Vísir - 05.01.1974, Side 8

8
Visir. Laugardagur 5. janúar 1974
Jón Sturlaugsson:
ARABAR OG ANNAÐ FÓLK

'.VAWAV.V.V
Eitt þaö, sem efst hefur
verið á baugi að undan-
förnu hjá fjölmiðlum og
almenningi, er ákvörðun
Araba um framleiðslutak-
mörkun og verðhækkun á
olíu, og þar sem mér f innst
margur taka fullmikið upp
i sig um þetta framferði,
langar mig til að bera okk-
ur íslendinga saman við þá
og jafnvel reyna að setja
okkur i þeirra spor.
Auðvitað kemur það við kvik-
una á okkur, þegar eitthvað er
farið að kreista pyngjuna, enda
ekki nema mannlegt, en við skul-
um þá muna, að „Arabar” þeir,
sem selja okkur oliur og bensin,
eru hér yfirleitt kallaðir ,,Rúss-
ar”, vinir alþýðunnar og mjög
mótfallnir öllu kapitalisku gróða-
bralli, arðráni og hvað það nú
heitir.
Eigi að siður hafa þeir, bæði
fyrr og siðar, lýst sig góða
kaupsýslumenn og gera þvi
samninga, sem byggjast á heims-
markaðs-verði, og skiptir þá
engu, hvort vinstri eða hægri
stjórn er við völd i landi okkar, og
það er þessi gerð samninga, sem
á el'tir að valda hækkunum á oliu-
afurðum þeim, sem við notum.
En hvert er þá það einokunar-
vald.sem veldur þessu hörmung-
arástandi i oliumálunum?
Samkvæmt opinberum skýrsl-
um var hlutdeild Arabarikjanna i
orkuframleiðslu heimsins 13,1%
árið 1908 (nýrri tölur hef ég ekki
við höndina), og finnst mér.erfitt
að kalla slikt einokunar-aðstöðu.
En snúum okkur nú að saman-
burðinum.
1. Við álösum Aröbum fyrir fram-
leiðslu-takmörkunina. Fyrir aðra
heimsstyrjöldina, og jafnvel að
henni lokinni, var ,,aö beztu
manna yfirsýn” augljóst, að með
sömu eyðslu og þá tiðkaðist, yrði
siðasta oliufatinu brennt upp fyrir
1970. Við höfum þvi i meira en
fjögur ár ekið bilum okkar og
kynt húsin með drauga-eldsneyti.
Vissuð þið þetta?
Sem betur fer reyndist þetta
ekki rétt, þvi m.a. hafa á timabil-
inu fundizt fleiri og stærri oliu-
lindir en þá þekktust, svo að við
erum enn ekki komin á siðasta
dropann, enda virðumst við
hugsa litt i þeim dúr dags dag-
lega. Við vitum samt, aö „eyðist
það, sem af er tekið”, og einhvern
tima kemuraðsiðasta dropanum,
ekki sizt ef sóað er áfram eins og
hingað til.
Arabarnir eru jafnháðir oliunni
og við fiskinum, enda er það ein
ástæðan til þess, að ég ræðst i
þennan samanburð, eða könn-
umst við tslendingar ekki við orð
eins og veiðitakmarkanir, friðun
fiskimiðanna, sérstaklega fyrir
öðrum þjóðum, en einnig fyrir
ágangi okkar sjálfra?
2. Við könnumst nokkuð við orðin
„frjáls verðmyndun”, m.a. i sam-
bandi við áðurnefnda Rússa-
samninga. Nú er Aröbum legið á
hálsi fyrir að vilja ráða einhverju
um verðiðá dvinandi oliubirgðum
sinum. Gerum við okkur fyllilega
ljóst, að velmegun sú, sem hér er
á tslandi miðað við stöðu okkar á
Hóte! Jörð, stafar af háu fisk-
verði, sem stafar aftur af skorti á
eggjahvituefnum i heiminum?
Hvar værum við stödd með allt
okkar brambolt, ef fiskur væri
nægur í úthafinu? Hvar væru
þægindin, sem við teljum svo
nauösynleg i daglegu lifi, ef hver
sem væri gæti án teljandi fyrir-
hafnar fengið nægju sina af fiski?
Ég er hræddur um, að okkur
gengi litt betur að lifa á út-
flutningi á jöklum en Aröbum á
sandútflutningi, en það virðast
vera þau gæði, sem þeir gætu
helzt miðlað heiminum af, að
oliunni uppurinni. Þegar þvi er
verið að tala um fjárkúgun af
þeirra hálfu, er okkur hollt að
minnast þess, að i krafti hungurs,
ekki orkuhungurs, höldum við
uppi þeim lifsstaöli á fslandi, sem
við teljum oft algert frumskilyrði
fyrir „mannsæmandi lifi”.
Hingað til hefur það verið regl-
an, þegar um alþjóðlega verð-
myndun er að ræða, svo sem á
kaffi, hveiti, málmum og öðru, að
kaupendahringar hafa ráðið
henni. Við ráðum t.d. frekar litlu
um markaðsverð á fiskinum okk-
ar erlendis. Aröbum hefur tekizt
með samtökum að breyta hér
nokkru um, og fleiri þjóðir þriðja
heimsins hala fullan hug á að fara
að dæmi þeirra og losna þar með
úr þeim sultargreipum, sem við
vestrænir menn höldum þeim i.
Ert þú það ósanngjarn (eða
buddan þin), að þú viljir meina
þeim að lifa „mannsæmandi
iifi”?
Fyrsta skemmtun þjóðhátíðar 1974
HLFH
DAIIIS og
á Melavelli 6.janúar kl. 20.30
Fjölbreytt dagskrá fyrir börn og fullorðna.
1. Borgarstjórinn i Reykjavik, Birgir Isl. Gunnarsson, flytur á-
varp.
2. Lúðrasveit verkalýðsins leikur. Stjórnandi ólafur L. Kristjáns-
son.
3. Alfakóngur og drottning koma með friðu föruneyti og syngja
álfalög.
Nemendakór Menntaskólans við Hamrahlið syngur með álfun-
um.
Félagar úr Þjóðdansafélagi Reykjavikur taka þátt i gleði álf-
anna og stiga dans.
Hópur fimleikamanna kemur fram i gervi þjóðsagnapersóna og
leikur listir sinar.
4. Grýla, Leppalúði og jólasveinarnir kveðja börnin.
5. Stórkostleg flugeldasýning.
Aðgöngumiðar seldir á Melavelli frá kl. 16.00 þann 6. jan.
Verð aðgöngumiða kr. 100.00 fyrir fullorðna.
Verð aðgöngumiða kr. 50.00 fyrir börn.
Foreldrar, hafið börn ykkar vel klædd.
»•«
T
þjóöhátíöarnefnd
Reykjavíkur 1974
3. Þegar talað er um október-
striðið, hættir mönnum til að gera
það I þeim anda, sem um land-
vinningastrið væri að ræða, og þvi
er haldið fram, að Arabarnir noti
oliuskortinn til að berja i gegn
það, sem þeim mistókst að ná
með hernaði.
Við Islendingar erum með full-
um rétti stoltir yfir frelsisbaráttu
okkar, og sjálfsagt hefði það stolt
ekki minnkað, ef við gætum nú
minnzt þess, að okkur hefði tekizt
á sinum tima að koma i veg fyrir,
að Kaupmannahöfn væri lýst upp
með „islenzkum grút” (Nóbels-
skáldið i fslandsklukkunni). Eig-
um við þá að liggja Aröbum á
hálsi fyrir að beita sams konar
aðgerðum? Þá er ýmsum tamt að
tala um Araba-skril, óalandi og
óferjandi og öllum bjargráðum ó-
unnandi, en hvernig litu Danir á
okkur áður fyrr? Vissulega litu
þeir niður á Molbúana sina, en
langt þar neðar kom svo tslend-
ingurinn, og við skulum minnast
þess, að margt af þvi, sem við
teljum fagurt og nytsamt, er
einmitt frá Aröbum komið, þegar
þeir lifðu „mannsæmandi lifi”, og
fyrirheiti Jehóva til Gyðinga um
land þeirra, og i þeirri styrjöld
ætti samúð okkar frekar að vera
með Aröbum, sem telja Jesú
meðal spámanna sinna, en Gyð-
ingum, sem harðneita, að sá ,,ná-
ungi” hafi verið Messias.
Margt hefur skeð, siðan nokkr-
um Zionistum var seld Palestina,
og skal litt tiundað hér, enda efni i
margar bækur, en hlutur Gyðinga
hefur ekki ávallt verið fagur, þótt
heimspressan, fjármögnuð af
Gyðingum, vilji gera hlut Araba
verri.
Hryðjuverk Araba hafa að von-
um vakið hrylling alls góðs fólks,
en þeir eru siöur en svo einir um
þau, eða er minni þitt svo stutt,
lesandi góður, að þú munir ekki
það, þegar fsraelar skutu niður
óvopnaöa farþegaflugvél siðari
hluta febrúar i fyrra (stundum
nær minni manna lengra en tæpt
ár)? Þeir lýstu þvi þá yfir, að um
hörmuleg mistök hefði verið að
ræða, en seinna datt þó upp úr
þeim, að þeir hefðu „frétt” að
Jósef nokkur Arafat, litill vinur
þeirra, hefði ætlað með vélinni,
og þótti þá ekki umtalsvert að
fórna lifi um 70 saklausra mann-
eskja, ef þeim tækist að velgja
honum eitthvað undir uggum, en
Seppi karlinn virtist hafa misst af
strætisvagninum i þetta sinn, þvi
bráðlifandi er karlinn enn. Eða
allar þær árásir, sem skæruliðar
fsraels hafa gert inn fyrir landa-
mæri annarra landa undir þvi
yfirskini, að þeir væru að leita að
andstæðingum sinum. Og nú sið-
ast i haust voru frændur okkar
Norðmenn eitthvað miður sin
vegna sláturstarfa þeirra i Lille-
hammer. Fyrir stofnun Israels-
rikis voru einnig að verki mjög
nægir þar að nefna tölustafina og
reikningsaðferðir, sem við not-
umst við, og ýmsar fegurstu
byggingar Spánar og annars
staðar.
4. Tilurð fsraels ætti frekar að
vekja samúð okkar með Aröbum
en hitt, þvi það er ekki aðeins, að
hún byggistá likum forsendum og
„afnám” islenzkrar landhelgi,
með smjörsamningunum 1903,
heldur er sama Bretanum,
Balfour lávarði, eignaður heiður-
inn af hvoru tveggja. 1917, þegar
Bandamenn voru orðnir anzi
blankir i slagnum við Þjóðverj-
ana hans „Willys” frænda
(Victoria drottning), seldu Bretar
pólitiskum samtökum Gyðinga,
Zionistum, Palestinu fyrir fjár-
hagsaðstoð. Þá bjuggu i landinu
nokkrar tugþúsundir Gyðinga i
sátt og samlyndi við arabiska
nágranna, og voru þeir minni
hluti ibúanna en þeir fslendingar
eru hér, se;m fæddir eru erlendis.
Hvernig þætti okkur, ef Islend-
ingum af erlendu bergi (fæddir
þar) væri „úthlutað” landinu, en
við hin mættum hypja okkur
burt?
Og hvernig getum við deilt á
framferði hvitra minnihluta, t.d. i
Rhodesiu eða Suður-Afriku, i
sömu andránni og við mælum
þessum aðgerðum bót, þegar
Palestina á i hlut?
Hollt er okkur einnig að minn-
ast þess, að það er eigi aðeins, að
Arabar búi i Israel, nokkurn veg-
inn I sátt og samlyndi við lands-
herrana, heldur er og talsverður
slatti Gyðinga búsettur t.d. i
sjálfri Kairó og njóta þar, að sögn
blaðamanna, tilhlýðilegrar virð-
ingar Arabanna fyrir dugnað og
gott liferni. Þá skulum við einnig
minnast þess, að hér er ekki um
styrjöld að ræða milli kynþátta,
þar sem báðir aðilar voru af
semitiskum uppruna, þótt nú sé
búið að hrúga alls konar „heims-
hornalýð” inn i tsrael: þetta er
trúarbragða-styrjöld, byggð á
athafnasamir skæruliðaflokkar
Gyðinga, engu siður en Araba, og
fór svo, að Bretar, sem áttu að
halda uppi lögum og reglu i land-
inu, þóttust eiga fótum sinum fjör
að launa, þegar þeir máttu, enda
var það álitin hin bezta þjálfun,
nokkurs konar trimm, af háifu
beggja deiluaðila að lumbra á
Bretum, ef ekkert þarflegra var
að gera.
Við tölum um oliuþvinganir
Araba. Þar hafa þeir loks lært af
andstæðingnum, sem ávallt hefur
beitt fjármagni og fjármagns-
þvingunum til að hafa sitt fram.
Við skulum i þvi samhengi
minnast þess, að við höfum
óspart notfært okkar hernaðar-
þýðingu til að reyna að þvinga
fram okkar málstað i landhelgis-
deilunni. Þetta minnir óneitan-
lega á söguna um Esaú og frum-
burðarréttinn, en munurinn er
aðeins sá, að við stöndum sjálfir i
braskinu, þar sem það er „móð-
ir” Arabanna, sem átti að vernda
þá, sem seldi þeirra frumburðar-
rétt. Þetta má alls ekki skilja sem
neina andstöðu mina við veru
okkar i NATO, siður en svo, en ég
vil sýna fram á, að það, sem okk-
ur finnst sjálfsagt og „sniðugt”
hjá okkur, er alveg óverjandi,
þegar Arabar eiga i hlut.
Ég vil að lokum biðja lesendur,
hvern og einn, að athuga, hvort
við búum i glerhúsi, áður en við
köstum steinunum að öðrum
hvorum aðilanum. Við ættum að
standa nógu fjarri vettvangi til að
geta séð báðar hliðar málsins, ef
við kærum okkur um, og sizt
skyldum við gleyma þvi, að
tilvera fsraels, sem i upphafi
mátti telja til eins af fjölmörgum
dipiómatiskum mistökum Breta
(könnumst við nokkuð við þau?),
hefursýnt ibúunum þarna eystra,
að með dugnaði og fjármagnimá
bæta lifskjörin á þessum slóðum
geysilega.
Ætli ég skjóti svo langt yfir
markið. þegar ég lýsi Israela
óbeina feður Aswan-stiflunnar?