Vísir - 11.12.1973, Side 6

6
Vísir. Þriöjudagur 11. desember 1973.
vísrn
Tjtgefandl :-Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Skilli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgotu 32. Simar 11660 86ðli
Afgreiósla: Hverfisgötu 32. Simi 86611,
Ritstjórn: SÍ&umUla u. Simi 86611 (7,irnur)
Áskriftargjald kr. 360 ó mánufti innanlands
i lausasölu kr. 22.00 eintakib.
Blabaprent hf.
Dagprisar á krónunni
Flestir segjast vera andvigir verðbólgu, jafn-
vel þeir, sem hagnast á henni. Og varla er til sá
stjórnmálamaður, sem ekki hefur afnám verð-
bólgunnar efst á loforðalista sinum. Þessi
einkennisbólga íslands skipar heiðurssæti i
stjórnmálaályktunum og málefnasamningum.
Samt gengur hvorki né rekur. Verðbólgan situr
við sinn keip. Hún er að visu misjafnlega mikil. Á
viðreisnartimanum var hún að meðaltali um 10%
á ári. Núna á vinstristjórnartima er hún hins
vegar um 20% á ári. Og svo virðist sem við
munum áfram lifa við verðbólgu næstu árin og
jafnvel áratugina, eins og við höfum gert i rúma
þrjá undanfarna áratugi.
Vitanlega er óhugnanlegt að búa við verðbólgu,
sem tvöfaldar verðlagið á aðeins einu kjörtíma-
bili, eins og nú virðist ætla að verða reynslan. Það
má áreiðanlega minnka núverandi verðbólgu um
helming og koma henni niður i 10% á ári. En
spurningin er sú, hvort það þýði nokkuð að reyna
að koma henni enn neðar. Oft hefur það verið
reynt og ekki tekizt.
Hæfileg verðbólga, helzt innan við 10% á ári,
hefur sinar ljósu hliðar. Hún er merki um tölu-
verðan hagvöxt og næg verkefni i atvinnulifinu.
En skuggahliðarnar eru alvarlegar. í fyrsta lagi
skekkir hún smám saman gengi krónunnar og
veldur skyndilegum kollsteypum hennar. Og i
öðru lagi rýrir hún ört ellilifeyri og annað
sparnað.
Verðbólgan fylgir okkur, hvort sem okkur likar
betur eða ver. Þar með er ekki sagt, að við eigum
að leggja árar i bát. Við þurfum stöðugt að beita
gamalkunnum ráðum til að hamla gegn henni. Og
við þurfum lika að leita nýrra ráða, sem kunna að
henta islenzkum aðstæðum.
Fljótandi gengi krónunnar og almenn visitölu-
trygging fjárskuldbindinga hefur hvort tveggja
verið nefnt, en aldrei i nægilegri alvöru. Efna-
hagssérfræðingar okkar mættu gjarna kanna
þessar tvær leiðir ofan i kjölinn.
Laun og verð eru beint og óbeint visitölutryggð.
Hvi skyldu vixlar, lán og aðrar fjárskuld-
bindingar ekki einnig vera visitölutryggðar? Með
þvi mætti loka hring visitölukerfisins. Ellilaun-
þegar og sparendur mundu tapa minna og
steinsteypusafnarar græða minna. Núverandi
dagprisar á launum og verði mundu yfirfærast á
aðra peningaveltu i landinu.
Með sama hætti mætti setja dagprisa á krónuna
i viðskiptum við útlönd eins og margar þjóðir
hafa gert með góðum árangri. Hingað til hafa út-
flutningsatvinnuvegir og iðnaður átt i sifelldum
erfiðleikum út af skökku gengi. Og hinar stór-
felldu gengislækkanir, sem jafnan hafa reynzt
nauðsynlegar, hafa sett þjóðfélagið á annan
endann. Hvi ekki bara lækka krónuna jafnt og
þétt án allra kollsteypa, — taka upp fljótandi
gengi að erlendri fyrirmynd.
Svona stórtækar hugmyndir er ekki unnt að
framkvæma i einu vetfangi. Menn þurfa
aðlögunartima. Visitölutryggingu fjárskuld-
bindinga mætti t.d. koma upp á fjögurra ára
timabili, þannig að fjórðungur visitölunnar kæmi
til framkvæmda á nýjar fjárskuldbindingar
fyrsta árs og siðan fjórðungur til viðbótar á
hverju ári.
Menn hafa tilhneigingu til að afgreiða svona
hugmyndir með þvi að yppta öxlum. En höfum
við lengur efni á að neita að kanna þær ofan i
kjölinn?
—JK
skreytt jólatré með fjársjóðum
hvaðanæva að, mynd eftir
teiknarann Blair Lent. — Full-
trúar Unicef segja þó, að með
árunum og vakningunni fyrir
„friði á jörð” hafi orðið meiri
eftirspurn i kortum með jóla-
boðskapnum. Eitthvert vin-
sælasta kortið fyrir þessar
hátiðar, er mynd af upphleyptri
friðardúfu með græna olifugrein,
eftir Howard Alstad.
Ein kuldaleg mynd hefur verið
mjög eftirsótt. „Vetrarlandslag”
heitir hún eftir Peter Leisinger og
sýnir hún kráku eða hrafn fljúga
einan á ferð i áttina að lauflausu
tré.
Nú er það svo, að jólakorta-
bransinn er margplægður akur
og samkeppni þar mikil. Samt
hafa ekki margir orðið til að
amast við kortum Unicef, en þó
einn og einn. Alvarlegasta
kvörtunin kom frá vestur-þýzkum
aðila, sem þótti Unicef verðleggja
Með kveðju frá
Barnahjálpinni
llllllllllll
m mrn
Umsjón:
Guðmundur
Pétursson
Það hófst fyrir aldar-
fjórðungi með teikningu
af börnum i kringum
maistöng. Þessi vatns-
litamynd var eftir Jitka
Samkova, sjö ára
tékkneska skólatelpu,
sem vildi votta þakklæti
sitt fyrir matvælin, sem
hún og leiksystur hennar
höfðu þegið að striðinu
loknu af Unicef, Barna-
hjálp Sameinuðu þjóð-
anna.
Teikning Jitku varð
fyrsta jólakort Unicef.
Fulltrúar Sameinuðu
þjóðanna sendu hver
öðrum það með kveðjum
1949.
Arið eftir, með þá nýjar teikn-
ingar i höndum, hóf Unicef stór-
verzlun á þessu sviði. Og núna um
þessi jól býst Unicef við þvi að
selja 100 milljón jólakort i 140
löndum fyrir 1725 milljónir króna.
Seljast þau venjulega misjafn-
lega vel i löndum, en sennilega
mest i Bandarikjunum, eða þriðj-
ungur. Oll salan i fyrra var um 92
milljónir jólakorta fyrir 1540
milljónir króna.
Þetta árlega flóð af kortum
Barnahjálparinnar er ekki
einungis fjáröflunaraðferö til
þess að standa undir matar-
kaupum, lyfjakaupum og til þess
aö útvega fóstrur og kennara, þar
sem þeirra er þörf. „Heldur er
þetta orðið farvegur menningar-
skipta”, segir Margaret
Sharkley, sem stjórnar jólakorta-
útgáfu Barnahjálparinnar.
T.d. fyrir þessi jólin fær fólk að
kynnast verkum Georgia
O’Keeffe, sem er bandarisk og
þykir snjöll-listakona, en er litt
kunn utan heimalands sins.
Málverk O’Keeffe frá þvi 1946
„Blakkur fugl með snæviþaktar
hæðir i bakgrunni” er meðal 30
jólakorta, sem eru á boðstólum
þetta árið. Myndirnar, allar
gefnar Unicef. voru valdar af al-
þjóðlegri nefnd listamanna.
Þegar hefur verið prentuö 1,16
milljón eintaka af kortum með
mynd O’Keeffe. Hún er dæmigerð
fyrir kort, sem ekki felur i sér
einhvern boðskap ákveðinna
trúarbragða, og trúleysingjar
velja gjarnan, eða þeir, sem
ætla að senda vinum kveðjur,
sem ekki eru kristnir t.d.
Annað kort, sem kemur út,
fékkst fyrir milligöngu páfa:
garðs. Það er endurprentun á 15.
aldar málverki eftir listamanninn
Benozzo Gozzoli.
Eitt þeirra, sem bezt selzt er
„Tré marga þjóða” fjörlega
kortin sin of lágt.og voru þau þá
hækkuð i verði.
Annars urðu kveðjukort Unicef
til þess að opna augu heilla þjóða
fyrir þessum skemmtilega sið,
sem hafði ekki áður þekkzt með
þeim. „Einkanlega opnuðum við
markað fyrir þetta i löndum, þar
sem kristin trú var ekki útbreidd,
og þvi nýárskveðjur og jólakveðj-
ur litt eða alveg óþekkt fyrir-
brigði”, sagði Sharkey hjá Barna-
hjálpinni i samtali við mann
Associated Press.
Danny Kaye er einn þeirra listamanna, sem hafa miklð unnið i þágu
barnahjálpar Sameinuðu þjóðanna, og hér sést hann á blaðamanna-
fundi I hitteðfyrra, sem efnt var til i þvi skyni aö vekja athygli á
kveðjukortum Unicef.