Alþýðublaðið - 12.12.1981, Blaðsíða 3

Laugardagur 12. desember 1981
3
---RITSTJÓRNARGREIN-----
Bakkabræður fara
á stúfana
þeir sem þráast viö aö læra
af reynslunni, dæma sig um leiö
til þess aö endurtaka fyrri mis-
tök. Og þegar sagan endurtekur
sig, veröur uppfærslan einatt
farsakennd. Landsmenn mega
nú horfa upp á þvilikan púlitisk-
an farsa eina feröina enn, i upp-
færslu Framsóknarflokksins.
Dramaö i farsanum er þaö að
skuggi svikinna kosningalof-
oröa eltir nú Framsóknarmenn
á röndum, og gefur samvisk-
unni engin griö. Tómas frá Há-
nefsstööum veit fullvel, af feng-
inni reynslu, aö niöurtalningar-
hjal hans er flutt fyrir daufum
eyrum i rikisstjórninni. Hann
flytur þvi rulluna sina fyrst og
fremst til þess að friða eig-
insamvisku.
Tómas Arnason á aö hafa
lært þá lexiu aö verðbólguhjólin
veröa ekki stöövuð í stjórnar-
samvinnu við Alþýöubandalag-
iö. A þaö reyndi rækilega i
stjórnarsamstarfi Framsóknar
og Alþýðubandalags 1971—1973.
Sú rikisstjórn missti verðbólg-
una gjörsamlega úr böndunum.
Hún tók viö 7% veröbólgu en
skildi við i 54% veröbólgu. Það
er þess vegna söguleg staö-
reynd, aö Framsóknarflokkur-
inn ber höfuðorsök af óöaverð-
bólgunni á sl. áratug.
>að kom i hlut Alþýöuflokks-
ins haustið 1978, i rikisstjórn
ólafs Jóhannessonar, aö leggja
fram áætlun um jafnvægisstefnu
i efnahagsmálum og viönám
gegn veröbólgu. Sú áætlun fól i
sér uppstokkun á okkar sjálf-
virka veröbólgukerfi, gagnger-
an uppskurð á okkar sjúka efna-
hagslifi.
Reynslan af samstarfinu viö
Framsóknarmenn þá var dap-
urleg. Alþýöubandalagiö var
ekki þá, fremur en nú, til viðtals
um nein nothæf úrræöi gegn
verðbólgu. Og það sem verra
var: Framsóknarflokknum, og
þ.á.m. Tómasi Arnasyni, láöist
meö öllu aö leggja Alþýöu-
flokknum lið. Þetta varö bana-
biti rikisstjórnar Ólafs Jó-
hannessonar. Þvi að sá er mun-
urinn á Alþýðufiokknum og
Framsóknarfiokknum, aö
Alþýðuflokksmenn kröfðust at-
hafna, en Framsóknarmenn
láta sér nægja að friða samvisk-
una meö orðskrúði.
R ikisst jórn Gunnars
Thoroddsens er nú i sömu spor-
um og rikisstjórn Ólafs Jó-
hannessonar haustið 1979. Hún
r.ýtur ekki lengur hagstæöra
ytri kringumstæðna, sem léttu
aöeins á veröbólguþrýstingnum
á fyrri hluta þessa árs. Nú er
hún að missa allt úr böndunum.
Hinir skynsamari Framsóknar-
menn — og þeir finnast — þrátt
fyrir allt i þingflokki Framsókn-
arflokksins, þótt þeir séu þar i
minnihluta — krefjast aögeröa.
Þeir rifja nú upp kosningalof-
oröin um niöurtalninguna. En
þeir súpa nú seyðið af þvi, aö
hafa gengið til þessa stjórnar-
samstarfs meö óskalista aö leið-
arljósi i staö stefnuskrár. Og
þeir reka sig enn á þann vegg,
að meö Alþýöubandalaginu er
ekki hægt aö starfa i rikisstjórn,
vilji menn ná árangri i efna-
hagsmálum. Það gekk ekki i
rikisstjórn Óiafs Jóhannessonar
1971—1973. Það gekk ekki i
seinni rfkisstjórn hans
1978—1979. Og það hefur ekki
gengiö i þessari rikisstjórn.
Framsóknarmenn gengu ekki
ab þvi gruflandi, þegar þeir
endurnýjuðu stjórnarsamstarf
Sitt vib Alþýðubandalagiö i 3ja
sinn, að um leið voru þeir
dæmdir til að svikja öll sin kosn-
ingaloforð. Þetta kenndi reynsl-
an þeim allan s.l. áratug. Þetta
viöurkenndu þeir i stjórnar-
myndunarviöræöum um ára-
mótin 1979/80. Þá visaöi Stein-
grimur Hermannsson efnahags-
málatiiiögum Aiþýöubanda-
lagsins á bug sem fjarstæðu.
Hann viburkenndi aö milli
Framsóknarflokksins og
Alþýðuflokksins bæri hins vegar
litið i milli. En framsóknar-
menn höfnuðu stjórnarsam-
starfi við jafnaöarmenn og
mega nú súpa seyöið af þvi.
Hvernig má forða þjóöinni frá
nýrri verðbólguholskeflu upp úr
áramótum? Orræöin sem Tóm-
as Arnason boöar nú, eru hin
sömu — sum hver en ekki öll —
og Alþýðuflokkurinn setti á odd-
inn i stjórnarsamstarfi við
Framsókn og Alþýöubandalag
1978—1979. Alþýöubandalagiö
sagöi þá nei, og segir enn.
Framsóknarmenn reyndust þá
meta ráðhcrrastólana umfram
málefnin, og su saga endurtekur
sig enn
• Alþýðuflokkurinn boðaði þá
afnám iögbundinnar sjálfvirkni
rikisútgjaida, niöurskurð og
skattalækkanir.Tómas segir nú
já — en samstarfsaðilar hans
nei.
# Alþýðuflokkurinn vildi þá
skera á sjálfvirk tengsl verðiags
og launa, búvöruverðs og fisk-
verðs, meö sjáifvirka gengis-
fellingu sem niðurstööu. —
Tómas segir nú já, en sam-
starfsaðilarnir nei.
# Alþýðuflokkurinn boöaöi þá
verðtryggingarstefnu. Tómas
segir já — en formaður hans
eigin flokks kennir þá stefnu viö
afglöp.
• Alþýðufiokkurinn bobaði þá
viðskiptakjaravisitölu. Tómas
segir já, en Alþýöubandalagiö
segir nei. Þaö visitölukerfi sem
mælir láglaunafólki kr. 200 3ja
hvern mánuð, en ráðherrunum
kr. 2000, er eina töfrabragðið,
sem Alþýðubandalagið á eftir i
þvi sjónarspili, sem þaö leikur i
verkalýöshreyfingunni. Tómas
Arnason kallar þetta visitölu-
kerfi viö hvert tækifæri
„krabbamein i þjóöarlikaman-
um”. Dæmiö gengur ekki upp.
• AlþýðubandalagiÖ gefur
Tómasi og framsóknarmönnum
aö sök, aö þeir hafi ekki taliö
niður verölagið með lögum,
enda þótt áfleiðingin af efna-
hagsstefnu Alþýöubandalagsins
• // Friöþægingarræður
framsóknarmanna um
niðurtalninguna minna á
fátt fremur en Bakka-
bræður. Þegar Bakka-
bræður gleymdu glugg-
unum á hibýlum sínum/
hugðust þeir bæta úr þvi,
með þvi að bera solskinið
inn i bæinn i hripum. Eins
hefur farið fyrir Fram-
sóknarf lokknum. Hann
hefur lokað sig inni i
stjórnarsamstarfi með
Alþýðubandalaginu, þar
sem sér ekki til sólar í
efnahagsmálum. Tómas
frá Hánefsstöðum reynir
nú að bera sólskinið i bæ-
inn í kosningaloforða-
hripum sínum."
sésú, aö kostnaöarhækkanir at-
vinnuveganna innanlands
hækka þrefalt eða fjórfalt á viö
þaö sem gerist i viöskiptalönd-
um. Tómas veitaö þaöerámóta
vonlaust verk að stööva vcrö-
hækkanir meö lögum eftir á og
aö lægja öldurnar með því aö
hýöa sjóinn. En Alþýbubanda-
lagið notar hvert tækifæri til aö
hýöa Tómas.
Friðarþægingartai Fram-
sóknar er hjáróma rödd i þessu
stjórnarsamstarfi. Framsókn-
armenn hafa sjálfir kosiö sér
það hiutskipti, aö starfa meö
stjórnmálaflokki, sem er ósam-
starfshæfur. En Framsóknar-
mönnum^er i fleiru áfátt. Þaö
skortir nefnilega mikiö á, að
þeir séu sjálfum sér samkvæm-
ir. Jafnvel þótt fylgt væri
strangri aöhaldsstefnu i rikis-
fjármálum, peningamálum og
vaxtamálum, og verðmyndun-
arkerfinu væri breytt i sam-
keppnisátt, fnundi þaö hrökkva
skammt, ef ekki væri fylgt eftir
með gerbreyttri stefnu i fjár-
festingar- og atvinnumálum.
Viö höfum ékki efni á aö
fleygja 60—70 milljörðum g.kr. i
niöurgreiöslur og útflutnings-
bætur landbúnaöarafuröa.
Skattar verða ekki lækkaðir,
fyrr en þaö dæmi verður gert
upp. Þaö strandar á Framsókn-
arflokknum. Pólitisk undaniáts-
semi formanns Framsóknar-
fiokksins frammi fyrir sifelldri
stækkun fiskiflotans, veldur
stööugum þrýstingi á hækkaö
fiskverð sem byggist, á at-
kvæöaveiöum en ekki arðsemi,
dregur úr hagvexti og heldur
niðri lifskjörum. Neitunar- og
stöðvunarvald Alþýöubanda-
lagsins, varðandi orkunýtingu
og orkufrekan iönaöhefur sömu
áhrif.
Hagsmunavarsla Framsókn-
arflokksins og StS-kerfisins um
ranga landbúnabar- oíg fjárfest-
I ingarpólitik er þaö sem tengir
meirihluta þingflokks Fram-
sóknarflokksins viö Alþýöu-
bandalagiö. Þess vegna hafn,aöi
meirihluti þingflokks framsókn-
armanna samstarfi viö Alþýöu-
flokkinn. Um leiö innsiglaöi
Framsóknarflokkurinn fyrir-
sjáanlegar vanefndir sinar á
gefnum kosningaloforðum, sem
færðu þeim 5 nýja þingmenn I
siöustu kosningum.
Þess vegna leikur Tómas frá
Hánefsstöðum hlutvei;k
StStFOSAR hins griska i is-
lenzkum stjórnmálum. I ræbum
sinum rogast hann i sifellu meö
kosningaloforö Framsóknar i
fanginu upp veröbólgubrattann,
en er jafnharöan hrundiö niöur
aftur af samstarfsaöilum sin-
um. Þegar framsóknarmenn
gengu inn i núverandi stjórnar-
samstarf fórst þeim eins og
BakkabræÖrum. Þeir lokuöu sig
inni i verðbólgumyrkri komm-
anna, en gleymdu gluggunum,
sem áttu að gefa þeim sýn til
veruleikans utan dyra. Bakka-
bræöur rcyndu að bera sólskinið
i bæinn i hripum sinum. Ræöur
Tómasar Arnasonar eiga aö
þjóna sania tilgangi, og munu
skila sama arangri. _____jbh
—RITSTJÖRN'ARGREIN-------------
Hamlet prins í sorpútgáfu
Förðunarfreyja Alþýöu-
bandalagsins ifjölmiðlum, Mr.
O.R. Grimsson, eins og hann
heitir hjá Evrópuráöinu, hafði
ekki annað til málanna aö
leggja i einhverjum ömurleg-
asta Þingsjárþætti sem sést
hefur frá upphafi Sjónvarps á
tslandi, annað en að lesa upp tír
DagblaÖsleiðara um deyfð og
drunga st jórnarandstööunnar
á þingi. Matthias Bjarnason
heföi getað goldið i sömu mynt,
meö þvi aö lesa upp leiðara úr
sama blaði eftir formannsefni
Sjálfstæöisfiokksins — sem
Jónas Kristjánsson reyndar
kallaöi Hamlet islenzkra
stjórnmála, áöur en þeir rugl-
uðu saman reitunum, — um
ráðleysi rikisstjórnarinnar.
Kannski færi bezt á þvi, aö
þingmenn ljúkiekki upp munni
i fjölmiðlum, nema til þess að
annast leiðaralestur dagblaö-
anna. Það gæti allavega flokk-
ast undir sparnaöarráðstöfun á
þessum erfiðu timum.
En þá fyrst væri illa komiö
fyrir stjórnarandstöðunni á
þingi, ef hún væri oröin að tvi-
höföa þurs eins og Dagblaðiö-
Visir og talaöi tungum tveim i
hverju máB, og ævinlega sitt
meö hvorri. Sameining þessara
blaða hefur nefnilega endaö i
pólih'skum geöklofa á hæsta
stigi. Þráttfyrir allt er ekki svo
illa komiö fyrir stjórnarand-
stöðunni.
Obreyttir þingmenn kvarta
nú sáran undan þvi, aö Alþingi
er verklaust og stjórnalust. Þá
sjaldan rábherrunum þóknast
að tylla fæti á útsker þetta, er
þaö varla til annars en aö
panta sér flugfar til baka. Að
sjálfsögöu gæti það verið um-
hugsunarverð ábending frá
Dagblaðinu til st.órnarand-
stöðunnar, að neita þessari
ráölausu og verklausu rikis-
stjóm um venjulegt, þinglegt
samstarf. Stjórnarliöiö er
nefnilega langtimum saman án
þingmeirihluta vegna fjar-
vista. Stjómarandstaðan hefur
hvað eftir annaö getab stöðvab
mál, eða tafið, af þeim sökum.
Hingaö til hefur hún látiö það
ógert. Hingað til hefur hún
veitt rikisstjórninni bærilegan
starfsfriö. En þegar rikis-
stjórnin heldur Aiþingi upp á
snakki langtimum saman, og
er ófáanleg aö ræða efnahags-
jnál nema við aðila utan þings
— cg þvi aöeins aö þingið hafi
veriö sent heim — er máske
timitil kominn,að breyta þess--
um vinnubrögðum.
Stjómarandstaða Alþýöu-
flokksins veröur hins vegar
ekki meb rökum sökuö um aö-
geröaleysi. Sennilega hefur
þaö nú gerzt i fyrsta sinn í
þingsögunni, að stjórnarliöar
kvarta opinberlega undan of
mikilli eljusemi Alþýöuflokks-
þingmanna viö flutning mála.
Fyrir Alþingi liggja nú 74 laga-
frumvörp. Af þeim liafa þing-
menn Alþýöuflokksins flutt 25.
Þingflokkur Sjálfstæöisflokks-
ins, sem er heimingi stærri,
hefur flutt 16. Kíkisst jórnin
hcfur flutt 30 stjórnar-
frumvörp. Þingmenn Alþýðu-
flokksins hafa þvi lagt fyrir
Alþingi næstum þvi jafnmörg
mál og rikisstjómin með alla
sina embættismannahirð sér
aö baki. Þingmenn Alþýðu-
flokksins verða þvi ekki sakað-
ir um aðgerðaleysi.
Magnið eittsegir aö vfsu fátt
um gæöin. En þeir sem hafa
kynnt sér þingmá) Alþýðu-
flokksins vita, aðmeðal þeirra
eru mörg veigamestu mála
þingsins. Lesendum Dagblaðs-
ins-Vfsis er vorkunn, þótt þeir
viti ekki um þessi mál. Dag-
blaðið hefur nefnöega brugðizt
þeirri skyldu sinni að upplýsa
lesendur sina um þessi stór-
mál. Síðufjöldi Dagblaðsins,
magnið, segir afar litið um
gæöi blaösins.
Nú er ekki þvi að neita, að
Dbl. hefur á þessu hausti færzt
mjög f aukana i gagnrýni sinni
á rikisst jórnina. En þótt leitaö
sé með logandi ljtísi i ölium
leiöurum Jónasar Kristjáns-
sonar, er þar enga hugmynd aö
finna ,og enga tillögu til úrbóta,
sein dcki er einfaldlega sótt i
málflutning stjtírnarandstöö-
unnar. Þegar Jónasi tekst bezt
upp erhann einsog bergmál af
láöurum Alþýöublaösins. Það
eralltog sumt. Þegar af þeijj.i.
ástæðu missir gagnrýni hans á
stjórnarandstööuna marks.
# Alþýöuflokkurinn hefur
meö fjórum lagafrum vörpum
mótaö stefnu i málefnum
sjávarútvegsins, i staö henti-
stefnu og undanlátssemi
sjávarútvegsráöherra. Dbl
hefur tekið undir gagnrýni
Alþýðuflokksins.
# Alþýöuflokkurinn hefur
ekki látið sér nægja að fárast
yfir sólund og spillingu
kommissarakerfisins. Alþýðu-
flokkurinn hefur flutt itarlegt
frumvarp um stjórn fjárfest-
ingarmála, sem byggö væri á
arösemi, og um nýja byggöa-
stefnu. Þessar tillögur hafa
bergmálaö í leiðurum Dag-
blaðsins, þegar sá gállinn er á
þvi. En það er lika bara berg-
mál.
# Alþýöuflokkurinn hefur
ekki látiö sér nægja að fárast
yfir vexti rikisbáknsins og
handahófskenndri ráðstöfun
þess á almannafé. Alþýðu-
flokkurinn hefur fiutt mjög it-
arlegt frumvarp um aukiö
sjálfsforræði sveitarfélaga,
verkaskiptingu rikis- og
sveitarfélaga og uppstokkun
skattakerfis i þvi' samhengi.
Gagnrýni Dagblaösins er að-
eins bergmál af þessum mál-
flutningi/En mikiö skortir á,
að Dagblaðið-Visir hafi nennt
að leggja á sig þá vinnu sem
þarf til aö kynna lesendum
þessar umbótatillögur i smáat-
riðum.
þannig mætti lengi telja.
uagnrýni DagblaÖsins á rikis-
stjórnina hefur aöeins venb
eftirherma á málflutningi
stjórnárandstööunnar á þingi
og i biöðum. Sjálft hefur Dag-
blaöið ekki lagt fram eina ein-
ustu nýja tillögu sem ekki hef-
ur áöur verið sett fram af öðr-
um.
Eina atriðið sem Dagbiaðiö
vill færa rikisstjórninni til
tekna er verötryggingarstefn-
an. Aþýöublaðið kann vel aö
meta stuöning Dagblaðsins viö
þá stefnu. Samtveröur aö rifja
upp, aö sú stefna var lei'dd ilög
aðfrumkvæði Alþýðuflokksins,
áður cn núverandi rikisstjórn
leitdagsins ljós. Það eina sem
núv. rilcisstjórn hefur gert i þvf
efni, var aö fresta gildistöku
laga um verðtryggingu tvisvar
fyrir utan þaö að’kommarnir
og Steingri'mur Hermannsson
opna varla svo Ímunnínn, aö
þeir telji þessa stafnu ekki hiö
versta glapræði. Samtsem áö-
ur er Dagblaðiö sammála
Alþýðublaöinu, um þaö, aö
verðtryggingarstefnan er eina
umtalsveröa nýjungin i ha^-
stjórn, sem tekizt hefur aö
koma fram á verðbólguára-
tugnum.
Gagnrýni Dagblaösins-Visis
á stjórnarandstööuna er þess
vegna grjóthriö úr glerhúsi. Þá
fyrst væri verulega illa fyrir
stjómarandstöðunni komið, ef
hún smitaöistaf þeim pólitiska
geðklofa sem nú hrjáir rit-
stjórn Dagblaðsins-Visis. Ell-
ert Schram virðisthafa eignast
hættulegan keppinaut um
Hamletshlutverkiö þar sem er
Jtínas Kristjánsson. Aö vera
eöa vera ekki — þaö er spurn-
ingin.
—JBH