Alþýðublaðið - 12.12.1981, Blaðsíða 9

Laugardagur 12. desember 1981
9
Islendingar. SU stefna er þvi
hvorki né getur verið erlend
hér, hdn er blátt áfram vort
og allra norrænna þjóða
innsta li'f. Og hún verður
þeirra einasta bjargráð ef
þjóðernið á að varðveitast um
aldir framtiðarinnar. —Með
þeim formála bjóðum vér
þjóðernishreyfinguna vel-
komna. Hvortsem þeir, er að
henni standa, kallast
þjóðernissinnareöa annað þvi
li"kt, eiga þeir að tilheyra
hinni fslenzku sjálfstæðis-
stefnu og eru hluti af Sjálf-
stæðisfl okknum.”
KnUtur Arngrimsson, prestur
á Húsavik, sagði að ef ihaldið
næði völdum, þá héldi það
þeim ekki stundinni lengur,
nema það tæki þá flokka sér
til fyrirmyndar, sem rekiö
hefðu rauðu hættuna af hönd-
um sér. — Ef i'haldið vinnur
ekki kosningarnar, segir
ungur ihaldsmaður i dagblað-
inu Visi, þá verða að hefjast
„bræðravfg”.
3. Eftir aö nazistar réðust á hinn
vinsæla ráösmann Dags-
brúnar i Reykjavik, birti
Mogginn stóra grein um árás-
ina og sagði, að það væri gott
fyrir forvigismenn stjórnar-
flokkanna að lita til Þýzka-
lands og sjá þau hörkubrögð
sem beita verði.
4. Morgunblaðið hefur talað um
„ógnaröld rauðra bófa á
Spáni.” begar Ossietsky fékk
friðarverðlaun Nobels, sagði
Mogginn með stórri fyrir-
sögn, að þau hefðu verið veitt
„landráða manni”. Sams-
konar fyrirsagnir birtu naz-
istablöðin þýzku.
5. Synir háttsettra ihaldsmanna
i Reykjavik hafa hvað eftir
annað ráðist, margir saman,
á friðsama borgara að nætur-
lagi og misþyrmt þeim.
Finnur Jónsson: „ÞekkirOu
hana þessa?” — Og mundaði
lögreglukylfuna að Ólafi.
6. Foringi Sjálfstæðisfiokksins
lét trésmið iReykjavik smíða
mörg hundruð eikarkylfur, til
þess að berja verkamenn
höfuðborgarinnar til hlýðni
viö kauplækkunarkröf ur
ihaldsmeirihlutans i borgar-
stjórn Reykjavikur.
7. Einsog menn vissu um svörtu
kylfurnar hans Ölafs Thors
löngu áður en almenningur
átti þess kost að sjá þær og
skoða, eins er nú fullvist um
það, að ihaldsforystan i
Reykjavik og Nazistarnir
hafa útvegað sér frá
býzkalandi gnægð skotfæra,
mergð af skammbyssum og
að sögn einnig nokkrar hriö-
skotabyssur, til að fram-
kvæma með hin umtöluðu
„bræðravig”.
Morðhótanir
8. bá er eftirfarandi bréf gott
sýnishorn þess, hvernig
íslenzku Nazistarnir, þessi
„göfuglyndi” ungmennaskari
Sjálfstæðisflokksins hugsar
og vill haga baráttu sinni.
Bréfið er skrifað i april
siðastliðnum og er svo-
hljóðandi:
„Herra Rútur Valdimarsson.
Brátt fer 1. mai' i hönd. bá
hafið þér venjulega hafið
svæsnar árásir á Flokk
þjóöernissinna i blaði yðar.
Hingað til hefir litið eða ekk-
ert mark verið tekiö á röfli
yöar, en nú gegnir öðru máli.
Ef þér birtið nokkurt
styggöaryrði i garð þjóðernis-
sinna fyrir 1. mai, þá verðið
þér dauður maður að kvöldi
hins 1. mai.
Getur verið aö þér brosið að
þessu nú, en það bros mun
stirðna á yður, þegar byssu-
kúlan hefir hæft y ður á réttan
stað. bér ráðiö, hvort þér
takið nokkurt mark á þessu
bréfieða ekki. En eitt er vist,
að ekkert mun hindra mig i
ásetningi minum, ef þér ekki
hlýðið. bvi að ennþá eru til
íslendingar, sem ekki þola
föðurlandsniöingum allt. Ég
er gamall alþýðuflokks-
maður, en augu min lukust
upp fyrir blekkingum marx-
isma í tæka tið. Og nú er ég
brennheitur föðurlandsvinur
og þjóðemissinni. Ef þér birt-
ið þetta bréf, þá munuð þér
sæta sömu örlögum og þegar
hefir verið talað um. Munið
þér að ráöast ekki á þjóð-
Framboð á Vestfjörðum
1937
bannig hömruðum við sifellt
á, að Breiðfylkingin væri
samnefnari afturhaldsaflanna i
landinu: Sjálfstæöisflokksins,
Bændaflokksins og Nazistanna.
t byrjun júnimánaðar 1937 var
kunnugt um framboð flokkanna
oe varð þegar ljóst, að hart
mundi barizt.
Alþýðuflokkurinn tefldi fram
miklu mannavali: Vilmundi
Jónssyni i Norður-tsafjarðar-
sýslu, Finni Jónssyni i Isa-
fjaröarkaupstað, Asgeiri As-
geirssyni i Vestur-tsafjarðar-
sýslu og Sigurði Einarssyni i
Barðastrandarsýslu.
bá var og strax sýrrt, að Sjálf-
stæðisflokkurinn með sínum
bandamönnum hugðist gera
haröa hrið að Vestfirðingum.
beir tefldu fram: Sigurjóni
Jónssyni, bankastjóra i Norður
tsafjarðarsýslu, Bjarna Bene-
ljósara, er það spurðist, að
sjálfur aðalforingi ihaldsins
Ólafur Thors væri væntanlegur
til tsafjarðar til liðs við Bjarna
Benediktsson. Slikt haföi ekki
gerzt áöur.
Ólafur kom með Dronning
Alexandrine til bæjarins og boð-
aði til almenns stjórnmála-
fundar i Alþýöuhúsinu siödegis
á laugardag. Kunngjöröi hann,
að Finni Jónssyni alþingis-
manni, værisérstaklega boðið á
fundinn. Ekki brást fundar-
sóknin þvi að talið er að á sjötta
hundrað manns hafi sótt hann.
Sögulegur fundur í Rauða
bænum: „Þekkirdu hana
þessa?”
Má nærri geta, að Sjálfstæðis-
menn hafa ekki látið sig vanta,
þegar sjálfur foringinn var
mættur til leiks, og eins er hitt
vist, að ekki hafa alþýðuflokks-
mennskan einber i tdlkun minni
i ihaldsþrenningunni. Fór þá
svo,sem til var stofnaö að fini
„pdlitúrinn” fór af Ólafi, enda
kom þá i ljós, að hann stóö eng-
um aðbaki i persónulegum svi-
virðingum og strákslegu orö-
bragöi og tilburðum. En sem
tekist hafði að koma ólafi i
þennan ham, tók Finnur Jóns-
son til máls og vék máli sinu að
ráöherratimabili ólafs Thors
haustið 1932, uppþotinu 9. nóv-
ember og aögeröum Ólafs þá
sem æðsta varðar laga og
réttar. betta kvað Finnur vera
reynslu verkalýösins af Ólafi
Thors ivaldastóli, en nú snerust
konsingarnar einmitt um þaö,
hvort alþýðustéttir landsins
vildu meira af svo góðu. Er,
Finnur hafði þetta mæltog nefnt
kylfusmiði Hjálmars borsteins-
sonar að beiöni dómsmálaráð-
herra, mótmæltiólafur og kvað
Finn fara með ósannindi. Brá
þá við verkamaður, sem tekið
haföi sér sæti á fremsta bekk,
brá undan treyju sinni svartri
Ólafur Thors: „Stétt gegn stétt”
Bjarni Benediktsson: Til atlögu
gegn Kauða bænum.
Hermann Jónasson: Lögreglu
rannsókn yfir ólafi Thors.
Gunnar Thoroddsen: Féll fyrir
Asgeiri .... og Völu.
Vilmundur Jónsson: Harð-
skcyttur fundamaður og ástsæll
iæknir.
ernissinna i sorpsnepli yðar.
Munið að birta ekki þetta
bréf, ekkert getur forðað yður
undan áforminu minu, ef þér
óhlýönist.”
Bréfið var birt i Alþýðublað-
inu og Skutli.
Svona er andi Sjálfstæðis-
flokksins, Breiðfylkingarinnar.
Manndrápin eru fyrirhuguð i
nafni föðurlandsástar og þjóð-
rækni, og dauðasökin er:
skoðanir, sem andstæðar eru
Nazisma og Fasisma. beir
menn eiga fyrstir að falla, sem
opinberlega bera fram frjáls-
lyndar skoðanir vinnustéttanna.
Viljið þið bændur, sem áður
hafið fylgt ihaldinu, ganga undir
blóðfána Nazismans? Viljið þið,
blægju Bændaflokksins, ganga i
lið meö ofbeldinu? — Nei, þaö er
óhugsandi aö nokkur islenzkur
bóndi geri þaö.
bóndi geri það.
Verkalýð bæjanna og
sjóþorpanna þarf ekki aö
spyr ja.
Verkafólk vill ekki sjá samtök
sin leyst upp og bönnuð. bað vill
ekki láta banna neytendasam-
tökin, sem nú eru aðryðja sér til
rúms. bað vill ekki missa
skoðana-og fundafrelsi sitt. bað
vill knýja fram jafnrétti og frið
með sterkum og órjúfandi sam-
tökum.
Og þess vegna kýs öll alþýðan
við sjávarsiöuna Alþýðuflokk-
inn þann 20. júni'.”
Asgeir Asgeirsson: „beir
fylgdu honum hringinn”.
diktssyni prófessor i tsafjaröar-
kaupstað, Gunnar Thoroddsen i
Vestur-lsafjarðarsýslu og Gisla
Jónssyni i Barðastrandasýslu.
En eins og áður sagði bauf
Sjálfstæöisflokkurinn ekki fram
i Strandasýlsu, heldur lýsti yfii
stuöningi við frambjóðanda
Bænda flokks ins i sýslunni
Pétur Einarsson.
Frambjóðendur Framsóknar-
flokksins voru: Hermann
Jónasson i Strandasýslu, Jón
Eyþórsson i Vestur-lsafjarðar-
sýslu og Bergur Jónsson i
Barðastrandarsýslu.
Ekki er það ætlun min, að
rekja hér sögu allrar kosninga-
baráttunnar á Vestfjörðum
vorið 1937, og væri hún þó vel
frásagnar verð, slikir garpar
sem þá áttust við. Aðeins er ætl-
unin að staldra nokkuð viö
markverð atriði i kosningabar-
áttunni á tsafirði voriö 1937 og i
tenglsum við það að vi'kja
nokkuð að sögulegri viðureign
þeirra ólafs Thors og Her-
manns Jónassonar a Hólma-
vikurfundi þetta vor.
bað var ljóst undirreins og
framboð Bjarna Benedikts-
sonar var kunngjört, að það var
ætlun Sjálfstæðisflokksins að
gera harða hrið að Alþýðu-
flokknum á ísafirði i þessum
kosningum. bað varð þó enn
Sigurður Einarsson frá Holti:
Féll með sæmd
menn heldur viljað af slikum
atburði missa. Mátti Ólafur þvi
vita, að það mundi ærið mislitur
söfnuður, sem hann hefði fyrir
framan sig, er hann sté i pontu i
„rauða bænum” i fyrsta- og
raunar aö ég hygg eina skipið á
ævinni.
Auðvitað brást svo þraut-
reyndum og slyngum stjórn-
málamanni sem ólafur var,
ekki bogalistin i þvi aö meta að-
stæöur rétt. Var sem þann ein-
setti sér i frumræðunm, að láta
fremur léttleika f máíflutningi
og virðuleik eigin persónu, tala
til fnndarmanno r.« ----- x_
deilu Alþyðuflokksins. En
-- — - — •» *pj«fuiuivKaiua. íh n
nokkuö breyttist þetta þó i siðari
ræðum hans, enda hafði þá bæöi
mérogHagalín tekist aö hita hon-
um nokkuð undir uggum, bæði
með þvi að lýsa afstöðu Sjálf-
stæöisflokksins fyrr og siðar til
verkalý ösmála, tryggingar-
mála og landhelgismála
(Togaranjósnamálin voru þá
nýupplýst) og með þvi að lýsa
samstarfsaðilum Sjálfstæðis-
flokksins i' þessum kosningum,
Bændaflokknum og Nazistum.
En það væri ekki Sjálfstæöis-
flokkurinn einn, heldur þessi
þokkalega þrenning sem
kjósendur væru nú beðnir að
hafna eða kjósa. Höfum við, eöa
a.m.k. ekki ég verið prúð-
eikarkylfu og rétti Finni Jóns-
syni gripinn. Finnur tók við
(enda var þetta undirbúið) kylf-
unni beindi hann i átt til Ólafs og
sagði: bekkirðu þessa? Er hún
raunveruleiki?
Við þetta ætlaði allt af göf lun-
um að ganga i fundarsalnum en
Ólaf setti hljóðan um stund og
hefði svo liklega flestum fariö i
hans sporum og eins og á stóð.
t frásögn Skutuls af fundi
þessum 13. nóvember 1937, segir
svo frá þessu atviki.
„Hámarki náði fögnuður
fundarmanna þegar verka-
maður nokkur rétti Finni svarta
eikarkylfu, —eina af þeim, sem
Ólafur Thors lét smiða sem bar-
efli á reykviskan verkalýð,
meðan hann var hundadagaráö-
herra. Varð Ólafur fölur og fár
við þennan atburð og ger-
breyttist i allri framkomu og
málflutningi, þaö sem eftir var
fundarins...”
Og svo lauk þessum sögu-
fræga fundi, eins og öðrum
eftirminnilegum hólmgöngu-
fundum þessara ára, að báðir
aðilar þóttust hafa unnið fræki-
legan sigur.
Örlagauppgjör
Eftir þennan fund var öllum
tsfirðingum ljóst, að núfór fram
örlagauppgjör i bænum milli i-
haldsaflanna og Alþýðuflokks-
ins. A eftir fóru einhverjir hinir
hörðustu pólitisku fundir sem
menn minntust i bænum og
áttust þar aðallega við fram-
bjóðendurnir, B jarni Benedikts-
son og Finnur Jónsson. Finnur
naut m ikils og almenns trausts i
bænum og var ræðumaður
góður og hófsamur. Bjarni var
ótvirætt harðasti baráttumaður
Sjálfstæöisflokksins en haföi
ekki, er þetta var, tileinkað sér
þann sveigjanleika eða mýkt i
ræðuflutningi sem seinna var
hans mesti styrkur. Ég held, að
hann hafi i þessum slag beitt of
mikilli hörku og jafnvel gengið
fram af kjósendum. Okkur,
Alþýöuflokksmönnum var ijóst,
að mikið var i húfi og fullkomin
hætta á ferðum. Flokksfundir
voru þvi tiðir og mikill og al-
mennur persónuáróður hafður i
frammi. Við létum teikna skop-
myndir af Bjarna og hafði það
< ekki áður gerzt áð s'liku væri
beitt í kosningum. Meoaiannars
Eftir Hannibal Valdimarsson