Tíminn - 01.11.1966, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 1. nóvember 1966
ÞINGFRETTIR
ÞINGFRÉTTIR
FRALEUT AD LEGGJA NU
NYJAN SKATT A UTVEGINN
Jóhann Hafstein, iðnaðarmála-
ráðherra, rnæltr í neðri deild í gær
fyrir frunwarpi
um verðjöfnun
argjald af veiðar
færum, er ríkis
stjórnin flytur.
Rakti hann efni
fmmvarpsins og
störf og álit
nefndar, sem
rannsakaði hag veiðarfæraiðnaðar
ins. Frunwarpið felur í sér 2%
gjald á innflutt veiðartfæri er
renni í sjoð til styrktar innlend-
um veiðarfæraiðnaði. Ráðherrann
sagði, að illa hefði venð búið ð
íslenzkri veíðarfæragerð og aliar
veiðarfæragerðir hérlendis gefist
upp nema ein eins og sakir
standa og ætti bún í vök að verj-
ast. M lagði ráðherrann til að
málinu yrði vísað til iðnaðarnefnd
ar deildariiMi'ar en ekki sjávarút-
vegsnefndar, þótt frumvarpið fæii
í sér skatt á sjávarútveginn.
Jón Skaftason benti á, að þetta
frumvarp stjórnarinnar gengi
; þvert á þann
boðskap, sem
ríkisstjórnin
; hefði boðað er
hún tók við völd
um, þar sem
frunwarpið
kvæði á um að
afla fjár til að
greiða niður framleiðslukostnað
atvinriugreinar vegna dýrtíðarþró
unar- Jón sagði, að frumvarpið
vseri lagt fram 'af hátfu hæstv.
ríkisstjfórnar á þeim tíma, er
óvenju miklir erfiðleikar steðja
að flestum greinum sjávarútvegs
og fiskiðnaðar, ef frá eru taldar
síldveiðamar.
Bátaflotinn, annar en afla-
hæstu síldarskipin, berst nú í
bökkum sökuim stóraukins útgerð i
arkostnaðar af völdum dýrtíðar
og vegna minnkandi afla. Togata-
flotinn sömuleiðis. Fiskvinnslu
' stöðvarnar eru þess ekki um
komnar, að greiða það mikiu
hærra fiskverð, að nægt gæti til
þess að ná endum saman í rekstri
útgerðarinnar, því að allur rekst-
urskostnaður þeirra hefur vaxið
risaskrefum í samræmi við aukna
dýrtíð innanlands. Mr á ofan
bætist nú verðfall þýðingarmikilla
sjávarafurða á erlendum mörkuð-
um og hráefnaskortur hér heima.
Það er við þessar aðstæður, sem
í öllum aðalatriðum er hér rétt
lýst, að hæstv. ríkisstjórn dettur
það snjallræði í hug, að flytja
frv. um aukna skattlagningu á út
gerðina, sem er að sligast undan
dýrtíðarstefnu hæstv. ríkisstjórnar
og þolir þvi ekki nýjar skattaálög
ur, til þess að styrkja eina grein
innlends iðnaðar, veiðarfæraiðnað
inn sem einnig er að sligast sök-
um stóraukins framleiðslukosfn-
aðar og óréttlætis í löggjöf, sem
haldist hefur um áratuga skeið,
og gert starfsaðstöðu hans vori
lausa að óbreyttum aðstæðum og
eins og reynslan hefur sýnt.
Frv. þetta fjallar að vísu ekki
um stórar fjárupphæðir miðað við
það, sem algengt er í okkar þjóð-
lífi og þá ekki sízt ríkisbúskapn-
um. En það er merkilegast fyrir
það skilningsleysi, sem virðist ein
kenna margar athafnir hæstv rík
isstj. í garð sjávarútvegsins enda
hefur það vakið verðskuldaða at-
hygli einmitt þess vegna.
Miklar umræður um frumvarp ríkissf jérnarinnar um nýjan
veiðarfæraskatt til styrktar innnlendn veiðarfæragerð. -
Ljóst, að frumvarpið nær ekki fram að ganga. Styrkja verð-
ur veiðarfæraiðnaðinn með öðrum hætti en þeim að skatt-
ieggja undirstöðuatvinnuveg sem bíður eftir opinberum
stuðningi til að komast hjá stöðvun.
Meginatriði frv. eru tvö. Hið
fyrra er að leggja skuli 2% verð-
jölfnunargjald á öll innflutt veið-
arfæri, og að verðjöfnunargjakli
þessu skuli varið til þess að
Istyrkja innlendan veiðarfæraiðn
að. Af upplýsingum sem fylgja
tfnv. þessu má áætla, að gjald þetta
nemi nú um 5 millj. króna á ári,
en sennilega fer það eitthvað
hækkandi á riæstu árum með fjölg
un fiskiskipa og dýrari og full-
komnari veiðarfærum og t.d. ef
gengisskráningu yrði breytt.
Allgóðar upplýsingar liggja nú
fyrir um ástandið hjá báta og
togaraútgerð landsmanna, en ein-
mitt þeim er ætlað að greiða
þennan nýja skatt. Nýlega hefur
verið dreift á borð hv- þingmanna
athugun milliþinganefndar á af-
komu báta undir 120 smálestum,
er sýnir ljóslega, að sú útgerð er
ekki fær um að borga neina nýja
skatta, enda satt bezt að segja,
þá bíður húri eftir aðgerðum um
aðstoð þess opinbera, við áfram-
haldandi rekstur, en án fyrir-
greiðslu og lagfæringa verður út
gerð þeirra ekki haldið áfram al-
mennt.
Um langt skeið hefur og starf-
að nefnd eða nefndir til athugun
ar á vandamálum togaranna, sem
ekkert virðast í
um en bátarnir.
Um það ætti því ekki að þurfa
að deila á hv. Alþingi, að hér er
um nýjar skattaálögur að ræða,
á aðila, sem ekki er þess um
kominn að greiða þær, og miklir
þjóðfélagshagsmunir eru bundnir
við að geti haldið starfrækslu
átfram.
Hitt er svo rétt, að veiðafæra-
iðnaðurinn innlendi berst í bökk
um og hefur lengi gert. Þeir að
ilar sem fengist hafa við þann
rekstur hafa týnt tölunni einn af
öðrum vegna ranglætis, sem hann
hefur verið beittur í lagasetningu.
Ég er því alveg sammála, að
reynt sé að bæta aðstöðu innlends
veiðafæraiðnaðar. Atf ýmsum,
ástæðum verður að telja þá at
vinnugrein eðlilegan þátt í okk-
ar atvinnurekstri t.d. ekki sízt fyr
ir þá staðreynd, að um tiltölulega
stóran heimamarkað er að ræða
og eðlilegt má telja að innlendri
veiðarfæraframleiðendur geti
vegna betri þekkingar á staðhátt
um hér og kröfum fiskimanna okk
ar, framleitt betri veiðarfæri til
okkar nota en útlendingar.
En hnignun innlendrar veiðar
færagerðar stafar fyrst og fremst
af ástæðum, er rekja má til að-
gerðaleysis ríkisvaldsins, eins og
ég gat um áður og þegar af þeirri
ástæðu verður að leiðrétta það á
kostnað alþjóðar en ekki einnar
startfsgreinar þjóðarinnar, útgerð
arinnar, sem ekki er nú aflögu-
fær.
Veiðarfæraiðnaðurinn hefur
um, e rhér hefur ríkt á undan
förnum árum og hæstv. ríkis
stjórnin hefur ekkert ráðið við.
mörg ár engrar tollverndar | Sömu rök liggja til þess, að
notið, svo sem meginhluti inn ; styrkja innlenda veiðarfæragerð
lends iðnaðar hefur gert. Að þessu
leytinu býr hann við sömu eða
svipaða aðstöðu og útflutnings
atvinnuvegirnir, sem keppa verða
á erlendum mörkuðum. Af þessu
leiðir, að eðlilegt má telja, að um
fyrirgreiðslu af hálfu hins opin-
bera nyti veiðarfæraiðnaðurinn,
sönu kjara og aðstöðu og út-
flutningsatvinnuvegirnir njóta.
En þetta hefur ekki verið þannig
með þeim afleiðingum, sem kunn
ar eru og vel er lýst í greinargerð.
og fylgiskjölum, sem frv. þessu.
fylgja .
Hinn 16. sept. 1964 skipaði iðn-
aðarmálaráðherra þá Árna Vil-
hjálmsson, prófessor, Má Elías
son, skrifstofustjóra Kristján Ragn
hún geldur líka afleiðinga stjórn-
arstefnunnar. dýrtíðarstefnunn-
ar.
Aðrar tillögur nofndarinpar,
eru m.a. að veiðarfæraiðnaður
inn verði aðstoðaður við útveg
un hagstæðra lána með ríkis
ábyrgð, ef þörf krefði. Er hér
um sanngirnismál að ræða, sem
ég lýsi stuðningi við.
Á þessu stigi málsins sé ég elcki
ástæðu til þess að víkja nánar að
frv. þessu og tillögum nefndar
þeirrar, sem ‘athugað hefur vanda-
mál ýeiðárfæraiðnáðarins Ljóst
er þegar, að sú leið, sem frv. :el
ur í sér til lausnar vandanum
mun sæta mikilli andstöðu inn-
an þings, sem utan. Útvegsmenn
arsson fulltrúa og Svein Björns | á Akranessi hafa þegar mótmæit
son, framkv.stj. til þess að fram-; frumvarpinu og stj. L.Í.IJ. hefur á
kvæma sérfræðilega athugun á því
hvort ekki sé tímabært að ísl. veið
arfæraiðnaði verði búin sömu kjör
og öðrum isl. iðnaði og hliðstæð
um erlendum iðnaði o.fl. eins og
í skipunarbréfinu er tekið fram.
Ljóst er, að nefnd þessi hefur j
fundi samþykkt samhljóða mór-
mæli gegn því, en í stjórninni eiga
sæti m.a. 3 háttv. alþuigis-
menn úr stjórnarliðinu.. Fleiri mót
mæli munu vafalaust berast næstu
daga.
Ég vil að endingu aðeins und
framkvæmd mjög ítarlega raan- j irstrika að j velflestum undir
minni vandræð- sókn á ástandi þessara mála og I stöðuatvinnuvegum landsmanna
gerir hún ítarlegar tillögur um | steðja nú að miklir erfiðleikar. Að
úrbætur í þessum efnum. En það .alorsök þeirra er sú verðlagsþró-
er athyglisvert að hæstv. ríkis-
stjórn fer með þessu frv. j engu
eftir þeim tillögum, er nefndin
gerir og liggja fyrir á bls. 33—35
í frvarpinu. Þær eru alveg hunds-
aðar og í stað þess lagt til að
leysa vandann með því að leggja
nýjan skatt á útveginn og sjó-
menn. Það er réttlátasta lausnin
að dómi hæstv. ríkisstjórnar í að-
steðjandi vanda veiðarfæraiðn
aðarins.
En hverjar eru þær tillögur
nefndarinnar sem engan hljóm
grunn á hjá hæstv. ráðnerra. Þær
eru í fyrsta lagi að úr ríkissjóði
verði greiddar uppbtæur á fram
leiðslu innlendca veiðarfæra-
gerðar frá og með 1964 og fram
vegis er jafngildi þeirri aðstoð, er
sjávarútv. hefur notið fná sama
tíma. Ég hef áður sagt, að hér
væri um tvær sambærilegar at-
vinnugreinar að ræða að pví er
taki til þess, að önnur verður að
setja sína vöru í samkeppni á erl.
mörkuðum, en hin, að segja má
framleiðslu innanlands í sam
keppni við innflutta tollfrjálsa
vöru.eða því sem næst. Meðferð
þeirra af hálfu ríkisvaldsins á því
að vera svipuð eða sú sama í báð
um tilfellum. Frá og með 1964 hef
ur nokkru ríkisfé verið varið til
stuðnings í sjávarútvegi og þar
með viðurkenndar afleiðingar,
þeirrar verðbólgu, á sjávarútvegn-
un og verðbólga,, er ríkt hefur
landinu undanfarandi ár, og er 3
—4 sinnum meiri en í aðaivið-
skiptalöndum okkar. Vissulega má
deila um orsakir þessarar óheilla-
þróunar, en um hitt verður varla
deilt, að sú ríkisstjórn, og sá
þingmannameirihluti, er ha-.a
styður hverju sinni, telst ábyrg-
ur fyrir henni. Getuleysi til þess
að ráða við vandamálin, er lítil
afsökun og alls engin afsökun fyr
ir því, að sitja ráðalaus á varda-
stólum og hindra þannig, að öðr
um gefist tækifærf til þess að
reyna að sporna gegn þessari
óheillaþróun.
Vandamál sem verðbólgan skap
ar hjá atvinnuvegunum, eru al
menns eðlis og verða ekki leyst
af ríkisvaldinu með þvi að flytj.i
afleiðingar vandræða einnav
atvinnugreinar yfir á aðra. Állra
sízt, er það erlegt að leysa nokk
urn vanda með því að flytja aukn
ar byrðar á sjávarútveginn, sem
nú berst í bökkum og vitlaustast
af öllu |væri þó að ganga svo
nærri aðalmjólkurkú þjóðar-
innar, að verulega drægi úr nyt-
inni. Það nyndi ríkissjóður ekki
lengi þola.
Jón Skaftason taldi eðlilegra að
málið gengi til athugunar í sjáv
arútvegsnefd.
Matthías Bjarnason sagðist and
vígur frumvarpinu og kvaðst
mundu greiðar atkvæði gegn því.
Kvaðst hann furða sig á því, að
ekkert tillit hefði verið tekið til
tillagna fulltrúa Fiskifélags íslands
og LÍÚ í nefnd þeirri, sem athug-
aði hag veiðarfæraiðnaðarins.
Taldi hann útveginn hafa notið
góðs af þeirri hörðu samkeppni,
sem hefði vprið á sölu veiðarfæra
hér á landi og hefði útveginum
ekki veitt af því hagræði, sem
lækkaði veiðarfæraverð vegna
harðrar samkeppni hefði verið.
Matthías kvaðst ekki andvígur þvi,
að veiðarfæraiðnaðurinn væri
styrkur en það ætti ekki að gera
með því að leggja nýja skatta á út
veginn, því útgerðin ætti í mikl-
um erfiðleikum núna, einkum út-
gerð báta af stærðinni 40—120 tn.
Skýrði hann frá því, að stjorn
LÍÚ hefði samþykkt einróma mót
mæli gegn þessu frumvarpi. Þá
gerði Matthdas breytingartiHögu
við tillögu ráðherrans um nefnd
og lagði til að frumvarpinu yrði
vísað til sjávarútvegsnefndar.
Lúðvík Jósepsson lýsti sig þess
um nýja skatti á útveginum and
vígan og taldi að fara bæri aðrar
leiðir til að styrkja veiðarfæraiðn
aðinn og lagðist gegn tillögu rað
herrans um að málinu yrði vísað
til iðnaðarnefndar neðri deildar.
Björn Pálsson sagðist andvlgur
stefnu frumvarpsins. Það mætti
eins bera fram frumvarp um verð
jöfnunargjald af kexi og fatnaði
ef fylgja ætti stefnu frumvarps.ns,
því báðar þær iðngreinar ættu í
erfiðleikum en auk þess væri
hann algjörlega andvígur því að
lagður væri nýr skattur á útgerð-
ina og ræddi erfiðleika útvegsins
í því sambandi. Nauðsynlegt væri
sjálfsagt að styrkja íslenzka veið-
arfæragerð, en það ætti að gera
með öðrum hætti. Nú þyrfti frem
ur að gera athugun á því, hvaða
gjöldum mætti létta af atvinnu-
greinunum í stað þess að gera til
lögur um að auka gjöldin. Þakk-
aði hann Matthíasi Bjarnasyni
skörulegan málflutning og skoraði
á fleiri þingmenn stjórnarflokk-
anna að sýna einurð í þessu máli.
Það yrðu kannski gerðar minni
vitleysur á þessu þingi en siðustu
þingum, ef menn færu að iæmi
hans.
Guðlaugur Gíslason lýsti ana-
stöðu sinni við frumvarpið en
æskilegt að styrkja veiðarfæraiðn-
aðinn.
Skúli Guðmundssson sagði, að
ríkisstjórni hefði ekki tekið
neinn af þeim sameiginlegu til
lögum um bætta stöðu veiðar
færaiðnaðarins, sem nefndin er
rannsakaði hag veiðarfæraiðnað
arins hefði gert. Þessi nefnd hefði
ekki gert neina athugun á því, hve
mikil opinber gjöld á veiðarfæra
útgerðinni hvíldu og skoraði hann
á þá nefnd, er fengi málið til at
hugunar að rannsaka það, því að
ekki væri fráleitt að létta mætti
einhverju af þeim gjöldum, af
ekki sízt núna, þegar nýbúið er að
veita erlendu fyrirtæki, Álbræðs)
unni, undanþágu frá greiðslu
flestra þeirra jalda, sem íslenzk
um fyritækjum væri gert að
greiða, og einnig mætti hafa í
huga það lága rafmagnsverð, sem
útlendingar ættu að fá hér í landi.
Ljóst væri, að ekki væri fært að
Framhald á bls. 14