Vísir - 31.07.1972, Qupperneq 15

Visir. Mánudagur. 31. júli 1Í172
15
Pétur Guðjónsson:
LOGBANN TIL
VERNDAR TAPI
— brezki vinurinn
Landhelgismálið
Furðulegasti og einstæðasti at-
burður i sögu islenzkra blaða átti
sér stað siðastliöinn föstudag, er
einhver hefur tekið sig til og
keypt heilsiðuauglýsingu i nokkr-
um dagblaðanna, og birtir þar
skrif til tslendinga, undir fyrir-
sögninni „Ráðleggingar frá
gömlum vini, opið bréf til is-
lenzku þjóðarinnar”. Undir þessi
skrif er skrifað, „Hagsmunasam-
tök brezka fiskiðnaðarins”. Það
skalstrax dregið i efa, hvort til er
sú stofnun i Bretlandi, sem ber
þetta nafn, og verður gengið úr
skugga um, hvaðan peningarnir
fyrir auglýsingar þessar komu.
Séu samtokin hins vegar til, þá
liggur fyrir stór efi að slik hags-
munasamtök hafi getað staðið að
auglýsingu sem þessari, þar sem
það er stór hópur manna i Bret-
landi, þó sérstaklega Skotlandi,
sem á meiri hagsmuna að gæta i
sambandi við landhelgi, sem er
stærri en 12 milur, (hér er átt við
allan þann fjölda skipa brezkra
sem stunda veiðar á heimamið-
um og eru dreifð meðfram öllum
ströndum Bretlands).
Þessir fiskimenn hafa mátt sin
litils i stjórnmálalegum skilningi,
þótt margir séu. Jafnvel miklu
fleiri aö höfðatölu, heldur en þeir
tiltölulega fáu einstaklingar, sem
stunda tslandsmið, frá Hull og
Grimsby. Þar sem útgerðarfyrir-
tækin, sem skipin eiga, eru mjög
dreifö og smá, mega þau sin litils
á móti hinu fjármagnsvolduga,
vel skipulagða, Sambandi
brezkra togaraeigenda.
Þvi hefur hér aðili auglýst, sem
ekki er umkominn til þess að tala
fyrir hönd brezka fiskiðnaðarins.
Hér er á ferðinni ennþá einu sinni,
hinn langi armur Togarasam-
bandsins, sem ráðiö hefur algjör-
lega gerðum brezku rikisstjórn-
arinnar, i öllum fiskveiðideilum
Breta og tslendinga. Brezka
rikisstjórnin hefur i öllum fisk-
veiðideilum milli landa okkar
iátið stjórnast af blindum einka-
hagsmunum þessa litla hóps, þótt
það hafi gengið i berhögg við
raunverulega brezka þjóðarhags-
muni.
Það setti strax sterkan ugg að
greinarhöfundi, er hann byrjaði
að lesa auglýsinguna, sem sifellt
ágerðist er lengra leiö, vegna
þeirrar algjöru fáfræði á sam-
skiptum Breta og tslendinga til
dagsins i dag, sem opinberast i
auglýsingunni. Þvi algjöra skiln-
ingsleysi á staðreyndum að haida
það að Bretar með syndir sög-
unnar á herðum sér, séu þess um-
komnir, eftir tvær harðar land-
helgisdeilur og beitingu hern-
aðarofbeldis gagnvart smáþjóð,
að setja sig i þann föðurlega sess,
að fara að ráðleggja Islendingum
eitt og annað. Hver von er til
um frið milli tslands og Bret-
lands, ef þeir aðilar i Bretlandi
sem stjórninni ráða, gera sér ekki
ljósa þá staðreynd, að öll lifsaf-
koma Isiendinga er undir þorsk-
fiskastofnum á landgrunninu
komin, . Engin önnur auðlind er
til, sem getur komið i þeirra stað.
Það er skylda islenzkra stjórn-
valda, að öölast og tryggja full-
kominn yfirráðarétt tslendinga
yfir þessum uppsprettum yfir
80% af gjaldeyristekjum sinum
og menningarlifs. Hver sú stjórn
sem beitir ekki öllu sinu afli til
þessa, hefúr brugðizt þjóðinni, og
hver sá einstaklingur, sem ekki
stendur að baki rikisstjórn ts-
lands i þessari viðleitni, hefur
brugðizt skyldum sinum sem
borgari.
Nú liggur fyrir niðurstaða
þriggja ára rannsókna á ástandi
fiskistofna i norð-austur Atlants-
hafi, á vegum NA Atlantshafs-
nefndarinnar, sem leiðir þann
alvarlega sannleika i ljós, að
minnka þurfi veiðarnar um 50% i
5 ár, til þess að stofnarnir komist
i þolanlegt horf. Lifsafkoma og
þjóðartilvera tslendinga byggist
á þessum fiskistofnum. Hvernig
bér að lita á þá aðila brezka, i
ljósi þessara staðreynda, sem
þykjast vera gamlir vinir og um-
komnir að ráðleggja okkur að
gera hvorki eitt ’fié neitt i land-
helgismálum okkar? Endemin
birtast á ýmsa vegu. Ekki
minnsti grundvöllur til viðræðna,
er fyrir hendi við slika aðila um
landhelgismál.
Hvar var vináttan, þegar
Bretar drápu menn i Dýrafirði og
Hannes Hafstein, þá sýslumaður
vestur tsfirðinga, rétt týndi lifinu,
er hann var að reyna að stugga
brezkum togara út úr firðinum?
Hvar var gamli brezki vinurinn,
þegar Islendingar reyndu að boða
til fyrstu ráðstefnunnar um fiski-
vernd 1948, um friðun Faxaflóa,
sem þá var viðurkenndur af
öllum fiskifræðingum, lika brezk-
um, sem þýðingarmesta upp-
eldisstöð i norður-Atlantshafi?
Þessi vinur eyðilagði það að þessi
ráðstefna gæti farið fram. Var
það vinur sem rændi sjálfstæði
þjóðarinnar með hernaðarlegu
ofbeldi 1940?
Var það vinarbragð, er brezku
hernámsyfirvöldin innsigluðu
allar loftskeytastöðvar islenzkra
skipa i millilandasiglingum, og
hefðu með þvi getaö orsakað
missiheilla skipshafna? Voru það
vinir er beittu tslendinga hörku-
legustu efnahagsrefsiaðgerðum
með löndunarbanninu 1952, sem
átti aö brjóta niður islenzkan
þjóðarhag? Þetta gerist eftir að
Bretar voru búnir að tapa málinu
á móti Noregi i Haag, og 3 milna
reglan þeirra lýst ómerk og engin
albióðalög. Þegar ekki var hægt
að standa lengur á imynduðum
alþjóðalögum, er gripið til
efnahagsofbeldis. Er þetta
framkoma vinar við vin? 1958
þegar Bretar treysta sér hvorki
að berjast við tslendinga á
alþjóðalagasviðinu, né hafa mátt
til að ráðast að tslendingum með
efnahagsofbeldi, er gripið öðru
sinni á 18 arum til nakins hern-
aðarofbeldis. Getur sá er slikt
gerir kallað sig vin, eða talið sig
umkominn til þess að ráðleggja
tslendingum?
Hér hefur aðeins verið stikklað
á stóru, en af nógu er aö taka.
Þessir auglýsendur hefðu getað
sparað sér að minnast á ráðlegg-
ingar og vini. Framkoma Breta
gagnvart tslendingum • hefur
verið staðfesting á einni af hinum
mörgu frægu sigildu setningum,
sem hafðar eru eftir de Gaulle
Frakklandsforseta: „A hinu
alþjóðlega leiksviði eru engir
vinir heldur þjóðir hverra hags-
munir fara saman”.
Við skulum vona að Bretar fari
meðsamninginn frá 1961 til Haag,
þvi þá flytzt barátta okkar i land-
helgismálinu inn á vettvang Sam-
einuðu þjóðanna. Skv. stofnskrá,
eru aðildarþjóðirnar skyldugar
að leysa deilumál sin friösam-
lega. Þvi er hernaöarofbeldi
Breta á Islandsmiðum 1958-1961
brot á stefnuskrá þeirra. Það
segir sig sjálft, að samningur,
sem Islendingar eru neyddir til aö
gera, til að binda endi á þetta
(vinsamlega) hernaðarofbeldi, er
ekki gildur. Ef Sameinuðu þjóö-
irnar leggðu blessun sina yfir
slikan ofbeldissamning, væru þær
þar með að leggja blessun sina á
hernaðarlegar ofbeldisaðgerðir
stórþjóðar gagnvart smáþjóð.
Þar með væri staðfest algjört
öryggisleysi smáþjóðanna i
heiminum.
Þó verður kátbroslegust lög-
bannsaðgerðarbeiöni Breta i
Haag, ef af verður. Forsendan
fyrir lögbannsaðgerð er sú, að
verið sé að vernda ákveöin verð-
mæti fyrir glötun. Hvað verður nú
uppi á teningnum, ef athuguð eru
fiskveiðiréttindi þau við tsland
sem Bretar munu þá biðja um
lögbann á tslendinga til að
vernda? Þjóðhagslega hafa
Bretar tapað 10 til 20 milljónum
dollara árlega á sinni úthafsút-
gerð. Þvi verður beiðni Breta um
lögbann til verndar tapi. Mér
þætti ekki óliklegt, að dómurinn
visaði beiðninni frá með vítum á
Breta. Bregðist Haag, er Alls-
herjarþingið næsti vettvangurinn
og þar eiga tslendingar i þessu
máli stuðning yfirgnæfandi
meirihluta aöildarþjóðanna.
Þegar meta skal þann. álits-
hnekki, sem Bretar koma til með
að biða þar er landhelgismálið
fyrir þá algjört aukaatriöi.
Bretar eru nýgengnir i
Markaðsbandalag Evrópu.
Öhjákvæmilegur fylgifiskur
þeirrar inngöngu er niðurfelling
ýmissa iðngreina i Bretlandi, sem
aðrar bandalagsþjóðir framleiða
betri vöru i, fyrir minna verð.
Það fólk og fjármagn, sem starf-
að hefur i þessum iðngreinum
verður flutt til annarra iðngreina,
þar sem staðan er hagstæðari
fyrir Breta. Þetta er grundvallar-
reglan fyrir stofnun Markaðs-
bandalagsins. Bretar, Þjóð-
verjar og fleiri þjóðir hafa verið
aö reyna að koma i veg fyrir að
þetta grundvallarlögmál næði tit
fiskveiða. Hér er veriö að berjast
á móti timans straumi, öllum viö-
komandi til tjóns. Þvi er það ráð-
legging islenzks vinar til ykkar,
geriö ykkur ljósa þróunina á
einkaréttindum strandrikisins til
nýtingar á hafsvæðum yfir land-
grunnum, allt út að 200 milum.
Nú siðast hefur Nyja Sjáland,
sem er eitt af löndunum i brezka
heimsveldinu, lýst yfir athug-
unum á 200 milna fiskveiðiland-
helgi. Látið okkur um að fiska á
tslandsmiðum , þennan fisk
kaupiö þið ódýrara af okkur, en
þiö getið fiskað hann sjálfir. Fyrir
þessi verðmæti verður á tslandi
um ófyrirsjáanlega framtið
markaöur til jafnvirðis á hinum
fjölbreyttu iönaðarvörum, sem
Bretland framleiðir. Eyöiö þeim
kröftum, tima og fjármagni, sem
væntanleg barátta við tsland
kostar, til undirbúnings á flutn-
ingu á þvi fólki og f jármagni, sem
á tslandsveiðum hefur lifað, til
annarra atvinnuvega eins og fyrir
liggur að gert veröur á mörgum
öðrum atvinnuvegum brezks
efnahagslifs.
Hjá Evrópuráöinu er sérstakur
sjóður til aðstoöar i slikum til-
fellum. Allt aunaö er vonlaus bar-
átta á móti óstöðvandi þróun.
Gangið að friðartilboði tslend-
inga, gerið ykkur ljóst aö með þvi
er gengiö miklu lengra, en kosn-
ingaloforð siðustu kosninga
heimila, en að sjálfsögðu með þvi
skilyröi, að Bretar viðurkenni
fullan yfirráðarétt tslendinga að
50 milna landhelgislinu. Til aö
foröa framtiðarvandræðum,
reynið að venja ykkur viö þá
hugsun, að full yfirráð tslendinga
yfir öllum landgrunnsmiðum að
500 Taðma dýptarlinu eða 200
milna fjarlægðarlinu sé á næsta
leiti. Þetta eru „ráöleggingar frá
gömlum vini”.
□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□DODDDD
□ □
□
□
□
□
VISIR
8-66-11
□
□
□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□
t
j
i
í