonar bentu báðir að-
ilar á „þróun sovésk-islenskra
samskipta á sviði menntamála,
vlsinda og menningar, sem orð-
ið hefur innan ramma áætlunar
um menningar- og visindasam-
starf fyrir árin 1975—1979”.
1 samræmi við þessa áætlun
fer fram viðtækt menningar-
samstarf. Sovéskir leikstj. og
balletmeistarar hafa meö góð-
um árangri starfað i Þjóðleik-
húsinu islenska, sett þar á svið
verk einsog „Náttbólið” eftir
Gorki og ballettinn „Ys og þys
útaf engu” eftir Hrennikof. 1 is-
lenskum leikhúsum hafa verið
sviðsett mörg leikrit rússneskra
og sovéskra höfunda, t.d. Tsék-
hofe, Gogols, Bulgakofs, og
Arbúsofs. 1 fyrrahaust fóru
fram „Dagar Sovétrikjanna” i
Reykjavik og voru þeir helgaðir
sovétlýðveldinu Lettlandi að
þessu sinni. Nokkru siðar, i
október, voru haldnir Dagar
sovéskra kvikmynda i Reykja-
vik. Þar gafst islenskum áhorf-
endum kostur á að sjá myndirn-
ar „Sigaunarnir hverfa út i blá-
inn”, „September” og „Prins-
essan á bauninni”.
Vináttufélögin Mir og SSSR-
Island gegna mikilvægu hlut-
verki i sambandi við eflingu
vináttu og gagnkvæms skiln-
ings. Meðal félaga i SSSR-Is-
land eru þekktir stjórnmála-
menn, menningarfrömuðir, vis-
indamenn, iþróttamenn, og
einnig stórir hópar, t.d. starfs-
fólk verksmiðja, samyrkjubúa,
rannsóknarstofnana o.s.frv. Ar-
lega gengst félagið fyrir mörg-
um samkundum, t.d. skemmt-
unum og samkomum til að
minnast hátiðisdaga islensku
þjóðarinnar.
1 stuttu máli má þvi segja að
samskipti Sovétrikjanna og Is-
lands einkennist af góðri sam-
tíuð og gagnkvæmri virðingu.
Þar sem íslendingar eru hættir öllum af-
skiptum af heimsmeistarakeppninni að þessu
sinni, þá er þeim hollt að lesa þetta greinar-
korn, Greinin gæti reynst ágætisinnlegg i ofsa-
fengna leit að afsökunum, sem leikmenn og að-
stöðumenn handholtalandsliðsins svo og
iþróttafréttaritarar eru i núna. Þvi hver vill
vinna leik i heimsmeistarakeppni i iþrótt, sem
er að deyja út?
Greinin er eftir Esben Höilund Carlsen, sem
er fyrrum leikmaður, með 1. deildarliðinu
USG.
Mynd: E. Karlsson.
Er handboltinn
deyjandi íþrótt?
Minnkandi áhugi.
Heimsmeistarakeppni I hand-
bolta i Danmörku! Nú er mikið
um að vera hjá gömlum hand-
boltaidiót. En vonin um að sjá
góða leiki hefur vikið fyrir óttan-
um um það, að þetta verði síðasti
stóri handboltaviðburðurinn hér i
Danmörku.
Handboltaáhuginn hefur i mörg
ár smádvinað. Iþróttahallirnar
eru tómar sem kirkjur á sunnu-
degi þegar venjulegir handbolta-
leikir fara fram. Fólkið fer nú
frekar að sjá ishokki og sexdaga-
hlaup. Það má bæta þvi við að
badminton, svo og mömmu-
drengjaleikirnir körfubolti og
volley-bolti hafa skotizt upp fyrir
handboltann á vinsældarlistan-
um, en handboltinn var i öðru sæti
næst á eftir boltaspörkurunum
(knattspyrnu).
Það er orðið langt siðan Danir
„brilleruðu”, (þeir fengu silfur-
verðlaunin i heimsmeistara-
keppninni ’67) en það er aðeins
hluti af vandamálinu. Sjálfur
leikurinn er I upplausn og á góðri
leið með að missa aðdráttarafl og
tilgang.
Knud Lundberg hefur haldið
þvi fram, að reglurnar séu ágæt-
ar, það veröi að skella skuldinni á
dómarana. Ég álit, að þetta sé
ekki mergurinn málsins. Þvert á
móti. Dómari, sem fylgdi reglun-
um nákvæmlega, myndi eyði-
leggja sérhvern leik. Þá væri
hægt að skipta á dómaranum og
lúðrasveit, þar sem flautan væri
eitt eilifðarsóló. Leikmenn eru
nefnilega sifellt að brjóta af sér.
Og ef engin bryti af sér yrðu
markatölurnar eitthvað svipaöar
. og I körfubolta, þetta 70—80 mörk
i leik.
Skotin eru einfaldlega orðin of
föst og nákvæm. Það er ekki hægt
að stöðva nútima skyttur með þvi
einu að varnarmennirnir rétti
upp hendurnar. Varnarmennirnir
verða að fara á móti skyttunum
og gripa I þá áður en þeir ná að
lyfta sér. Fljúgandi górillur eins
og Moser, Maximow, Schmidt,
Gruia, Ganschow, Virtalan,
Kovacs og margir fleiri hafa
sannað það aö stökkskotið er hið
eina sem ber rikulegan ávöxt.
Þar með eru falleg skot og
skemmtileg skot, svo sem undir-
handaskot, snúningsskot og fl.
orðin forvitnileg og sjaldgæf en
án mikilvægis.
Sibrotamenn
Álinunni er ástandið enn verra.
Þar er brotið næstum viðstöðu-
laust á leikmönnum en dómar-
arnir gripa ekki inn i leikinn fyrr
en hinn ógæfusami linumaður fær
boltann. Að einu leyti eru dómar-
arnir of strangir. Það er alltaf
dæmt á tilraun til aö slá boltann
(að ná boltanum úr hendi and-
stæðingsins án þess að snerta
hendina). Þarmeð gera dómar-
arnir leiknum mikinn ógreiða, þvi
ef það er hvort sem er dæmt á að
„takkla” boltann, þá geta þeir
eins gripið i hendina. Otkoman
verður sú sama.
Hin mikla áherzla sem lögð hef-
ur verið á likamlegan styrk, hefur
haft það i för með sér, að hand-
boltinn er orðinn eina iþrótta-
greinin, þar sem brot á reglum er
nauðsynlegur og sjálfsagður hluti
af leiknum. Þetta er stórkostleg-
ur ókostur fyrir iþróttagrein, sem
hefur fyrir grundvallar veikleika.
Tveir þriðju hlutar vallarins eru
nefnilega ekkert notaðir nema til
þess eins að tefja sóknaraðgerðir.
Þar fyrir utan telja margir
ofstækisfullir knattspyrnuáhuga-
menn að höndin sjálf sé vanda-
mál — of öruggt tæki til að byggja
spennandi leik á. Það geta allir
lært að gripa og þess vegna er
engin spurning um knatttækni
eins og til dæmis i knattspyrnu.
Einhæf sókn eða vörn og aðeins
alger mistök gera undantekn-
ingu.
En samt sem áður hefur hand-
boltinn verið dásamlegur leikur,
þar sem hugmyndaflug og mýkt
hafa teiknað falleg munstur — og
þar sem fágunin og fegurðin hafa
verið i réttu hlutfalli við útkom-
una — en það er sjaldan hægt að
segja um knattspyrnuna. En það
er langt siðan, og ef frá er skilinn
sigur Júgóslava á Olympiuleik-
unum i Mllnchen (sem i smátima
endurvakti frjósemi og fegurö i
handknattleiknum) hefur
groddaralegur verksmiðjuhand-
bolti ráðið rikjum i handknatt-
leiksheiminum siðasta áratuginn.
Of stór likami
— of litill heili
Ég held ekki að reglurnar geti
bjargað leiknum. Það verða að
koma til nýjar hugmyndir. Til
dæmis mætti færa linuna tveim
metrum utar á völlinn, en þannig
myndi mikilvægi langskota
minnka. Það gæfi lika meiri rými
á linunni (þar sem hringurinn
yrði stærri) og þar með yrði linu-
spil mikilvægara. Þá væri hægt
að lögleiða bann við þvi að gripið
sé I leikmenn þar sem skotfæri
væri ekki það sama og mark.
Það skaðaði ekkert þó að mark-
linan minnkaði svæðið milli
varnar- og sóknarsvæðis. Það
yrði ef til vill til þess, að mið-
vallarspilið, sem vantar svo til-
finnanlega i handboltann, sæi nú
loksins dagsins ljós. Það væri
hægt að hafa marklinuna með
eins konar ellipsuformi svo að
fjarlægðin i markið yrði minni úr
hornunum. Þar með yrðu skot úr
hornunum meira freistandi.
I þessari heimsmeistarakeppni
veröur að sjálfsögöu leikið eftir
núverandi reglum og eru hinir
sterku slagsmálahundar Sovét-
manna og Rúmena meðal þeirra,
sem sigurstranglegastir þykja.
Maður hlýtur að sjálfsögðu að
vona, að dómurunum takizt aö
Framhaid á bls. 10