Vísir - 27.06.1975, Blaðsíða 6

6
Visir. Föstudagur 27. júni 1975.
VISIB
(Jtgefandi:'
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
R'its tjórna rf ulitrúi:.
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiösla:
Ritstjórn:
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Pétursson
Haukur Helgason
Skúii G. Jóhannesson
Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 44. Simi 86611
Siðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 700 kr. á mánuöi innanlands.
i lausasöiu 40 kr.eiptakið. Blaöaprent hf.
Vopnin sliðruð
Þjóðin hefur staðið saman i erfiðleikunum, sem
hún hefur mætt að undanförnu. Siminnkandi
þjoðartekjur hafa ekki leitt til verkfalla né ann-
arrar almennrar sundrungar i þjóðfélaginu um-
fram það, sem tiðkast hér við venjulegar aðstæð-
ur. Meira að segja er unnt að halda þvi fram, að
óvenju friðsælt hafi verið i stjórnmálunum að
undanförnu.
1 vetur og vor stóð þjóðin andspænis vinnudeil-
um, sem mörgum virtust óleysanlegar. Svo fór
þó, að þessar deilur leystust farsællega og án
verkfalla i tveimur áföngum, sem tryggja þjóð-
inni vinnufrið út þetta árið. Samningamenn og
sáttamenn sýndu mikinn dugnað og mikla
ábyrgðartilfinningu við að hamra saman sættir.
Vandræðaskipin miklu, stóru togararnir, eru
eina umtalsverða undantekningin frá þessu. Og
við erum raunar ekki enn búin að bita úr nálinni
með útgerð þessara skipa, sem allir vissu fyrir-
fram, að engin leið væri að reka af neinu viti.
Vandamál stóru togaranna var orðið svo hrika-
legt i vor, að útgerðarfélögin, sem flest eru
bæjarútgerðir, töldu jafnvel ódýrara að láta skip-
in liggja bundin i verkfalli en að halda úti miklum
taprekstri af veiðum.
Einnig þessi deila er nú leyst um siðir. Stóru
togararnir eru nú að fara út. Þar með hverfur það
litla atvinnuleysi, sem hefur verið i fiskvinnslu-
stöðvunum, er tekið hafa við afla þessara skipa.
Þar með hefur aftur náðst full atvinna i þjóðfél-
aginu.
Þótt verðbólguvandi og tekjurýrnunarvandi
okkar sé meiri en flestra nágrannaþjóða okkar, (
erum við - atvinnulega séð betur settir en flest-
ir. Atvinnuleysi er orðið landlægt i nágrannalönd-
unum. 5% atvinnuleysi þykir ekki lengur teljast
til tiðinda og sumar þjóðir horfa með hryllingi ,
upp á þróun i átt til 10% atvinnuleysis.
íslendingar fylgjast nú spenntir með þróun
næstu mánaða. Verðlag útflutnings og innflutn-
ings er ótryggt og þar með staða islenzku krón-
unnar. Það er ekki góður fyrirboði, að hún skuli
nú vera seld á svörtum markaði á fjórðungi lægra
verði en skráð gengi.
Ytri markaðsskilyrði munu ráða mestu um
gengi þjóðarinnar á næstu mánuðum. Hinir ný-
gerðu kjarasamningar kunna að reynast við hæfi.
Þeir kunna lika að hafa mjög slæm áhrif á at-
vinnulifið, ef hin ytri skilyrði halda áfram að
versna. Og þeir kunna lika að reynast nægilega
hóflegir til þess, að um næstu áramót myndist að-
stæður til að bæta lifskjörin enn i nýjum samn-
ingum.
Um þetta er engu hægt að spá núna i byrjun ,
sumars. Við vitum þó, að við höfum komizt yfir
vinnudeilurnar án þess að búa okkur til nein aug-
sýnileg sjálfskaparviti. Við höfum sloppið við
verkföll og atvinnuleysi.
Þjóðin þarf nú að nota þetta friðarástand sem
bezt til að sameinast um farsæla útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar i 200 milur. Landhelgin verður
væntanlega færð út i haust eða fyrri hluta vetrar
og þá riður á, að þjóðin standi saman i þeim brot-
sjóum, sem munu riða á henni i kjölfar útfærsl-
unnar.
— JK

i*Ford þykir afslappaöur og opinskár.
Hvíta húsið
aftur opið
Fyrir ellefu mánuðum var for-
setavaldið I Bandarikjunum I al-
geru lágmarki. Þaö var minna en
nokkru sinni áöur i sögu landsins.
En á þeim ellefu mánuöum sem
liönir eru slðan Richard Nixon lét
af embætti, hefur Gerald Ford
tekizt aö endurvekja þau geysi-
legu áhrif sem Hvita húsið getur
haft á stjórnmál, innan lands og
utan.
t utanrikismálum er Ford að
vlsu enn bundinn þinginu, þar
sem demókratar hafa mikinn
meirihluta, en i innanrlkismálum
hefur hann unniö hvern stjórn-
málasigurinn af öðrum. Honum
hefur t.d. tekizt að beita neitunar-
valdi til að stöðva fjögur frum-
vörp sem samþykkt voru með
yfirgnæfandi meirihluta á þingi.
Valdamikil
minnihlutastjórn
Þessir pólitisku sigrar hans
voru sllkir að fulltrúadeildar-
þingmaðurinn Carl Albert kvart-
aöi yfir þvl að þetta væri valda-
mesta minnihlutastjórn I sögu
landsins. „Efnahagsstefnu
Bandarlkjanna er stjórnað af for-
séta sem ekki var kjörinn i emb-
ættið og af 125 Ihaldssömum repú-
blikönum”. I fulltrúadeildinni eru
435 þingsæti, svo sjá má að demó-
kratar ættu að geta ráðið þar
flestum málum.
25 ára reynsla
Ford hefur tekizt að svæsa
saman nógu marga repúblikana
og íhaldssama demókrata frá
Suðurríkjunum, til að hindra full-
trúadeildina I að ógilda neitunar-
vald sitt, en til þess þarf 2/3 hluta
atkvæða.
Thomas O’Neill frá Massachus-
etts sagði brúnaþungur að forset-
inn notfærði sér til hins ýtrasta aö
hafa setið I fulltrúadeildinni I 25
ár.
„Hann kallar repúblikanana og
marga herramennina að sunnan
fornöfnum, því hann þekkir þá
svo vel. Ef honum er sérstaklega
umhugað um eitthvert mál, getur
hann einfaldlega hringt i þessa
menn, eða kvatt þá á sinn fund, og
talað þá til. Þannig tekst honum
að láta neitun sina standa.”
Leitar oft ráða
Hugh Scott, foringi repúblikana
I fulltrúadeildinni segir að álit
Fords fari stöðugt vaxandi hjá
stjórnmálamönnum, meðal ann-
ars vegna þess að hann leiti mjög
oft ráða hjá þeim og láti þá vita
hvað hann ætlast fyrir. Honum
gangi einnig sérlega vel að fá
þingmenn til liðs við sig.
Scott benti á að björgun skips-
ins Mayaguez hefði einnig orðið
forsetanum mjög til framdráttar,
svo og vel „auglýstir” fundir
hans með leiðtogum bandalags-
þjóða, þar sem hann fullvissaði
þá um áframhaldandi stuðning
Bandarikjanna.
Illlllllllll
m mm
Andspænis
óvinnandi verki
Þegar Ford tók við af Nixon I
ágúst sfðastliðnum, var forseta-
embættið i slikri lægð að það virt-
ist gersamlega vonlaust að rétta
það við og hressa jafnframt upp á
repúblikanaflokkinn, sem leið
ekki slður fyrir mistök Nixons.
Þeir voru heldur ekki margir sem
spáðu þvi að honum myndi takast
það.
En auk þess að hafa getað
stöðvað framgang stórmála sem
demókratar lögðu mikla áherzlu
á, hefur forsetinn getað bent á að
demókrötum hefur ekki tekizt að
koma sér saman um áhrifarika
stefnu íorkumálum. Og orkumál-
in eru eitt af helztu stórmálum
Bandarikjanna um þessar mund-
ir.
Áætlun Fords
stærri i sniðum
Fulltrúadeildin hefur samþykkt
áætlun sem gerir ráð fyrir leiðum
til að spara 575 þúsund tunnur af
olfu á dag, árið 1977. Þessi áætlun
þykir heldur klén. í áætlun forset-
ans er hins vegar gert ráð fyrir að
spara tvær milljónir tunna á dag.
Flestir spá þvi að Ford gangi með
sigur af hólmi ef til átaka kemur.
Yfirhönd
i utanrikismálum
Það er aðeins I utanrikismál-
um, sem demókratar I fulltrúa-
deildinni hafa yfirhöndina. Það
hefur neitað beiðnum hans um að
aflétta vopnasölubanni af Tyrk-
landi og það hefur einnig neitað
að lyfta banni við sérstaklega
lágum tollum fyrir Venezuela og
Equador.
Með Henry Jackson i broddi
fylkingar, heldur þingið áfram að
krefjast að Gyðingar I Sovétrikj-
unum fái meira ferðafrelsi, gegn
þvi að Sovétríkin fái „sérstök
hlunnindi” i viðskiptum við
Bandarikin. Þessi stefna leiddi til
þess að viðskiptasamningar við
Sovétrlkin fóru út um þúfur og
svo kann einnig að fara með
samninga við Rúmeniu sem nú
standa yfir.
Opið hús
á nýjan leik
Hvíta húsið, tákn virðingar
þeirrar sem forsetaembættið nýt-
ur, hefur á ný verið opnað al-
menningi og þangað liggur
straumur erlendra gesta.
I algjörri andstöðu við siðustu
daga Nixonstjórnarinnar, þegar
forsetinn barðist fyrir pólitisku
llfi slnu I einrúmi, spjallar Ford
glaölega við Bandaríkjamenn af
öllum stigum, sem koma i heim-
sókn i Hvita húsið.
Jafnvel þótt Gerald Ford sé
ekki talinn ræðusnillingur hefur
stjórnmálastefna hans og opinská
framkoma, gerthann að sterkum
stjórnmálamanni.