Tíminn - 07.06.1966, Qupperneq 5

5
ÞRIÐJUDAGUR 7. júní 1966
Otgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæxndastjórl: Kristján Benedtktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj. Steingrimui Gislason Ritstl.skrifstofur i Eddu
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur Bankastræti 7 Af-
greiðslusími 12323 Auglýsingasimi 19523 Aðrar skrtfstofur.
sími 18300. Áskriftargjald kr. 105.00 á mán. innanlands - í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA nl
Afellisdómur
f setningarræðu sinni á aðalfundi Sölumiðstöðvar
Hraðfrystihúsanna var Gunnar Guðjónsson. formaður
samtakanna, allharðorður í garð ríkisstjórnarinnar
vegna „tómlætis og sinnuleysis“ hennar í fiskiðnaðar- og
útvegsmálum. Enginn skyldi halda, að Gunnar Guðjóns-
son hafi ekki áhuga á að vera eins sanngjarn í dómum
sínum um stefnu ríkisstjórnarinnar varðandi þessar und-
irstöðuatvinnugreinar þjóðarbúsins og hann telur sér
frekast fært, en hann komst m.a. svo að orði:
„Þessi þróun er orðin svo alvarleg fyrir alla fiskfram-
leiðendur, að ekki verður lengur fram Hjá henni gengið
án þess að nauðsynleg lausn sé fundin á hráefnisskorti
frystihúsanna. Það er ekkert einkamál örfárra manna,
hvernig fer fyrir hráefnisöflun fiskiðnaðarins gegnum
togara, línubáta eða minni fiskiskip; Leggist þessi útgerð-
arform niður vegna tómlætis eða sinnuleysis þeirra aðila,
sem ber skylda til að meta þjóðfélagslega þýðingu þess-
ara atvinnutækja og hafa vald til að gera viðeigandi ráð-
stafanir til tryggingar áframhaldandi reksturs þeirra,
umfram það, sem fiskvinnslan getur og hefur þeqar gert,
þá lýsum vér fullri ábvrgð á hendur viðkomandi, veqna
þeirra afleiðinga, sem slíkt aðgerðarleysi hefur í för með
sér, að þorskveiðar og fiskvinnsla dragast stórlega sam-
an .
Forsætisráðherrann má svo vel kalla það ..staðbundn-
ar ástæður“, sem ráða því, að áfellisdómar eru nú kveðn-
ir upp yfir ríkisstjórn hans í nær öllum samtökum lands-
manna, jafnt samtökum atvinnuveganna sem launþega.
Nær einu samtökin, sem ekkert hevrist frá núna munu
vera „Samtök stóreignaskattsgreiðenda" enda þurfa
þeir víst ekki að kvarta.
Hinn „nýi“ svipur
Ekki urðu kosningaúrslitin til að lægja deilurnar í
Alþýðubandalaginu, heldur þvert á móti. Þetta kemur
ljóslega fram á Æskulýðssíðu Þjóðviljans og skrifum
Frjálsrar þjóðar. Enginn veit, hver er raunveruleg stefna
þessa sundurleita samtínings, sem er innan Alþýðubanda-
lagsins. Þar er ein höndin upp á móti annarri, og klík-
urnar nær óteljandi, sem þar eigast við. Sumir segjast
vilja „sósíalisma, sem enginn veit lengur hvað þýðir.
enda mun vera búið að útfæra nokkra tugi afbrigða af
„sósíalisma” í Sósíalistafélagi Reykjavíkur einu. Aðrir
segjast ekki vilja ,,hreinan sósíalisma* og það þurfi að
losa sig við „fjarstýrðu öflin” eð „villta vinstrið” eins
og það er kallað Tólfunum kastar svo, þegar þessir
menn eru að væna aðra um stefnuleysi!
Alþýðubandalagið var stofnað 1956 Auðvitað breytti
það engu, þótt stofnað væri Alþýðubandalagsfélag í
Reykjavík í vor, en kannski hefur nýtt nafn á sama tóbak-
inu blekkt menn enn einu sinni. Af æskulýðssíðu Þjóð-
viljans má sjá, að kommúnistar gleðiast yfir því. að enn
hefur þeim tekizt að villa um fyrir almenningi með þess-
ari brellu. Þar er játað. að ekkert hafi í rauninni brevtzt
og áfram fjallað um stríð hinna sundurleitu afla i Al-
þýðubandalaginu, en sagt, að tekizt hafi að 'áta Albvðu-
bandalagið fá „nýjan svip‘ í augum almennings. Þetta
er játað með þessum orðúm:
„En mikilvægara hefur þó vafalaust verið og for-
senda árangursríkrar kosningabaráttu. sá nýi svipur.
sem Alþýðubandalagið fékk í augum almennings begar
Alþýðubandalagsfélagið í Reykjavík var stofnað í apríl”.
TÍMINN
Helgi Bergs, alþingismaður:
VEGAMÁLIN
Veturinn var kaldur, og liér
sunnanlands var hann snjó
léttur. Frost gekk djúpt i
jörðu. Það voraði seint, en nú
er farið að hlýna. Þeir, sem
kunna að hafa lagt lítinn trún
að á fullyrðingar mínar og ann
arra um það, að vegakerfi okk
ar væru í litlu samræmi við
þarfir nútímans, ættu að
bregða sér bæjarleið um ein
hvern hinna fjölfamari þjóð
vega þessa dagana.
Sú sorglega fjármunasó-
un að eyða milljónum til við
halds úreltu vegakerfi, í stað
þess að byggja upp vegina í
samræmi við kröfur tím-
anna, birtist okku rum þessar
mundir. Tugir stórra vörubif-
reiða eru út um allar trissur
að aka möl í verstu hvörfin
í vegunum til þess að halda
þeim fæmm, sem ekki mega
lokast. Og það em víða sömu
hvörfin og ekið var möl í í
fyrra og svo verður það gert
aftur að ári.
Nauðsynin á því að gera
vegi með varanlegu slitlagi,
þar sem umferðin er mest. er
nú orðin svo brýn, að því verk
efni verður ekki með neinu
móti á frest skotið. Það kostar
að vísu mikla fjármuni en þeir
munu skila sér aftur og það
fljótt í minnkuðu viðhaldi veg
anna og stórum hagstæðari
rekstri farartækja. f vetur
riuttum við nokkrir Fram
sóknarmenn á Alþingi frum-
varp um aukið fé til þessara
verkefna. Því var ekki sinnt,
þrátt fyrir eindregin meðmæli
vegamálastjórans. í meðmæl-
um, sem hann sendi fjárhags
nefnd Efri deildar með frum-
varpinu, segir hann m.a.
„f frumvarpinu er réttilega
á það bent. að tekjustofnar
vegasjóðs samkv. vegalögum
hrökvi mjög skammt til lausn
ar þess verkefnis, sem fram-
undan er í vegamálum, og vega
lög veinlínis mæla fyrir um, en
það er Iagning hraðbrauta með
varanlegu slitlagj á þeim veg-
um, þar sem ætla má, að um
ferð yfir sumarmánuðina verði
1000—10000 bifreiðar á dag
innan 10 ára.
Þessir vegir eru i gildandt
vegaáætlun taldir alls um 148
km vegalengd, en af petm eru
taldar fullgerðar hraðbrautir
um 42 km og í raun réttri þó
aðeins um 37 km, en það er
Reykjanesbrautin, en sá vegur
er að mestu byggður fyrir láns
fé.
Umferðatalning sl. tvö ár,
bendir til þess, að hraðhrautir
samkv. 12. gr. vegalaga muni
Helgi Bergs
við endurskoðun á vegaáætl-
un lengjast um a.m-k. 200
km, þar sem við hraðhrautir
munu bætast langir vegakaflar
eins og t.d. Vesturlandsvcgur
frá Þingvallavegam. að vega-
mótum við Borgarnesbr. Akra-
nesv., Þingvallav. Suðurlands
vegur frá Selfossi að Skeiða-
vegamótum, auk ýmissa stuttra
vegakafla við Akureyri, Egils
staði og víðar.
Þá eru og óleyst óliemju
verkeijpi við lagningu nyrra
þjóðbrauta og Iandsbrauta, svo
og byggingu nýrra brúa og
endurbyggingu gainalla brúá,
eins og nánar er rakið í grein
argerð með tillögu til vega-
áætlunar fyrir árin 1965—1968“
En vegamálastjórinn talar
fyrir daufum eyrum. í skýrslu,
sem fjármálaráðherrann flutti
Alþingi, skömmu fyrir þing-
Iokin, sagði hann, að fjárhags
grundvöll skorti að mestu til
byggingar hraðbrauta og að
óráðlegt værj að byrja nú á
nýjum meiri háttar vegafram-
kvæmdum. Nýjar og fullkomn
ar vélar, sem notaðar voru við
lagningu Reykjanesbrautar og
lagt geta 6—10 km af 7 Vi metra
breiðum vegi á mánuði, geta
legið og ryðgað. Það skortir
fjárhagsgrundvöll til að láta
þær snúast, en sóun vegavið-
haldsfjár og farartækja heldur
áfram til stórkostlegs tjóns
fyrir þjóðina.
Samkvæmt bréfi vegamála
stjórans má gera ráð fyrir, að
lengd hraðbrauta á næstu vega
áætlun verði rúmlega 300 km
og kostnaður við lagningu
þeirra verður sjálfsagt á ann-
an milljarð króna. Þetta er
vissulegá mikið verkefni, en
það er líka vissulega til mik-
ils að vinna, því að þjóðfélagið
bíður stórfellt tjón á hverju
ári, sem þvi er á frest skotið.
Með þeim vélum, sem eru ónot
aðar í landinu og nokkrmn
hópi manna má vinna þetta
verk á 6—8 sumrum.
Því er nú mjög lialdið að
mönnum, af hálfu þeirra, sem
staðið hafa fyrir niðurskurði
opinberra framkvæmda á und-
anförnum árum, að draga þurfi
úr framkvæmdum til að
stemma stigu við verðbólgu og
þenslu. Þetta er aðeins að
nokkru leyti rétt. Það veltur
mikið á, hvers eðlis fram-
kvæmdirnar eru. Aukinn véla-
kostur og bætt tækni, sem eyk
ur afköst og framleiðni, er
ekki verðbólguaukandi, held-
ur þvert á móti. Á hinn bóg-
inn má það vera hverjum
manni, Ijóst, að sú fjármuna-
sóun, sem á sér stað á íslenzk
um þjóðvegum, kemur fram í
flutningskostnaðinum og þar
með í verðlagi almennra nauð
synja, og er þannig einn af
þeim fjölmörgu þáttum, sem
dýrtíðin spinnst úr.
Fjárhagsgrundvöllur fyrir
lagningu hraðbrauta er einnig
fyrir hendi, þó að fjármálaráð
herrann hafi ekki komið auga
á hann. Eins og nú er háttað
Ieggur ríkissjóður ekki fimm
aura til vegamála. Vegasjóður
nærist á sínum eigin tekju-
stofnum, sem eru skattar á ýms
ar rekstursvörur þeirra farar
tækja ,sem um þjóðvegina fara
og engan gjaldstofn annan.
Hins vegar hirðir ríkissjóður
alla skatta af sömu gjaldstofn
um, farartækjunum og reksturs
vörum þeirra, sem nemur
hvorki ueira né minna en tí-
unda hlnta allra ríkisteknanna,
um 400 milljónum króna á ári.
Það er algerlega óeðlilegt og
ranglátt, að láta rekstur farar
tækjanna bera slíka upphæð í
ofanálag eftir að hann hefur
borgað allan kostnaðinn af upp
byggingu og viðhaldi þjóðvega
kerfisins. Það er réttlát krafa
og sanngjörn, að ríkissjóður
skili einhverju af þessu aftur
— helzt öllu. En þriðjungur
þessarar upphæðar, jafnvel
fjórðungur, ásamt einhverju
lánsfé til viðbótar, er nægur
fjárhagsgrundvöllur til lausnar
þessa verkefnis. Það er þannig
til algerlega eðlilegur fjár
hagsgrundvöllur fyrir bygg-
ingu hraðbrautanna. Hitt er
svo annað mál, hvort það
skortir fjárhagsgrundvöll und
ir rekstur ríkissjóðs, eins og á
málum hans hefur verið haldið
á undanförnum árum, en það
er önnur saga, sem ekki verður
fjallað um í þessari grein.
í KVIKMYNDASAL
Tónabíó. Ensk gamanmynd.
Leikstjóri: Richard Lester.
Handrit: Marc Behm og David
Watkins. Framleiðandi: Walt
er Shenson.
A hard day's night hét mjög
léleg kvikmynd, er Tónabíó sýndi
fyrir tveim árum með einhverjum
Beatles í aðalhlutverki. Önnur
mynd með þessum nafntoguðu
fjórmenningum. Help! heldur nú
innreið sína í áðurnefnt kvik
myndahús. og bregður nú svo
undarlega við, að hún er alls
ekki svo slæm og við mátti búast.
Richard Lester er ábyrgur fvrir
gerð þessara tveggja mynda, en
hann hefur einnig, sem kunnugt
er, stjórnað The Knack — and
how to get it, er hlaut gullpálm
ann í Cannes 1965.
Það sem vekur mesta athygli
við Hjálp! er víðast hvað sérstæð
og skemmtileg kvikmyndataka,
sem er ánægjulegt augna-
yndi, einnig snöggar skiptingar,
en hraðinn i atburðarásinni er
töluverður Lester notar hér allar
tegundir af linsum og beitir kvik
myndavélinni meira að segja á
hlið. Við upptöku á einu eða tveim
lögum eru litirnir stílfærðir á
skemmtilegan máta. Niðurröðun
aðalleikenda i sumum atriðum.
til að mynda í Ölpumum, er af-
káraleg fram úr hófi, en slík at-
riði vara það stuttan tíma, að
eigi verði af mikill ljóður á mynd
inni.
Englendingar hafa löngum ver-
ið þekktir fyrir skopskyn sitt,
enda bregður víðast fyrir ágætri
kímni í þessar kvikmynd. Hún get
ur einnig verið frumleg, eins og
þegar allir syngja 9. sinfónfu Beet
hovens til að sefa tígrisdýr.
Framhald a bls. 14.