Vísir - 10.04.1970, Side 6

6
V1SIR . Föstudagur 10. apríl 1970.
vill taka áð sér vörur. — Flest kemur til
greina. Tilboð merkt: „Meiri velta — 7773“
sendist augl. Vísis.
Djúpnökkvi til
björgunar áhafna
úr sokknum
kafbátum
— Stuðzt v/ð reynslu af litlum kafbátum,
sem smíðaðir hafa verið til djúphafsrannsókna
Tjað má kannski segja sem svo
að okkur komi kafbátaút-
gerð hemaðarþjóðanna lítið viö
og eins megi okkur þá einu
gilda þótt einn slíkur nökkvi
sitji fastur á sjávarbotni og far
ist þar með allri áhöfn. En það
er nú einu sinni þannig að
mannslíf er mannslíf hvar
í heimi og við hvaða að-
stæður sem er, og eitt
hvað er bogið viö þann mann,
sem það snertir ekki neitt, ef
sagt er frá válegum slysum á
sjó eða landi, þar sem fjöldi
manna særist eða bíður bana.
Og einhvem veginn hefur maö
ur það á tilfinningunni, að það
sé ömurlegur dauðdagi að kafna
innilokaður í kafbátsskrokk á
hafsbotnj og munu vlst flestir
þakka sínum sæla að eiga það
ekki á hættu að vera tilneyddir
að trúa slíkum farkosti fyrir
lCfi sínu, og þarf ekki sérstök
innilokunarkennd að ráða sliku
þakklæti.
Þótt furðulegt kunni að virð-
ast, þá lítur út fyrir að hinum
miklu tækniþjóöum hafi ekld
enn tekizt aö smlða kafbáta,
sem tryggt sé að ekki geti far-
izt. Nýjustu og fullkomnustu
kjamorkuknúnir kafbátar virð
ast ekkj heldur ömggir. Ekki
em liðin nema tvð ár síðan
bandaríski kafbáturinn „Scorpi-
on‘‘ sökk útj fyrir Azoreyjum.
Alls hafa farizt 13 bandarísk-
ir kafbátar á friðartímum og
með þeim 552 menn. Bretar
hafa einnig misst að minnsta
kosti þrjá kaifbáta á friöartím-
um, og Frakkar einn eöa tvo.
Þrátt fyrir allar tæknilegar fram
farir, hefur gengið seinlega að
finna ráð til að bjarga áhöfnlcaf
báta á miklu dýpi enda gefur
auga leið að allar aðstæöur til
björgunar em þar hinar örðug-
ustu sem hugsazt getur — ekki
hvað sízt ef verður er slæmt og
sjðr úfinn á yfirborðinu. Banda-
rískur sjóliðsforingi af sænsk-
um uppmna vann lengi að gerð
köfunarhylkis til björgunar á
mönnum í sokknum kafbátum
og tókst loks að gera slíkt
hylki, sem komið gat að notum
við sæmilegar aðstæður og
reyndist vel, en var þó bæði á-
kaflega seinvirk björgunarað-
ferð og háð veðxi og sjólagi.
Síðasta áratuginn hafa verið
smíðaðir'nokkrir kafbátar eða
væri réttara að kalla það djúp
nökkva til rannsókna undir yfir
borði sjávar ,og á hafsbptni. —
Þessir djúpnökkvar em stómm
mun minni en kafbátar, ætlað
ir til hemaðamota, en ákaflega
fullkomnir eigi að síður og hafa
reynzt mjög vel á sínu sviði. —
Sá þeirra sem talinn er full-
komnastur tæknilega er raunar
smíöaður í Sviss, landi, sem
hvergi íiggur að sjó, en það er
djúpnökkvinn „Benjamfn Frank
Djúpnökkvinn er rennilegur farkostur — minnir mest á tundurskeyti.
Iín“ sem nú er við rannsóknir á
Golfstraumnum. Reynslan af
þessum litlu og stjóm-lipm djúp
nökkvum hefur svo leitt ti'l þess,
að Bandaríkjamenn hafa nú
smíðað nökkva af svipaðri
gerð til björgunar á áhöfnum úr
sokknum kafbátum. Hefur sá
fyrsti þegar verið reyndur við
sem líkastar aðstæöur og þegar
um slíkt slys er áð ræða
og gefið mjög góðan árangur
og era þrír aðrir björgunar-
nökkvar af þeirri gerð þegar í .
smfðum vestur þar.
Björgunamökkvinn er 15 m
langur, 2.4 m að innanmáli og
vegur 35.200 kg. Skriðhraðinn
er 4,5 hnútar á vöku. Gert er
ráð fyrir að þeir verði fluttir
með flugvéium, þegar um slys
er að ræða, til næstu kafbáta-
hafnar og síðan með kjarnorku
kafbát sem næst staönum, þar ■
sem hinn sokkni kafbátur íigg
ur og „sleppt þar“. Þeir em
búnir hinum fullkomnustu tækj
um til miðunar og ættu þvf aö
vera fljótir að finna flakið, þar
sem það liggur. Þegar björgunar
nökkvinn leggst svo að þvi, er
hann tengdur þar við dyr á
skrokk kafbátsins með sérstök
um umbúnaði, og eftir Það á
hann að géta flutt áhöfnina
smám saman upp á yfirborðið,
þar sem skip verða komin á
staðinn. Þegar.er hafinn undir-
búningur að því að búa alla
bandaríska kafbáta „björgunar
dymm" í þessu skyni. Alls á
björgunarnökkvinn að geta
flutt 24 af áhöfn kafbátsins í
hverri ferð og ætti þvi slikt
björgunarstarf að geta gengið
greiðlega, jafnvel við hinar erf
iðustu aðstæður. Gert er ráð
fyrir að hver björgunarferð taki
um þrjár klukkustundir þar
sem það tekur nokkum tima
,að tengja nökkvann og kafbát
inn og losa úr tengslum hverju
sinni.
Gert er ráð fyrir að kostnað
urinn við smíð; hvers björgunar
nökkva nemi um 41 milljón doll
ara. Það er mikið verö, en að
því er ekki spurt, þegar um
björgun á mannslífum er að
ræða. Björgunamökkvamir eru
smíðaðir hjá Lockhead-flug-
vélaverksmiðjunum og búnir
þeim fullkomnustu rafeinda-
tækjum, sem völ er á, eins og
áður segir. Þegar lokið er smíði
þeirra nökkva, sem sjóherinn
hefur beöið um, er gert ráö fyrir
að Lockhead verksmiðjumar
smíði nokkra slíka nðkkva til
rannsókna undir yfirborði sjáv-
ar sem bæðj Bandarfkjamenn
og aðrar þjóðir, sem við hafið
búa, leggja nú mikla áherzlu á,
eins og áður hefur verið sagt
frá f þessum þáttum.
Sölumaður

i
út og kr. 750.— á mánuði
Nú geta allir gefið nytsamar fermingargjafir.
Seljum á meðan ferriiingar standa yfir á mjög góðum
kjörum, skatthol, skrifborð, skrifborðsstóla, sauma-
borð o.m.fl. ,
Aðeins kr. 1000. — út og
kr. 750.— á mánuði
TRÉSMIÐJAN VÍÐIR HF.
Laugavegi 166, Símar 22222 og 22229