Vísir - 07.02.1975, Blaðsíða 6

6
Vlsir. Föstudagur 7. febrúar 1975
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfuiltrúi: Ilaukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannessóii
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siöumúla 14. Simi 86611. 7 iinur
Askriftargjald 600 kr. á mánuöi innanlands.
í lausasölu 35 kr. eintakiö. Biaöaprent hf.
Afturhvarf )
Brezkir ihaldsmenn eru i tilraunaskapi. ))
Flokknum hefur gengið illa að fóta sig i nútiman- \\
um. 1 baráttu um kjörfylgi hafa leiðtogar hans ((
fært hann æ nær miðju og um leið fjarlægzt gaml- //
ar kennisetningar ihaldsmanna. Edward Heath )J
var slikur leiðtogi, en ekki tókst betur til en svo, \\
að flokkurinn galt undir hans forystu eitthvert ((
mesta afhroð i sögu sinni. Það er ekki nema von, //
að ihaldsmenn vilji reyna eitthvað nýtt. ))
Undir stjórn Heaths var áherzlan lögð á dæg- ((
urmál. Hann missti þó aldrei sjónar á mikilvægi //
einkaframtaks og einstaklinga, en hægri armur- ))
inn sakaði hann, með miklum rétti, um henti- \\
stefnu. Hentistefna Heaths hefði ekki orðið hon- ((
um að falli, hefði hann getað unnið kosningar. //
Það gat hann ekki. ))
í fyrstu umferð formannskosninga i flokknum /
beið hann ósigur fyrir Margaret Thatcher. Hún )
hefur góða möguleika á að verða kjörin formað- \
ur, þótt frjálslyndari armur flokksins sé staðráð- /
inn i að hindra það. Sigur hennar sýnir, hve ó- )
ánægðir ihaldsmenn eru orðnir með þá milli- \
flokksstefnu, sem leiðtogar flokksins hafa fylgt (
um langt skeið. Fylgi hennar sýnir, að flokks- /
menn vilja gera tilraun. Það er ekki aðallega, )
sem þó kom á óvart, að kona skuli fá svo mikið \
fylgi i þingliði brezka ihaldsflokksins. Vissulega (
fer sifellt minna fyrir hleypidómum i þeim efn- /
um, þótt ekki stoði annað en að viðurkenna, að )
þeir eru hvergi nærri horfnir. Margir munu vafa- )
laust halda þvi fram i fullri alvöru, að i ba'ráttu (í
flokka um atkvæði, þar sem mest ber á formönn- )/
um þeirra, þurfi flokkur með konu i fararbroddi \\
að klifa þritugan hamarinn. Vel má vera, að V
Margaret Thatcher sé fær um það, eða stjórn /
Verkamannaflokksins springi i efnahags- og at- )
vinnumálum og skjóti henni upp á tindinn. Til- \
raunaskap ihaldsmanna sést hins vegar miklu (
greinilegar á þvi, að henni er ætlað að leiða flokk- /
inn til hægri, til baka til upphaflegs eðlis sins. )
Hún vill draga úr rikisbákni, efla viðskiptafrelsi (
og hafa i heiðri lögmál framboðs og eftirspurnar. /
Þrátt fyrir ósigra ihaldsmanna að undanförnu \
er alls óvist, að þetta sé rökrétt afstaða. í Bret- (
landi hefur sem kunnugt er rikt tveggja flokka /
kerfi i meginatriðum, þótt það sé nú komið i )
hættu vegna fylgisaukningar Frjálslynda flokks- \
ins, sem á rætur i upplausn i báðum stóru ílokk- (
unum. Við tveggja flokka kerfi er þróunin yfir- /
leitt sú, að þeir færast um stefnu i nálægð hvor við )
annan. Það er sami kjósendahópurinn, þeir sem \
eru á milli flokkanna, sem ræður úrslitum i kosn- /
ingum.Þess vegna berjast flokkarnir tveir um )
hylli þessa hóps, og stefna þeirra verður ekki ó- \
svipuð. (
Margaret Thatcher gæti ekki til lengdar breytt /
þessum lögmálum, yrði hún kjörin formaður 1- )
haldsflokksins. Almenn óánægja með stjórn (
Verkamannaflokksins gæti veitt Ihaldsflokknum (
flóð atkvæða, en liklegra er, að Frjálslyndi flokk- /
urinn græddi mest á þvi, að íhaldsflokkurinn færi )
til hægri. Það gæti þvi ýtt undir þróun til þriggja (
flokka kerfis, að minnsta kosti innan tiðar. Marg- /
ir brezkir ihaldsmenn munu ýmsu vilja fórna )
fyrir endurvakningu gamalla hugsjóna, en fáir \
mundu vilja fórna svo miklu. —HH (

Ár hérans
gengur í
garð — en
ár tígris-
dýrsins kveður
Séö yfir alþýöuþingiö I Kina,
þegar þaö kom saman núna I lok
árs tígrlsdýrsins — I fyrsta sinn i
heiian áratug.
800 milljönir Kinverja, eöa
fjóröungur mannkyns, fagna nú á
næsta tungli nýju ári — ári hér-
ans, sem ætlaö er aö veröa
gróskuár kinverskum iönaði,
heizt metár I framleiöni.
Ar tigrisdýrsins er á enda runn-
iö. Milli tanna þess og þorra Kin-
verja lentu tveir menn, báöir
látnir, þar sem voru þeir Lin Piao
og heimspekingurinn Konfúsius.
Á nýja árinu, sem Kinverjar
fagna 11. febrúar með vorhátíð
sinni, munu efnahagsmálin verða
höfð I fyrirrúmi, og að likindum
þokast til hliðar á meðan hinar
háleitu deilur hugmyndafræðinn-
ar, sem sett hafa mark sitt á kin-
verska þjóðfélagið allt frá þvi að
menningarbyltingin hófst.
Flokksforustan er nú skipuð
frjálslyndari hófsemdarmönnum,
meðan hinir róttækari hafa lent i
minnihluta. Hefur þess gætt i ut-
anrikisstefnu Kina siðustu miss-
erin, þar sem samskiptin við er-
lend riki hafa verið með mun
skaplegra móti en áður þekktist.
Flugeldar og púðurkerlingar
leiða nýja árið I garð, að venju
Kinverja. 1 Kina hefur þvi verið
lýst yfir, að það ár skuli verða
„nýtt átak byltingarinnar og
framleiöslu”. Þaö á þó eftir að
koma I ljós. En á þessu ári lýkur
fjórðu 5-ára-áætlun kommúnista-
stjórnarinnar.
Vorhátiðin leggur að baki ár
mikilvægrar þróunar i stjórnmál-
um Kina. Og það ár jókst mikil-
vægi Kina sem útflutningsaðila,
þvi oliuframleiðsla þess óx til
muna.
Framleiðsla Kina árið 1974 á
þessu eftirsótta brennsluefni var
talin nema 1,2 milljónum tunna á
dag. Það hefur verið áætlað, að
1980 muni framleiöslan nema um
fimm milljónum tunna á dag,
sem samsvarar oliuframleiðslu
Irans.
Þessir oliumöguleikar hafa efa-
laust átt sinn þátt I breyttri af-
stöðu Kina til viðskipta við út-
lönd. Gamli söngurinn um að
vera sjálfum sér nógur og óháður
öðrum var lagður á hilluna, og
Kina gekk að samningum, sein
leiddu af sér viöskiptahalla við
útlönd, til þess að flytja inn tæki
og vélar til að hraða iðnvæðing-
unni.
Þessi tilslökun virðist þó valda
forystumönnum nokkrum höfuð-
verk, eftir þvi sem mátt hefur
heyra á kröfum Pekingstjórnar-
innar á hendur viðskiptaaðilum
sinum, að þeir jafni retkningana
með þvi að kaupa meira af Kina.
Það er sem sé viðar en á tslandi,
sem sjá má til botns I gjaldeyris-
sjóðnum. Þessum tilmælum hefur
Pekingstjórn beint til Japana
m.a., og i siðasta mánuði afpönt-
uðu þeir stóra sendingu á hveiti,
sem þeir höfðu fest kaup á i
Bandarikjunum.
Illlllllllll
UMSJÓN: G. P.
A ári tigrisdýrsins kom kin-
verska alþýðuþingið saman fyrir
luktum dyrum, og er það i fyrsta
skipti sem sú samkoma hefur
veriö kölluð saman i áratug.
Enda er þetta málamyndarstofn-
un, áhrifalitil og valdalaus.
Þar var þó kosinn nýr varnar-
málaráðherra, endurkjörinn for-
sætisráðherrann, kjörinn formað-
ur alþýðuþingsins og völd hersins
falin i hendur formanninum Mao,
sem hafði þau reyndar öll i hendi
sér áður. — Það væri synd að
segja, að þingið heföi gert sig sekt
um ungæðishátt I vali sinu á
mönnum til þessara trúnaðar-
starfa. Sá fyrsti var 76 ára, annar
var sömuleiðis 76 ára, þriðji var
88 ára og Mao formaður er reynd-
ar, eins og menn vita, 81 árs.
Ekki véitti þingið stjórninni
nein svör við þeim vanda, sem
stafar af undanlátsseminrii á við-
skiptasviðinu við útlönd. Viö það
verður stjórnin sjálf aö glima á
ári hérans.
A hinn bóginn leiddi þetta þing I
ljós, að völdin hafa þokazt yfir á
hendur hinum hófsamari og
frjálslyndari, gömlu atvinnu-
pólitikusunum, sem I sjálfu sér
spáir jafnvægi og kyrrð I stjórn-
málum Kina á nýja árinu.
Það undirstrikaði alræðisvald
kommúnistaflokksins á öllum
hliðum mannlifsins i Kina. Og sú
staðreynd, að þingið skyldi yfir
höfuð talað koma saman eftir tiu
ára hlé, talar sinu máli um þaö,
að sennilega sé á enda það stjórn-
málaumrót, sem menningarbylt-
ingin hratt af stað i Kina og var
ekki hvaö minnst á ári tigrisdýrs-
ins.
Af sjónarhóli utanrikismála
ætti ár hérans — sem stjörnuspá-
menn Austurlanda segja að verði
ár friðar og hagsældar — að sjá
aukna sókn kinverskra stjórnar-
erindreka á alþjóðlegum vett-
vangi. Samkvæmt korti, sem ný-
lega var birt, hefur Kina nú
stjórnmálatengsl við 99 lönd.
Þótt Mao formaður hafi veitt
þeim Kissinger og Nixon hjartan-
legar móttökur á sinum tima, er
samt ekki unnt aö treysta þvi, að
Bandarikin verði hundraðasta
landiö á þessu korti. Framtið
þeirrar nýtilkomnu vináttu er of
óörugg til þess að nokkru verði
spáö þar um. Þó er helzt að sjá,
að Kinverjar kysu, að sú þróun
yrði hraðari en Bandarlkjamenn
hafa sjálfir leyft hingað til.
Kinverjar hljóta þó um sam-
skipti Bandarikjamanna við
stjórnina á Formósu, Kina þjóð-
ernissinna. En hvernig sem þeir
láta út af þvi, þá er ósennilegt að
þeir fái Ford, ef og þegar hann
heimsækir Peking i haust, til þess
að snúa baki við Formósu.
Það er talið, að Kinverjar muni
ætlast til þess af Ford, þegar
hann kemur I heimsóknina, aö
allur bandariskur her verði á
brott af Formósu. Og það mun
ekki verða, frekar en þessi þrjú
ár, sem liðin eru siðan Nixon
undirritaði plaggið I Shanghai,
þar sem tekin voru upp menning-
arsamskipti Bandarikjanna og
Kina.
J ■(/ II ICk fSSr j‘j '# jjy l| R ■ B
má | , fpísa ■—i/MfL
■ i ■ > nk 1
Kina hefur tekið upp aukin samskipti viö erlendriki og berþar hæst heimsókn Nixons til Mao formanns.