Tíminn - 19.10.1966, Page 5

MIÐVIKUDAGUR 19. október 1966
Útgefandi: FRAMSÓKNARIFLOKKURINN
Framkvœ-œdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar Pórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson. Jón Helgason oa Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug
lýsingastj.: Steingrimur Gíslason Ritstj.skrifstofur i Kddu
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur: Bankastræti i Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300 Áskriftargjald kr. 105.00 á mán innanlands — 1
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f.
Emelía hín nýja
Margir voru þeir — og þó einkum innan stjórnarflokk
anna —, sem bjuggust við meiriháttar tíðindum frá rík-
i: Ljórninni, þegar Alþingi kæmi saman. Mönnum var
ljost, að komið var í fullkomið óefni með rekstur margra
höfuðatvinnugreina þjóðarinnar, enda þótt hlutur laun-
þega væri engu betri en hann var fyrir sjö árum. Hér
þurfti því að leysa tvennskonar vanda samtímis. Annars-
vegar að bæta afkomu þeirra atvinnugreina, sem bjuggu
við vaxandi erfiðleika, og hinsvegar að vinna að því að
au'ka kaupmátt þeirra launamanna, sem lakast eru
settir.
Það er nú komið á daginn, að ekki er að vænta neinna
raunhæfra aðgerða frá ríkisstjórninni. Þetta kom greini
lega fram í stefnuyfirlýsingu forsætisráðherra á Alþingi
síðastl. fimtudag, en þó enn greinilegar fram í ræðu,
sem forsætisráðherra flutti nýlega í Varðarfélaginu og
sagt er frá í Mbl. í gær.
Höfuðkjarninn í boðskap forsætisráðherrans er þessi:
Það er rétt, að togararnir, minni bátarnir og frystihúsin
eiga í nokkrum erfiðleikum, en úr þessu getum við bætt
með því að; hleypa togurunum inn í landhelgina og auka
uppbæturnar. Að öðru leyti er allt í stakasta lagi, ef hægt
er að halda verðlaginu óbreyttu og það er hægt með aukn-
um niðurgreiðslum. Vandinn er því miklu minni og ein-
faldara að leysa hann, en vondir menn vilja vera láta.
Með því að auka uppbætur og niðurgreiðslur og ganga
nær fiskistofnunum, ætlar forsætisráðherrann að halda
skipi sínu á floti fram yfir kosningar. Hann ætlar jafn-
framt með þessu að koma í veg fyrir hækkanir á fram
færsluvísitölunni á þessum tíma. Fyrir kosningar á svo
að segja: Ríkisstjórnin er búin að koma á verðstöðvun
og gefið henni nú tækifæri til að halda þessu áfram!
Eftir kosningarnar koma svo reikningsskilin. Þá fá
menn að borga fullu verði niðurgreiðslurnar og uppbæt-
urnar, sem greiddar voru til að halda stjórnarskútunni á
floti fram yfir kosningar. Og þá koma þær aðgerðir, sem
stjórninitelur að gera þurfi, en haldið er leyndum nú.
Hér á sem sagt að feta dyggilega í fótspor Emilíu eða
ríkisstjómar Alþýðuflokksins 1959. Hún hélt óbreyttu
verðlagi í átta mánuði með síauknum upþbótum og nið-
urgreiðslum. Fyrir kosningar sagðist hún vera búin að
stöðva dýrtíðina. Hún væri stjórnin, sem hefði þorað að
gera hlutina! Nú ættu kjósendur að votta henni traust í
kosningunum, svo að Alþýðuflokkurinn gæti með góðri
aðstoð Sjálfstæðisflokksins fylgt stöðvunarstefnunni
áfram- Nógu margir létu blekkjast. Fjóram mánuðum
eftir kosningarnar komu reikningarnir, sem fólu í sér
mestu gengisfellingu og dýrtíðaröldu, sem risið hefur á
landi hér.
Þannig er sagan að endurtaka sig. En endurtekur þún
sig að því leyti að kjósendur láti blekkjast í annað sinn?
Ósigur Vöku
\ ■
Löngum hefur það verið svo, að félag íhaldsstúdenta,
Vaka, hefur haft meirihluta í kosningum í Háskólanum. í
kosningunum, sem fóru fram síðastliðinn laugardag, beið
Vaka ósigur. Listi íhaldsandstæðinga fékk meirihluta.
Þetta eru glögg merki þess, að unga kynslóðin er að átta sig
betur á íhaldinu, óþjóðhollustu þess og undirlægjuhætti,
þegar erlent vald á í hlut.

Kosningaför til Suöaustur-Asíu?
Leiðir Manilafundurinn til aukinna styrjaldarátaka?

FYRIR 2—3 mánuðum gáfu
Johnson forseti og nánustu
samstarfsmenn hans það óspart
til kynna, að forsetinn myndi
taka mjög virkan þátt í kosn-
ingabaráttunni í Bandaríkjun-
um á komandi hausti, en þing-
kosningar fara fram í Banda-
ríkjunum 8. nóvember næst
komandi. Látið var í veðri vaka,
að forsetinn myndi heimsækja
flest ríki Bandaríkjanna og
vinna þannig öfluglega að því,
að demokratar töpuðu ekki í
þingkosningunum, eins og yfir
leitt hefur verið spáð.
Þegar leið fram á sumarið,
hóf forsetinn þessi ferðalög og
flutti ræður á útifundum í
nokkrum borgum. Undirtektir
urðu ekki eins góðar og búizt
hafði verið við. Jafnframt tóku
skoðanakannanir að sýna, að
vinsældir hans færu síminnk-
andi. Nixon, sem er slyngasti
áróðursmaður republikana, hóf
að beina árásum sínum sérstak-
lega gegn forsetanum.
Ýmsir blaðamenn telja, að
þessar vaxandi óvinsældir
Johnsons heima fyrir kunni að
eiga sinn þátt í því, að hann
sneri allt í einu við blaðinu.
í stað þess að taka þátt í kosn
ingabaráttunni heirna fyrir
ákvað Johnson að fara úr
landi. Seint í s. 1. mánuði boð-
aði forseti Filippseyja 'til ráð-
stefnu Suðaustur-Asíuþjóða í
Manila og bauð Johnson þátt-
töku. Til þessarar ráðstefnu
hefði forseti Filippseyja ekki
boðað, nema að fengnu sam-
þykki Bandaríkjastjórnar fyrir-
fram. Ýmislegt bendir til þess,
að Johnson hafi æskt eftir, að
forseti Filippseyja boðaði til
ráðstefnunnar.
Andstæðingar Johnsons í
Bandaríkjunum gefa óspart í
skyn, að hér sé um að ræða
kosningabragð hjá Johnson.
Hann hafi talið að þátttaka hans
í kosningabaráttunni myndi
ekki bæta fyrir demokrötum
Með því að fara úr landi og
ferðast til Suðaustur Asiu
tryggir Johnson hins vegar, að
hann verður miklu meira um-
talsefni í blöðunum, útvarpi og
sjónvarpi en ella, og jafnframt
er gefið beint og óbein* til
kynna, að forsetinn sé að vinna
að lausn Vietnammáisins.
Vegna þess hafi hann fórnað
því að hætta þátttöku í kosn-
ingabaráttunni. Fyrir andstæð-
inga Johnsons er ekki heppi-
legt að skjóta beittum örvum
að honum undir þessum kring-
umstæðum.
ERFITT er hins vegar að
sjá, að Manilafundurinn geti
orðið til þess að greiða fyrir
lausn Vietnammálsins. Fund-
inn sækja auk Johnsons helztu
valdamenn Ástralíu, Nýja-Sjá-
lands, Filippseyja, Thailands,
Malasíu, Suður-Kóreu og Suður
Vietnams. Fimm þeirra síðast
nefndu eru ákafir talsmenn
þess, að barizt sé til þrautar í
Suður-Vietnam og ekki megi
láta neitt minna nægja en að
vinna fullan sigur. Forsætis-
ráðherrar Ástralíu og Nýja-
Sjálands virðast og sama sinn
is. Aðalefni fundarins er að
ræða um framfarir og efnahags
lega endurreisn Vietnams.
Efnahagsleg endurreisn í Viet-
nam gerð í þeim anda, sem
fundarmenn í Manila geta hugs
að sér hana, er vart hugsanleg
öðru vísi en að Viet Congdireyf
ingin verði sigruð á vígvöllun-
um í Vietnam. Af þessu hlýt-
ur að leiða, að það, sem mest
verður rætt um í Manila, eru
leiðir eða aðferðir til að sigra
í Vietnam, en ekki leiðir til
að semja.
Þess vegna hefur gægzt fram
sá ótti í skrifum allmargra
bandarískra .blaðamanna, sem
hafa rætt um þessi mál, að
Manilafundurinn geti leitt áf
sér harðnandi styrjaldarátök 1
Suðaustur-Asiu og jafnvel enn
meiri útfærslu styrjaldarinnar.
Þessir blaðamenn segja m. a.,
að Johnson verði að vera vel á1
verði, ef hann ætli ekki að láta
fundinn beina sér í þá átt.
Það hefur ekki dregið úr
þessum ótta, að MacNamara
hermálaráðherra Bandarikj-
annna hefur lýst yfir því, eftir
að vera nýkominn heim úr ferða
lagi til Suður-Vietnam, að víg-
staðan þar hafi farið batnandi.
ÞEGAR menn hafa í huga
samtímis annars vegar Manila-
fundinn og hins vegar vinsam-
legri afstöðu Johnsons til
Rússa, verður vart komizt hjá
þeirri niðurstöðu, að Johnson
leiki tveimur skjöldum í Viet-
nammálinu. Ræðan, sem hann
flutti í New York á dögunum,
og viðræður þeirra Gromikos
gætu bent til þess, að hann
vildi ná samkomulagi við .
Rússa, þótt þvj fylgdi, að hann
þyrfti að slaka eitthvað til i
Vietnam. Manilafundurinn
bendir hins vegar í aðra átt.
Johnson teflir bersýnilega þann
ig, að hann vill hafa óbundnar
hendur til að herða styrjöldina
í Vietnam, ef hann getur ekki
fengið það fram við samninga- i
borðið, sem hann telur fullnægj
andi og það verður hvorki
meira né minna en fullur sig-
ur, ef fundarmennirnir í Man-
ila eiga að ráða.
Það virðist komið glöggt i
Ijós, að lítið verður úr bættri
sambúð Rússa og Bandaríkja-
manna, ef Bandaríkin fylgja
óbreyttri stefnu í Vietnam og
hvað þá heldur, ef þeir auka
styrjaldarátökin. Rússar vinna
nú kappsamlega að því að
tryggja sér fylgi kommúnista-
flokkanna vegna samkeppninn-
ar við Kínverja. Eitt höfuðskil-
yrði þess, að Rússum takist
þetta, er að þeir haldi fast fram
málstað Viet Cong í Vietnam.
Allt undanhald Rússa í þeim
efnum yrði vatn á myllu Kín-
verja.
Horfurnar á samkomulagi í
Vietnam eru því ekki góðar og
þaS er ekki líklegt, að Manila-
fundurinn bæti þær. Þ. Þ.
' ^wrg&Tf'.ytTwfit*
Lyndon B. Johnson