Vísir - 16.04.1969, Blaðsíða 9

VÍSIR . Miðvikudagur 16. april 1969.
SAMRÆMT ÁTAK f LANDG
„Tilgangurinn að glæða áhuga og auka
bátttöku almennings," segir Ragnar Kjartans-
son, formaður ÆSI
□ Á hvers manns vörum hafa verið að undanförnu
orð eins og náttúruvernd, náttúrufriðun, Iand-
græðsla o. s. frv., og engu líkara en nú gangi yfir
nokkurs konar náttúruverndarhreyfing, sem
veki velflesta til umhugsunar um umhverfi sitt.
Ræktun skóga og sandgresis
var hugsjón sem margir voru
gripnir af fyrir nokkrum árum,
en flestir misstu áhugann aftur
og aöeins fáeinir, sem héldu
tryggð við málstaðinn, svo merk
ið lækkaði á lofti.
En í kjölfar áróðursins í fyrra
um „Hreint land, fagurt land“
hefur nú landgræðsla aftur kom-
izt í hámæli, þar sem nú um
helgina síðustu var haldin ráö-
stefna um gróöureyðingu og
landgræðslu á vegum Hins ís-
lenzka náttúrufræðifélags og
Æskulýðssambands íslands.
„Ráðstefnan er eiginlega ár-
angur samstarfs, sem hófst
með þessum tveim samtökum
fyrir einu og hálfu ári, en þá
höfðum við samvinnu um her-
ferð, sem farin var undir merk-
inu: „Hreint land, fagurt land!“
sagði Ragnar Kjartansson for-
maður ÆSÍ, sem blaöamaður
Ragnar Kjartansson. Visis náði tali áf í gær.
„Tilgangur ráðstefnunnar var
að ná saman mönnum, sem
mest hafa látiö sig skipta land-
græðslumál, og gera úttekt á
vandamálj gróður- og landeyö-
ingarinnar, um leið og menn
legðu niður fyrir sér, hvaða
leiðir væru hugsanlegar til þess
að leysa vandamálið.
Það var höfuðtilgangur ráö-
stefnunnar, enda viðfangsefnið
fyrst og fremst að finna, hvernig
hefta megi uppblástur lands.
En einnig vonuðust menn til
þess, að ráðstefnan yrði til þess
að glæöa áhuga og auka skilnmg
almennin., á þessu vandamáli,
sem vonandi gæti leitt af sér
aukna þátttöku almennings í
baráttunni við landeyðingu."
„Hverjum var ætlað að sækja
ráðstefnuna, Ragnar?"
„Hún var opin öllum sem
vildu, en við buðum sérstak-
lega um þaö bil 100 fulltrúum
frá 34 stofnunum, fyrirtækjum
og félagasamtökum“.
,,Hver varð árangurinn?“
„Að mínu mati varð árangur-
inn mjög góður. Ráðstefnan var
vel sótt og það urðu geysimikl-
ar umræður og efnismiklar. Þær
voru fræðandi og upplýsandi
um málefnið. Gagnkvæm kynni
tókust með mönnum og þeir
vöktu skilning hvers annars á
sjónarmiðum hvers og eins.
Auk þess sem menn skiptust
þarna á hugmyndum og frædd-
ust hver á öðrum, þá er líklega
Aðalvandamálið:
Rétt nýting gróðursins
segir Ingvi Þorsfeinsson, magister
□ - Það er ógnvekjandi til-
hugsun, að nú á 20. öld
skulum við enn vera á
undanhaldi. Enn höfum
við ekki spymt fótum við eyð
ingu landsins.
□ Þótt hraði gróðureyðingar-
innar hafi minnkað. eyð-
ist ennþá meira land held-
ur en grætt er.
In&vi Þorsteinsson.
Tjannig komst Ingvi Þorsteins-
son, magister, að orði i
viötali við VÍSI í gær, en Ingvi
hefur starfað hjá Rartnsóknar-
stofnun lahdbúnaðarins, sem á
sínum snærum heldur uppi
rannsókn á fslenzku gróöurlendi
og nýtingu þess.
„Tilgangur þeirrar rannsóknar
er aö kanna hvert sé beitarþol
landsins, hvar uppblástur eigi
sér stað og hvar hann sé yfir-
vofandi," sagði Ingvi, sem —
auk annarra — hefur starfað við
þessar rannsóknir síöan 1960.
Að auki starfar Ingvi sem full-
trúi hjá Landgræðslu ríkisins o'g
er því árkunnugur öllu, sem
lýtur að eyðingu gróöurs og
lands annars vegar og land-
græðslu hins vegar.
„Grundvallarsjónarmiöiö við
gróðurverndun hlýtur að vera
það, að nýta gróðurinn rétt.
Aðalvandamáliö í dag er að
tryggja, að landið sé rétt nýtt
— nefnilega ekki ofbeitt. Ekki
svo að skilja að ofbeit komi
uppblæstri af staö, en hún ýtir
undir uppblástur. Vindur og
vatn eru hin eyðandi öfl gróð-
urs hérlendis, og það verður að
sporna við öllu, sem veikir gróö-
urinn í baráttunni við þau öfl.
Ofbeit er eitt af því, sem veik
ir gróðurinn, en hins vegar er
hófleg beit bara til bóta, enda
er gróðurinn til þess að vera
nýttur. En það gildir alveg
það sama um gróður eins og
fiskistofnana Það þarf að nýta
hann rétt“, segir Ingvi, sem í
erindi á nýafstaðinni ráðstefnu
Hins íslenzka náttúrufræðifélags
og ÆSÍ skýrði frá niðurstöð-
um rannsókna á beitil. stórra
■ hluta landsins. Það voru beiti-
löndin í Rangárvalla- Árnes- og
Gullbringusýslu og á a-hún-
vetnsku heiðunum.
„1 stuttu máli þótti rannsókn
leiða tvennt í ljós. Að þessi beit
arlönd eru miklu lélegri en
menn hafa álitið til þessa, og —
að sama skapi, sem menn hafa
ofmetið þau, hafa þau verið of
nýtt.“
„En er þá sandfok ekki eins
alvarlegt vandamál?"
„Sandfok er ekki nándar
nærri eins alvarlegt vandamál
eins og áður vegna land-
græðslústarfsins. Mikið hefur
áunnizt með starfi Skógræktar
innar og Landgræðslunnar.
Heft hefur verið sandfok með
sandgræðslunnj á mörguns
hættulegustu sandfoksstöðunum
þar sem áður var ógnað heilum
sveitum og jafnvel héruöum,
sem áttu á hættu að leggjast í
eyöi“ .
„Hvt sig hagið þið rannsókn
um ykkar, Ingvi?"
„Við höfum einbeitt okkur að
áþreifanlegasti árangur ráðstefn
unnar sá að kjörin var sjö
manna nefnd, sem skal undir-
hún stofnun landssambands um
landgræðslumál, sem bæði ein-
staklingar og einstök félög geta
væntanlega orðið aðilar’ að.
Það hefur vantað samræmt
átak með þátttöku almennings
og almennra samtaka annars
vegar og hins opinbera hins
vegar.
En meö hinu fyrirhugaða lands
sambandi gæti þetta tekizt, og
þess vegna lítum viö á það
sem verulega stórt skref stigið
fram á við í þessum málum.
sem ráðstefnan sendj frá sér.
Samstilltur vilji allra aöila
kom fram í samþykkt ályktunar,
Menn gengu frá þessari ráð-
stefnu með meiri skilning á
vandamálunum og hvernig
heppilegast er að ráðast gegn
þeim, og það var e'nmitt megin-
tilgangur hennar.“

Ljótt dæmi um gróður á undanhaldi fyrir eyðingunni. Myndiii
tekin á Uxahryggjaleið í Biskupsbrekku. Ljósm. Kr. Helgason.
því að gera gróöurkort yfir há-
lendi landsins, og erum búnir að
kortleggja helming af gróður-
lendinu síðan 1960.
Þannig kortleggjum vi'ð svæói
og ákveðum stærð þess, en síð-
an rannsökum við með mæling-
um hve miklar fóðureiningai
svæðið gefur af sér, og hvert
næringargildi fóðursins er. Af-
gangurinn er síðan einfalt reikn.
ingsdæmi til þess að finna út
beitarþol svæðisins,"
„Hvað þekur gróður stóran
hluta landsins?"
,<V* til y3 hluta Iandsins, en
við teljum að við landnám fyrir
1100 árpm hafi % hlytár lands-
ins verið gróður,
Svo y3 hlutí landsins hefur
eyðzt síðan Það veröur að visu
varla sannað með tölum, en
sterkar líkur má leiða að því,
að svo sé.
Og enn eyöist meira land,
heldur en grætt er. Það er álit
flestra, sem að þessum málum
hafa unnið.
Enn er landið á undanhaldi
fyrir eyðandi öflum ... en það
þarf að hefta með ö’.lum ráöum
og má ekkert til spara“