Tíminn - 01.11.1966, Blaðsíða 8

8
TIMINN
ÞJHÐJUDAGUR 1. nóvember 1966
Áfengismál og verlíð-
arlíf í Vestmannaeyjum
í frumvarpi til laga um breyt-
ingu á afengislögunum, sem nú
liggur fyrir Alþingi er eftirfar-
andi bréf frá Freymóði Þorsteins
syni, bæjarfógeta í Vestmanna-
eyjum, þar sem fram koma upp-
lýsingar varðandi áfengismál og
vertlðarlif í Vestmannaeyjum .
Mér hefur borizt brétf frá áfeng-
ismálanefnd, dags. 20. maí s. 1.,
þar sem óskað er eftir upplýsing-
um varðandi áfengismál og vertíð-
arljf í Vestmannaeyjum. Þrátt fyr
ir miklar annir skal ég leitast við
að svara þessu að einhverju leyti.
Áfengissala er hér ekki, en vin
fá menn sent eftir pöntun frá
Áfengisverzlun ríkisins í Reykja-
vík. Magnið, sem hingað berst
með þeim hætti mun vera allmik-
ið, en ákveðnar tölur hef ég ekki
fyrir hendi, en þeirra mun vera
auðvelt að afla. Nokkuð berst að
af ólöglegu áfengi með skipum,
innlendum og útlendum, og hefur
í nokkrum tilfellum tekizt að færa
að þvi sönnur, og viðkomendur
látnir sæta ábyrgð. Heimabrugg
mun vera lítið, minnsta kosti til
sölu. Ekki færi hjá því, að þess
yrði fljótt vart, ef nokkuð kvæði
að því. Á undanförnum árum hef-
ur þó upplýstst um nokkur tilfelli
og viðurlögum beitt.
Á sumrin er vínneyzla mun
minni en á öðrum árstímum, þó
að undanskilinni þjóðhátíðinni. Á
vetrum er vfnneyzla allmikil. Kem
ur þá' hingað margt manna í at-
vinnúleit. Meðan sjósókn er sam-
félld óg vinna þar af leiðandi ó-
slitin í landi má segja, að allt
gangi með eðlilegum hætti. En
iandlegum og þegar vinna í landi
minnkar, ber allmikið á vínneyzlu
sérstaklega þegar kvölda tekur ig
líða fer á nóttina. Þarf þá oft
að taka ýmsa úr umferð, og stund
um kemur til illinda milli ein
stakra manna, en til almennra ó-
eirða eða uppþota hefur ekki kom
ið um fjölda ára. Nokkuð er hætt-
ara við, að til árekstra komi milli
aðkomumanna og heimamanna en
milli heimamanna innbyrðis, en í
því sambandi skal þess þó getið,
að í vetur vann hér margt af út-
lendu fólki, og þó sumt af því
neytti víns, leiddi það yfirleitt
ekki til árekstra milli þeirra óg
heimamanna. Má segja, að sam-
skiptin hafi yfirleitt gengið vel.
Öllum eða flestum dansleikjum,
sem hér eru haldnir, fylgir vín-
neyzla meiri eða minni. Margir
gerast þar ölvaðir og valda stund-
um illindum. Einnig hefur viljað
við brenna, að sumir fari með
söng og hávaða um götur bæjar-
ins, er dansleikjum lýkur. Hefur
reynzt örðugt að ráða á því bót.
Stundum kemur til áfloga og bar-
smíða, en þó held ég, að það sé
tiltölulega sjaldgjæfara en áður
var. Veldur þar notekru um aukin
löggæzla. Handtökur vegna ölvun
ar eru hér tíðar og mestar á vetr-
arvertíðum. Algengt er, að fanga-
húsið yfirfyllist, þegar dansleikir
eru haldnir.
Nokkuð ber á, að vinnuafl nýt-
ist ekki að fullu fyrir neyzlu víns
eða afleiðinga þess. Stundum kem
ur fyrir, að sumir sjómenn mæta
ekki í skiprúm á tilskildum tima
af þessum sökum og komið hefur
fyrir, að bátar hafa þess vegna
orðið að fella niður róðra. Einnig
mæta sumir illa til vinnu í landi.
Helzt eru þetta þó aðkomumenn
og leiðir það venjulega til þess,
að þeir hverfa héðan fljótlega.
Ekki er mikið um, að menn leggi
niður vinnu langtímum - ,inan
vegna vínnevzlu. en þó finnast
þess dæmi
Að undanskildum brotum á
áfengislögum og umferðarlög-
um.verður að telja afbrot frekar
sjaldgæf hér vegna vínneyzlu. Þó
hafa átt sér stað nokkur brot á
undanförnigni árum og sumjjlæm,
svo sem skirlífisbrot, '■ þjófnaðir,
líkamsÉÖlðingar o.fí. sem öðrum
þræði má rekja til vínneyzlu.
Slysfarir af völdum víns hafa átt
sér stað hér á undanförnum ár-
um. Menn hafa fyrir eigin tilverkn
að eða vegna óhappa hlotið vond
meiðsli í ölæði og nokkrir hafa
drukknað hér í höfninni, sem voru
undir áhrifum víns, er síðast var
til þeirra vitað.
Um árangur af löggæziu og rétt
arframkvæmd hér í áfengismálum
skal þess getið, að jafnan hefur
tekizt að halda uppi friði og af-
stýra óeirðum og uppþotum.
Heimabruggun hefur farið minnk-
andi og virðist ekki eiga sér stað,
svo að neinu nemi. Leynivinsölu
hefur verið haldið niðri, og tal-
ið, er, að enginn muni selja hér
vín að staðaldri. Hins vegar kem-
ur oft upp grunur og stundum full
ar sannanir fyrir einstökum söl-
um, bæði heknamanna og aðkomu
manna, og er þá oft gefin sú skýr
ing, sem kann að hafa við eitt-
hvað að styðjast, að seljendurnir
hafi ekki haft frið með vínpant-
anir sínar fyrir ásókn kaupend-
anna.
Áflog og ryskingar einstakra
manna á almannafæri og á sam-
komustöðum fara minnkandi -og
við handtökur drukkinna manna
mætir lögreglan mun minni mót-
þróa frá þeirra hálfu en áður var.
í því sambandi skal þess getið,
að meðal aðkomumanna gætir
nokkurs munar, eftir því frá
hvaða stöðum þeir koma. Reykvik
ingar, sem vanizt hafa lögreglu,
sýna t.d. yfirleitt minni mótþróa
en menn frá öðrum stöðum á land
inu, þar sem lögregla er litil eða
engin. Vínneyzla er hér allmikil
og er stór þáttur í öllu skemmtana
lífi. Hefur ekki tekizt að halda
niðri vínneyzlu á danssamkomum,
þar sem vínneyzla er óheimil,
enda er það bæði, að lögreglan
hér er fámenn, og tíðarand-
inn þannig, að mjög mörgum
finnst fátt til um allar skemmtan
ir eða samkvæmi. ef vín er ekki
haft um hönd.
Á vetrarvertíðinni streymir jafn
an hingað margt af fólki. Áður
var það svo að segja eingöngu karl
menn, sem réðust til sjóróðra, en
eftir að fis'kvinnslustöðvunum var
komið upp, og vinnsla sjávaraf-
urða á sta,ðnum var hafin, hefur
aðstrejnni fólks, bæði karla og
kvenna, til vinnu í landi aukizt
stórlega, og farið jafnt og þétt
vaxandi. Margir sjómenn hér áður
voru í sama skiprúmi ár eftir ár,
notuðu lítið vín eða ekki og ollu
engum óþægindum. Jafnan var þó
einnig margt sjómanna, sem not-
uðu vín stöðugt eða oft í langleg
um, og urðu valdandi að meiri
eða minni óþægindum fyrir aðra
bæjarbúa og höfðu óheppileg áhrif
á félaga sína. Aðbúnaður sjó-
manna í landi var þá slæmur, sér
staklega að því er húsnæði snerti,
og var talið, að það kynni að eiga
nokkra sök á vínneyzlu þeirra.
Aðbúnaður bæði sjómanna og
þeirra, sem vinna í landi, hefur
breytzt verulega til batnaðar. All
ar fiskvinnslustöðvarnar hafa kom
ið sér upp matstofum og verbúð-
um, sumum mjög góðum, fyrir
starfsfólk sitt. Sjómenn og aðrir.
sem komast þar ekki fyrir, hafa
einnig fengið betri aðbúð en áður
var.
Eins og áður kemur margt af
þessu fólki vel fram, en innan um
er allmikið af fólki, sem meiri og
minni óþægindi stafa af, ýmist af
vínneyzlu eða öðrum orsök-
um. Hinn breytti aðbúnaður hefur,
að ég held, leitt til þess, að starfs-
fólkið heldur sig meira heima við
en áður. f verbúðunum eru dyra-
verðir eða eftirlitsmenn til þess að
halda uppi reglu og fylgjast með
því, sem fram fer. Hefur þetta orð
ið til mikilla bóta og hafa margir
þeirra unnið gott starf. Þó er svo,
að þega rhlé er á vinnu er algengt
að vín sé þar haft um hönd, og
margir, sem þar búa, leiðast til
vínneyzlu vegna áhrifa frá félög-
um sínum. Oft kemur fyrir, að
dyraverðir leita til lögreglunnar til
þess að stilla til friðar. Gangi
óspektir einstakra manna úr hófi
fram, eða ef þeir vanrækja að
mæta til vinnu hvað eftir annað,
leiðir það venjulega til þess, að
þeim er sagt upp vinnunni og
hverfa þeir þá oftast strax héðan.
Á alla almenna dansleiki setur
aðkomufólkið svip og oft tU hins
verra, þó að margt megi einnig
finna að framkomu sumra heima-
manna-
Meðal aðkomukvenfólks, sem
í verstöðvunum vinnur, er vin-
neyzla talsverð og hefur stundum
gengið úr hófi. Þegar margar
bjuggu saman, í verbúðum án dyra
varða og eftirlitsmanna, kom
það stundum fyrir að stúlkur, sem
í rauninni vildu ekki lenda í solli,
leiddust út í slæma víndrykkju og
óreglu fyrir áhrif frá sambýlis-
stúlkum sínum. Á þessu hefur orð
ið stór breyting vegna stöðugs eft
irlits i verbúðunum. Samt mun
þó enn vera svo, að verbúðalífið
er óæskilegt fyrir unSt fólk, sem
er þreklítið og ieiðitamt.
Mjög er það misjafnt, hvað að-
komufólki helzt á fé. Sumir fara
'héðan með allstórar peninga
fjárhæðir, enda eru möguleikar oft
miklir til tekjuöflunar. Aðrir fara
fátækari en þegar þeir komu, þrátt
fyrir góðar tekjur, sem allar hafa
horfið í vín og skemmtanir.
Me.ðan vínsala var opin, var oft
og iðulega gripið til þess ráðs í
landlegum, að fyrirskipa lokun
útsölunnar þegar landlegur voru.
Fréttabréf frá HJ í Kuala Lumpur:
UTANRlKISVIÐSKIPTI MALA YSÍU
Sakir verðfalls gúms og átaks
til byggja upp efnahag lands-
ins varð viðskiptajöfnuður Mal
aysíu óhagstæður 1961. í yfir-
liti þessu yfir utanrikisverzlun
Malaysíu 1961-1964, yfir helztu
liði í útflufningi og innflutn-
ingi og yfir helztu viðskipta
lönd, er Malaysia talin ná til
Malaja, NorðurBorneo og
Signapore.
Útflutningur.
Útflutningur Malaysíu dróst
saman frá 1961 til 1964, úr
4-599 milljónum malaysiskra,
dala niður í 4-025 milljónir.
(1M$=1£) Helzt útflutnings-
vara var gúm. Næstar í röðinni
voru tin, timbur og járngrýti.
Samdrátturinn í verðmæti út
flutningsins 1961-1964 svarar
nokkurn vegin til samdráttar-
ins i verðmæti útflutts gúms.
Þeim samdrætti olli verðfall
gúms. Aftur á móti jókst magn
útflutts gúms. Aukning magns-
ins vó þó ekki upp á móti
verðfallinu. — Útflutt tin jókst
bæði að magni og verðmæti á
þessum árum, úr 577 milljón-
um M$ upp í 725 milljónir.
Verðmæti útflutts timburs,
jókst úr 182 milljónum M$
upp i 295 milljónir M$. Verð-
mæti útflutts járngrýtis stóð
nokkurn veginn i stað, en það
er flutt út til Japan Verðmæfl
útfluttrar pálmolíu var 82 millj
ónir M$ árið 1964 og ananas á-
vaxta 39 milljónir.
Innflutningur.
Verðmæti innfluttra vara var
4-513 milljónir M$ árið 1964.
Matvörur námu að verðmæti
fjórðungi innflutningsins og
iðnaðarvörur öðrum fjórðungi,
en vélar og flutningstæki sjött
ungi. í hundraðstölum innflutn
ings voru efnavörur 5.8, hrá-
efni 5.7, tóbak og drykkjuvör-
ur2.9, eldsneyti 14.3.
Viðskiptalönd.
Bretland er helzta viðskipta-
land Malaysíu- Viðskiptajöfnuð
ur Malaysíu við Bretland var
óhagstæður um 331 milljónir
M$ árið 1964. Næst í röð við-
skiptalanda var Indónesia 1961
en af stjórnmálaaðstæðum féllu
þar niður viðskipti landanna
1964. Viðskiptajöfnuður Mala-
ysíu við Indónesiu hafði einnig
verið mjög óhagstæður. Hag-
stæðan viðskiptajöfnuð hafði
Malaysia aftur á móti 1964 við
Japan, Ráðstjórnarríkin, Banda
ríkin, Ítalíu og Frakkland. Á
„currrent account“ 1964 nam
hallinn 651 milljónum M$.
Kuala Lumpur 11- október
1966.
Haraldur Jóhannsson.
Þetta var til bóta, en að því er
mér skildist, var það frekar iHa
séð af þeim, sem þá fóru með fjár
mál ríkisins.
Margt af því fólki, sem hingað
kemur, er á ungum aldri. Sumt
af þvi notar vín svo að bagi er
að. Sama er að segja um marga
unglinga, sem hér búa. Svona hef
ur það raunar jafnan til gengið,
en vínneyzla æskufólks virðist ckki
fara minnkandi heldur virðist hún
fara vaxandi. Sumt af þessu fólki
mun að sjálfsögðu verða nýtir og
gegnir borgarar, er stundir líða,
alveg eins og áður, en oft er reynd
in sú, að vínneyzla æskufólks verð
ur því til ófarnaðar á einn eða
annan hátt, svo að rík ástæða er
tíl að vinna gegn þvi, að hún eigi
sér stað.
Samkvæmt núgildandi lögum er
til þess ætlazt, að fólk yngra en
21 árs hafi ekíd vín um hönd og
munu flestir sammála um, hvernig
svo sem viðhorf þeirra er til áfeng
ismála anars að löggjöfin sé hér
á réttri leið, og rétt sé að
stemma stigu við vínneyzlu æsku
fólks. Samt hefur reynzt mjög
örðugt að framfylgja þessu. Viður
lögum út af broti á umræddu
ákvæði 16. gr. áfengislaga hefur
mjög sjaldan verið beitt hér, en
þó hefur það komið fyrir. Vín
sem finnst á unglingum, sem tekn
ir hafa verið úr umferð vegna ölv
unar, hefur veríð tekið af þeim
og ekki afhent þeim aftur, heldur
foreldrum þeirra eða aðstandend
um. Æskilegt væri að meira væri
að því gert og grafast fyrir um,
hvaðan vínið væri komið, sem ungl
ingar neyttu, eða væru með undir
höndiim, og þeir látnir sæta ábyrgð
er hafa veitt það eða afhent
Höfuðvandamálið í áfengismál
um þjóðarinnar mun vera mikil
og að þvi er virðist vaxandi vín-
neyzla æskufólks. Allmikill hluti
þeirra, sem lögreglan þarf að hafa
afskipti af vegna ölvunar, er á
ungum aldri. um tvítugt og þar
undir.
Á grundvelli áfengislaga má
án efa vinna margt tii bóna, ef
rétt er á haldið, með aukinni Iög-
gæzlu og samræmdri réttarfram
kvæmd um allt land. Fleira þyrfti
væntanlega að koma til, svo að
verulegur árangur næðist. Fram
komu og framferði manna við vín
er enn mjög áfátt, þó að lög-
gæzla hafi þegar haft nokkur áhrif
til batnaðar, eins og vikíð er að
hér að framan. Verður að sjálf-
sögðu að halda því starfi áfram.
Herbergi
óskast
Einhleypur maður (rithöfund-
ur, er talar ensku og dönsku
ásamt fleiri Evrópumálum, ósk
ar eftir að taka á leigu herbergi
ásamt húsgögnum í nokkra mán
uði í Reykjavík eða nágrenni.
Tilbog sendist afgreiðslu blaðs
ins fyrir 10. nóv. merkt „Her-
bergi — Húsgögn“.
Vélahreingerning
Vanir
menn.
ÞrHaleg,
fljótleg
vönduð
vinna
Þ R I F -
slmar
41957 og
33049