Vísir - 24.09.1975, Blaðsíða 14

14
Vísir. Miðvikudagur 24, september 1975
Franco og Juan Carlos.
ELLEFU
BÍÐA
HRÆÐI-
LEGS
DAUÐA
Böðullinn, Vicente að störfum.
— Meðan spánsko þjéðin bíður þess að Franco segi qf sér eða deyi
Ellefu manneskjur biða hræðilegra örlaga i
hinu sólrika landi, Spáni. Þau hafa verið dæmd til
hægrar kyrkingar fyrir hryðjuverk. Dauða-
refsinghefur á undanförnum árum verið afnumin i
flestum rikjum hins siðmenntaða heims. Á Spáni
er henni hinsvegar enn beitt og aðferðin við
aftökuna kemur beint aftan úr miðöldum. Siðan
árið 1950 hafa hinir þrir opinberu böðlar Spánar
tekið 112 manns af lifi með þessari aðgerð.
Járnkraginn herðist
hægt að
Hinir dauöadæmdu eru
klæddir i svartan kufl, svört
hetta hylur höfuöiö og hend-
urnar eru bundnar. Þeim er
stillt upp viö staur og járnkraga
smeygt um háls þeirra. Járn-
kraginn nær aftur fyrir
staurinn, i skrúfstykki
bööulsins.
Þegar bööullinn svo heröir aö
skerst járnkraginn hægt og
smámsaman inn I háls fórnar-
dýrsins, kremur barkakýliö og
öndunarrásina. Jafnframt
borast oddhvöss skrúfa milli
tveggja efstu hryggjarliðanna
og sker mænuna i sundur. Þetta
er arfleifð frá miööldum þegar
það var venja rannsóknar-
réttarins og annarra álikra
geöslegra stofnana að kvelja
fórnardýr sin sem allra mest.
Hálsinn mældur
Fysta visbendingin um að
aftakan sé á næstu grösum er
þegar böðullinn kemur til að
taka mál af hinum dauða-
dæmda. Hann þarf að mæla
hæöina og þykkt hálsins, til þess
að allt passi og verði tilbúið
þegar á að murka li'fið úr hinum
dæmda. Ef vel tekst til er
aftökunni lokið mjög fljótt. En
það þarf ekki miklu að skeika til
þess að hinn dæmdi liði hræði-
legar kvalir áður en hann loks
gefur upp öndina.
„Slappaðu af”
— Það kemur oft fyrir að ég
verð að biðja hina dæmdu um að
slappa af, svo ég geti komið
járnkraganum almennilega
fyrir, hefur einn böðlanna sagt i
blaðaviötali. — Ég róa þá með
þvi að segja að þetta gangi fljótt
fyrir sig og sé ekki sárt.
Böðlarnir þrir heita Vicente,
Bernardo og Antonio og þeir
hafa sem fyrr segir tekið 112
manns af lifi með þessari
aðferð.
Antonio er lang „hæstur”, af
þessum 112 hefur hann deytt 52.
Það er þvi talið liklegt að
Vincente og Bernardo annist af-
tökur þessara ellefu nýju
fórnardýra ef af þeim verður.
Mótmæli um
allan heim
Dauðadómunum hefur verið
mótmælt um allan heim.
Þúsundirskeyta og bréfa berast
daglega til spánskra yfirvalda.
Þær orðsendingar eru frá rikis-
stjórnum, félögum og einstak-
lingum. Enn hefur þó ekkert
komið fram sem gefur til kynna
hvort spánska stjórnin muni
taka tillit til þeirra.
Beðið eftir Franco
Hinir dauðadæmdu biða eftir
þvi að Fransicisco Francq,
einræðisherra, taki endanlega
ákvörðun um örlög þeirra. Aðrir
Spánverjar biða flestir eftir að
hann annaðhvort deyi eða segi
af sér. Franco er nú helzti
þröskuldurinn i vegi fyrir þvi að
ýmsar löngu nauðsynlegar
þjóðfélagsumbætur séu gerðar.
Eftir 36 ára stjórn er nú litið á
,,el Caudillo” sem eina verstu
meinsemd þjóðarinnar. Hann
hefur að visu lengi verið ýmsum
mönnum þyrnir I augum en það
hefur komið greinilegar fram á
undanförnum mánuðum en
nokkru sinni fyrr að mikill hluti
Spánverja telur stjórnarhætti
hans ekki lengur samrýmast
hugmyndum sinum um þjóð-
skipulag.
Stjórnað með
,,já” og ,,nei”
Franco er orðinn 82 ára og
gamlaður mjög. — Hann getur
ekkert sagt annað en ,,já” eða
„nei”, sagði einn af aðstoðar-
mönnu hans nýlega. En slik
hefur járnkrumla hans verið á
stjórntaumunum að það nægir
honum enn til að rikja. Og hann
er enn nægilega sterkur til að
geta með ýmsu móti barið niður
allar tilraunir undirmanna
sinna til að gera stjórnarfarið
frjálslegra.
„Nei” hjá NATO og
EBE
Franco hefur aldrei verið sér-
lega hátt skrifaður hjá lýðræðis
rikjum og fyrir það hafa Spán-
verjar mátt liða ýmislegt.
Fyrir nokkrum mánuðum urðu
þeir þó fyrir sérlega alvarlegum
áföllum af þessum sökum.
Efnahagsbandalag Evrópu og
Norður Atlantshafsbandalagiö
hafa bæði hafnað aðild Spánar
og það má rekja beint til
Francos.
— Þvi lengur sem hann er við
völd þvi erfiðara gerir hann
okkur um vik, sagði spánskur
aðalsmaður mæðulega fyrir
nokkru.
„Hættu nú”
Vegna þessara og annarra
áfalla hefur forsætisráðherra
Spánar, Carlos Arias Navarro,
hafið leynilega herferð til að fá
Franco til að segja af sér. Hann
hefur aflað sér hundruða liðs-
manna úr röðum mestu áhrifa-
manna landsins. Jafnvel dóttir
Francos skipaði sér I hóp þeirra
sem hafa þrábeðið hann að
segja af sér. — Þú lika, dóttir
mín, á gamli maðurinn að hafa
sagt.
Hryðjuverk aukast
Þessi togstreita og það tóma-
rúm sem hún veldur i stjórn
landsins hefur orðið til þess að
hryðjuverkamönnum hefur
vaxið mjög fiskur um hrygg.
Talið er að tiu eða tólf samtök
hryðjuverkamanna ógni nú
öryggi landsins.
En viðbrögð Francos hafa
verið dæmigerð. Það voru sett
herlög þar sem það var undan-
tekningarlaust gert að dauðasök
að valda dauða lögreglu- eða
hermanns.
Fjöldahandtökum hefur
einnig vérið beitt óspart viðs-
vegar um landið.
Góður efnahagur
Eina ástæöuna fyrir þvi aö
ekki hafa orðið neinar teljandi
almennar óeirðir, má nú þrátt
fyrir allt rekja til Francos. Það
erhinn góði efnahagur landsins.
Þótt Spánn eigi i ýmsum erfið-
leikum ekki siður en nágrannar
landsins I Evrópu þá stendur
efnahagur þess traustum fótum.
Aður en efnahagsþrengingar
þær sem heimurinn nú berst við
komu til sögunnar, var Spánn
númer tvö I hagvexti i
heiminum. Aðeins iðnaðar-
risinn, Japan, var framar.
Juan Carlos
Eins og dauðadæmdu hryðju-
verkamennirnir biður Juan
Carlos prins eftir þvi að Franco
annaðhvort taki ákvörðun um
að segja af sér eða deyi. Hann er
útnefndur eftirmaður ,,el
Caudillos” fyrir sex árum.
Þótt hann hafi átt á hættu að
vekja reiði Francos hefur Juan
Carlos oft sagt við vini sina að
hann telji að Spánn verði að
verða mun frjálsara land og
hann talar af ákafa og áhuga
um ýmsar lýðræðislegar
stofnanir. Prinsinn hefur verið
vandlega búinn undir hlutverk
sitt. Hann talar fjögur tungumál
reiprennandi, hefur útskrifast
úr skólum hinna þriggja greina
hersins (landher, flugher,
sjóher) og stundað nám i lög-
fræði, heimspeki, sögu,
viðskiptafræði og stjórn-
visindum.
Hann er að visu óþekkt stærð
þvi hann hefur alltaf verið i
skugga Francos. En
stjórnmálaástandið getur þó
varla orðið verra undir honum,
en gamla einræðisherranum.
—ÓT tók saman.